هشدار نسبت به نابودی گورستان تاریخی ابن بابویه

به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، در ادامه برنامه‌های مستند سینماتک خانه هنرمندان ایران که با همکاری انجمن تهیه کنندگان سینمای مستند برگزار می‌شود، سه شنبه 25 خرداد فیلم مستند «آرامستان» به کارگردانی شهرام میراب اقدم در تالار استاد شهناز به روی پرده رفت. در ادامه نیز نشست نقد و بررسی فیلم با حضور شهرام میراب اقدم و پدرام اکبری برگزار شد.

در ابتدای این نشست اکبری از سوابق کاری میراب اقدم گفت و ادامه داد: «آرامستان» فرصتی برای جست‌وجو در آینه زمان است. متاسفانه بضاعت مالی چنین فیلم‌هایی کم است و امکانات کافی برای جذب نیروی انسانی و انجام تحقیقات وسیع وجود ندارد. انجام چنین پروژه‌هایی سخت و زمان بر است. در حالیکه برای ساخت فیلم‌های سینمایی با معمولی ترین قصه ها حداقل یک میلیارد تومان هزینه می‌شود، اما برای ساخت این مستندها به زحمت 50 میلیون تومان پرداخت می‌کنند.

پس از آن میراب اقدم در خصوص روند ساخت فیلم گفت: به دلیل فضای بسته و عدم وجود آمار دقیق در خصوص افراد دفن شده در ابن بابویه، کار دشواری پیش رو داشتیم. خود دست به کار تمیز کردن سنگ قبرها شدیم تا بفهمیم چه کسانی در آنجا به خاک سپرده شده‌اند. برخی از این درگذشتگان نیز توسط دوستان به ما معرفی می‌شدند و ما محل دفن آنها را جستجو می کردیم. پروژه را به رغم این مشکلات دوست داشتم و پژوهشی برای زنده کردن یاد درگذشتگان به شمار می‌رود.

وی ادامه داد: احتمالا نام بسیاری افراد در این فیلم از قلم افتاده است؛ برخی از قبور سنگ نداشتند و ما نیز تمام افراد دفن شده در این گورستان را نمی شناختیم. ضمن اینکه بعضی از قبرها نیز در طرح توسعه از بین رفته و مسطح شده بودند. حتی راوی فیلم که خود سالیان طولانی در آنجا زندگی کرده است، تمامی افراد را نمی شناخت و برخی را ما به او معرفی می کردیم. در نهایت تلاش کردیم شخصیت های مردمی و مهم را حتما در فیلم بگنجانیم. مدت زمان فیلمی که در ابتدا ساخته شد 80 دقیقه بود اما چون از حوصله تماشاگر خارج است، مدت زمان آن را به 52 دقیقه کاهش دادیم.

میراب اقدم افزود: «آرامستان» یک سند تاریخی برای آیندگان به شمار می رود. متاسفانه ممکن است تا سال آینده همین سنگ قبرهای فعلی نیز از بین رفته باشند و اثری از آنها باقی نماند. همان طور که بسیاری از قبرهای ابن بابویه و دیگر مکان های تاریخی تهران کاملا نابود شده و حتی عکسی از آنها در دسترس نیست. آنچه در فیلم به ثبت رسیده، در هیچ کجای دیگر مستند نشده است و ای کاش هرچه زودتر سندهای تاریخی تهران تهیه شوند. سعی ما بر این بود که شخصیت ها را به مخاطب معرفی کنیم تا بیننده نیز وسوسه شود و خود دست به مطالعه بیشتر در خصوص آنها بزند. گورستان این بابویه پتانسیل گردشگری دارد و می تواند مردم تهران و شهرری را به خود جذب کند. اما به نظر می رسد قصد دارند حیاط محوطه را نیز سنگفرش کنند.

وی در پاسخ به سوال حضار در مورد کمبود اطلاعات درباره برخی از این شخصیت ها در فیلم، گفت: ارائه کامل اطلاعات یا صحبت کردن با بازماندگان این افراد، مدت زمان فیلم را بسیار طولانی می کرد. ضمن اینکه چنین فیلمی می تواند با نگاه های دیگری نیز ساخته شود. اما ترجیح من این بود که روایت فیلم بر عهده مردم عادی و شاهدان عینی محل باشد، تا اینکه از متخصصین بخواهیم جلوی دوربین ظاهر شوند. از آنجایی که حتی تاریخ وفات برخی از افراد دفن شده در ابن بابویه در دست نبود، تصمیم گرفتیم در عوضِ پیش بردن فیلم بر اساس تاریخ تقویمی، این افراد را در دسته بندی های دیگری جای دهیم. به عنوان مثال بخش پهلوانان را با زنده یاد تختی آغاز کردیم و در ادامه به دیگر پهلوانان آرمیده در این گورستان پرداختیم. در مورد درگذشتگان خاندان قاجار، هنرمندان و.. نیز به همین ترتیب عمل کردیم.