۲۹ آبان در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز 29 آبان برابر با 19 نوامبر را ورق می‌زنیم.

***

فضل‌الله رضا 

۲۹ آبان ۱۳۹۸ خورشیدی، فضل‌الله رضا در سن ۱۰۴ سالگی درگذشت. او لیسانس خود را در رشته مهندسی برق از دانشگاه تهران گرفت و در اواخر جنگ جهاني دوم براي تکميل تحصيلات راهي آمريکا شد. در سال ۱۳۲۴ مدرک فوق‌لیسانس را از دانشگاه کلمبیا در آمریکا و دکتری را در رشته مهندسی برق از موسسه فناوری نیویورک (دانشگاه نیویورک فعلی) دریافت کرد. فضل‌الله رضا مطالعات مبسوطی را در حوزه ارسال حداکثر اطلاعات در کانال‌های مخابراتی نویزدار، نظریه اطلاعات و فرایندهای تصادفی، سامانه‌های خطی آنالیز عمومی، نظریه سیستم‌ها و مدارها، نظریه کنترل سامانه‌های پویا، فضاهای خطی، انتقال و تلفات انرژی در شبکه‌های n-دهانه‌ای انجام داد. او مدتی ریاست دانشگاه‌های تهران و صنعتی شریف را برعهده داشت.

سر جان رابرت وین

۱۹ نوامبر ۲۰۰۴ میلادی برابر با ۲۸ آبان ۱۳۸۳، سر جان رابرت وین، داروشناس انگلیسی درگذشت. وین در درک چگونگی ایجاد اثرات ضددرد و ضد‌التهابی آسپرین نقش مهمی ایفا کرد و کار او به ارائه درمان‌های جدیدی برای بیماری‌های قلبی و عروق خونی و معرفی مهارکننده آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین منجر شد. مهارکننده آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین به گروهی از داروها گفته می‌شودد که با مهار تولید یا عملکرد آنژیوتانسین دو در درمان فشار خون کاربرد دارد. جان وین در سال ۱۹۸۲همراه سونه بریسترم و بنگت ساموئلسون به‌خاطر کشفیاتشان درباره پروستاگلاندین و مواد فعال زیستیِ مرتبط با آن، برنده جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی شد.

فردریک سنگر 

۱۹ نوامبر ۲۰۱۳ میلادی برابر ۲۸ آبان ۱۳۹۲ خورشیدی، فردریک سنگر زیست‌شیمی‌دان انگلیسی درگذشت. او از معدود دانشمندانی است که دوبار جایزه نوبل شیمی را دریافت کرده‌اند. نخستین‌بار در سال ۱۹۵۸ برای تعیین توالی اسیدآمینه انسولین و پروتئین‌های متعدد دیگر برنده جایزه نوبل شیمی شد. سنگر در این فرآیند نشان داد که هر اسیدآمینه ساختار منحصر‌به‌فرد و مشخصی دارند و این کشفی اساسی برای شیمی و زیست‌شناسی مولکولی به‌شمار می‌رفت. سپس در آزمایشگاه تازه ساخته‌شده زیست‌شناسی مولکولی در کمبریج، او اولین تکنیک توالی‌یابی دی‌ان‌ای را توسعه داد و متعاقباً آن را اصلاح کرد. این توالی‌نویسی، تعداد آزمایش‌های امکان‌پذیر در زیست‌شناسی مولکولی را گسترش داد. به‌طوری‌که، امروزه این شیوه در سطح وسیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پیشرفت، جایزه نوبل شیمی ۱۹۸۰ را برای او به ارمغان آورد که با والتر گیلبرت و پل برگ به‌طور اشتراکی دریافت کرد.

ماموریت آپولو ۱۲

۱۹ نوامبر ۱۹۶۹ میلادی برابر با ۲۸ آبان ۱۳۴۸ خورشیدی فضاپیمای آپولو ۱۲ از سری ماموریت‌های برنامه فضایی آپولو پیت کنراد و آلن بین را روی دشت بازالتی «اقیانوس طوفان‌ها» در سطح ماه فرود آورد و این دو فضانورد را پس‌از نیل آرمسترانگ و باز آلدرین به سومین و چهارمین انسانی تبدیل که به سطح ماه قدم گذاشته‌اند. ماموریت فضاپیمای آپولو ۱۲ که از ۱۴ نوامبر تا ۲۴ نوامبر ۱۹۶۹ به‌طول انجامید ششمین پرواز سرنشین‌دار برنامه آپولو و دومین برنامه فرود بر سطح ماه بود.

شنزو ۱

۱۹ نوامبر ۱۹۹۹ میلادی برابر با ۲۸ آبان ۱۳۷۸ خورشیدی، جمهوری خلق چین اولین فضاپیمای شنزو را پرتاب کرد که اولین پرتاب غیرنشین این فضاپیما به‌شمار می‌رفت. شنزو۱ که به سامانه‌ حمایت حیات و سامانه فرار اضطراری مهجز نشده بود پس ۱۴ بار چرخش به زمین بازگشت و پس‌از بازگشت موفقیت‌آمیز، در فاصله ۴۱۵ کیلومتری شرق سکوی پرتابش فرود آمد. اولین فضاپیمای شنزو با نمونه‌های بعدی آن تفاوت داشت و به‌جای داشتن صفحات خورشیدی قابل‌ بازشدن، به سلول‌های خورشیدی ثابت مجهز بود و طی اولین پرواز هم هیچ تغییری در مدارش ایجاد نشد.