درمان اختلالات روانی با واقعیت مجازی؛ گامی نوین در روان‌درمانی

به گزارش خبرگزاری آنا؛ واقعیت مجازی (Virtual Reality یا VR) امروزه به‌عنوان یک فناوری نوین در حوزه پزشکی و درمان نیز مورد استفاده قرار گرفته است. بسیاری آن را تنها وسیله‌ای تفریحی می‌دانند که در شهربازی‌ها و بازی‌های رایانه‌ای به کار می‌رود، اما این فناوری فراتر از یک سرگرمی ساده بوده و به شکل فزاینده‌ای در درمان بیماری‌ها و اختلالات روانی کاربرد یافته است.

فناوری واقعیت مجازی در حوزه توان‌بخشی و مراقبت‌های بهداشتی مورد استقبال قرار گرفته است. این فناوری شبیه‌سازی رایانه‌ای است که با تأثیر بر حواس انسان، محیط واقعی را بازآفرینی می‌کند و تمامی فعالیت‌ها را در زمان و سرعت واقعی شبیه‌سازی می‌کند.

تاریخچه و آغاز درمان با VR

باربارا روثبام، حدود 20 سال پیش نشان داد که درمان مبتنی بر واقعیت مجازی می‌تواند به افراد در غلبه بر ترس‌هایشان کمک کند. این پژوهش آغازگر استفاده از VR در روان‌شناسی بود. از آن زمان تاکنون، پلتفرم‌های واقعیت مجازی برای درمان فوبیا، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، اختلالات مصرف مواد و سایر مشکلات روانی توسعه یافته‌اند.

روش مواجهه‌درمانی با کمک VR

هدف اصلی در این روش درمانی کاهش رفتارهای اجتنابی است، به‌گونه‌ای که فرد با آنچه موجب ترس یا اضطراب او می‌شود روبه‌رو می‌شود و به‌تدریج یاد می‌گیرد که با این عوامل مقابله کند. کمک به تمرکز و تقویت حافظه نیز از دیگر اثرات مثبت عینک‌های VR است.

پیشرفت‌های تکنولوژی در درمان روان‌شناختی

استفاده از واقعیت مجازی به درمانگران اجازه می‌دهد تا محیط‌های متنوع و کنترل‌شده‌ای ایجاد کنند که به بیمار کمک می‌کند تا با ترس‌ها و اضطراب‌های خود مواجه شود و از شدت آن‌ها بکاهد. ایجاد ارتباط عمیق‌تر با بیماران در محیط‌های ایمن، بدون مواجهه با عوامل واقعی، به درمان‌های روان‌شناختی عمق می‌بخشد.

نقش VR در درمان افسردگی

طبق تحقیقات منتشرشده در مدیکال نیوز، استفاده از هدست‌های واقعیت مجازی می‌تواند در درمان اختلال افسردگی اساسی موثر باشد. در یک مطالعه، ۲۶ شرکت‌کننده به مدت ۴ جلسه درمان را با پیکربندی مشابه XR-BA دریافت کردند. به گفته «مارگوت پل»، روان‌پزشک و استادیار بالینی دانشگاه استنفورد، استفاده از XR می‌تواند ابزاری انگیزه‌بخش برای مشارکت بیشتر بیماران در روان‌درمانی باشد.

واقعیت مجازی و مقابله با اضطراب

واقعیت مجازی در درمان اضطراب نیز نتایج مثبتی به همراه داشته است. مرور ۳۴ مقاله که در ژورنال JMIR Mental Health منتشر شد، نشان داد که VR می‌تواند پشتیبان رفتاردرمانی شناختی باشد. این فناوری به بیمار این امکان را می‌دهد که در محیطی امن با اضطراب‌های خود روبه‌رو شود و در صورت نیاز، آن تجربه را تکرار کند.

کاربردهای گسترده واقعیت مجازی در درمان اختلالات

امروزه استفاده از واقعیت مجازی در درمان انواع اختلال‌ها مانند فوبیا، اختلالات شناختی، اختلالات خوردن، اختلالات طیف اُتیسم، اسکیزوفرنی، پارانویا، PTSD، سلامت ذهنی، مدیتیشن و حتی فیزیوتراپی تأثیرگذار است.

به‌ گفته مریم رضایی، متخصص روان‌شناسی بالینی استفاده از واقعیت مجازی به عنوان ابزاری کمکی در کنار روش‌های سنتی روان‌درمانی، می‌تواند از بار روانی بیماران بکاهد و روند درمان را تسهیل کند." او معتقد است که واقعیت مجازی به بیماران این امکان را می‌دهد تا در فضایی امن و بدون استرس با مشکلات خود مواجه شوند و تحت نظارت درمانگران تمرین‌های روان‌شناختی انجام دهند.

کارشناسان ایرانی همچنین تأکید دارند که VR نه‌تنها می‌تواند به بهبود مشکلات رفتاری کمک کند، بلکه در تقویت حافظه و تمرکز و حتی در درمان اختلالات عصبی و شناختی نیز کاربردهای وسیعی دارد. با این حال، متخصصان بر لزوم توجه به استانداردها و فرهنگ‌سازی در استفاده از این فناوری برای درمان اختلالات روانی تأکید دارند تا بیماران در بستری مناسب و ایمن از فواید این فناوری بهره‌مند شوند.

انتهای پیام/

امید زحمتکش