چگونه خود-دوستی را به فرزندمان یاد بدهیم؟

خبرگزاری آنا، آرزو آقاجانی: در جهانی که کودکان هر روز با فشارهای اجتماعی و انتظارات اطرافیان مواجه‌اند، آموزش  خود-دوستی به فرزندان از اهمیت بالایی برخوردار است.  خود-دوستی یعنی اینکه فرد بتواند خود را بپذیرد، از نقاط قوت خود لذت ببرد و در عین حال با ضعف‌های خود نیز کنار بیاید. در این مقاله، به چهار راهکار ساده اما مؤثر برای آموزش  خود-دوستی به فرزندان می‌پردازیم.

بیشتر بخوانید

درمانگر ۸؛

در جست‌وجوی انگیزه!/ چگونه انگیزه پیدا کنیم و آن را حفظ کنیم

چطور جلوی وابستگی بیمارگونه در روابط عاطفی را بگیریم؟

چرا باید در روابط مرزبندی سالم داشت؟

الگوی پذیرش و محبت به خویشتن باشید

نخستین و مهم‌ترین راه آموزش  خود-دوستی به کودکان، این است که والدین خودشان الگوی پذیرش و محبت به خود باشند. کودکان به شدت از رفتارهای والدین تقلید می‌کنند؛ اگر شما خودتان را قبول داشته باشید، به خودتان احترام بگذارید و از اشتباهات خود نترسید، کودکتان نیز این رفتار را یاد می‌گیرد.

برای مثال، اگر خطایی مرتکب شوید، به جای سرزنش و انتقاد از خود، آن را فرصتی برای یادگیری بدانید. این نوع برخورد به کودک می‌آموزد که شکست‌ها و اشتباهات، بخشی از زندگی‌اند و نباید مانع دوست داشتن خودمان شوند. حتی می‌توانید با صدای بلند بگویید:

«اشتباه کردم، ولی از اشتباهم درس می‌گیرم و خودم را دوست دارم.» چنین جمله‌هایی به کودک کمک می‌کند تا متوجه شود که اشتباهات به معنی نقص در شخصیت او نیستند.

به فرزندتان یاد بدهید که هدف از انجام کارها، لذت بردن و یادگیری است نه رسیدن به کامل‌ترین حالت. اگر مثلاً فرزندتان در نقاشی به اوج هنر نرسیده است، به جای انتقاد، تلاش و خلاقیت او را تحسین کنید. به او بگویید که مهم‌تر از نتیجه، این است که هر روز بهتر شود و چیزی جدید یاد بگیرد. با این رویکرد، کودکان یاد می‌گیرند که به جای تمرکز بر نتایج، به تلاش‌های خود افتخار کنند و همین موضوع باعث می‌شود  خود-دوستی را تجربه کنند.

 شنونده‌ای مهربان و بدون قضاوت باشید

یکی از اصول مهم خود-دوستی این است که کودک احساس کند در فضایی امن قرار دارد که می‌تواند خود را بدون ترس از قضاوت بیان کند. وقتی فرزندتان از احساسات، نگرانی‌ها یا مشکلات خود صحبت می‌کند، با دقت و بدون قضاوت به او گوش دهید. این رفتار نشان می‌دهد که احساسات او ارزشمندند و به او اطمینان می‌دهد که می‌تواند احساسات واقعی‌اش را به شما بگوید.

برای مثال اگر کودک شما از شکست در یک امتحان ناراحت است، به جای سرزنش او، با همدردی و محبت به حرف‌هایش گوش دهید و بگویید که شکست نیز بخشی از فرایند یادگیری است. این تجربه به او کمک می‌کند تا به جای تمرکز بر اشتباهات، بر روی پذیرش خود و یادگیری از تجربه‌هایش تمرکز کند. وقتی کودکان یاد بگیرند که به احساسات خود احترام بگذارند و درباره آنها بدون ترس از سرزنش صحبت کنند، راحت‌تر می‌توانند خود را بپذیرند و  خود-دوستی را تجربه کنند.

به او ارزش و اهمیت تجربه‌های مثبت بدهید

یکی دیگر از راه‌های آموزش  خود-دوستی به کودکان، این است که به آنها بیاموزیم به تجربه‌های مثبت و نقاط قوت خود اهمیت دهند. به کودکتان کمک کنید تا کارهای خوب خود را ببیند و به آن افتخار کند. این کار باعث افزایش اعتماد به نفس و احترام به خود در کودکان می‌شود و آنها را به  خود-دوستی نزدیک‌تر می‌کند.

می‌توانید هر شب قبل از خواب، با کودکتان چند دقیقه به مرور روز بپردازید و از او بپرسید چه کارهای خوبی انجام داده است یا چه چیزی او را خوشحال کرده است. حتی اگر روزی بی‌اهمیت به نظر برسد، سعی کنید نکات مثبت کوچک را نیز پیدا کنید. این کار به کودک کمک می‌کند تا نقاط قوت خود را شناسایی کرده و به خود افتخار کند. همچنین، این تمرین باعث می‌شود کودک بداند که دوست داشتن خود تنها به عملکردهای بزرگ محدود نمی‌شود و باید هر جنبه از خود را پذیرا باشد.

تاکید بر رشد فردی به جای کمال‌گرایی

یکی از اشتباهات رایج تربیت فرزندان، ایجاد انتظار کمال‌گرایی است. وقتی کودکان به این باور برسند که باید همیشه بهترین باشند، فشار زیادی را تحمل می‌کنند و هر گونه خطا یا شکست را به عنوان نقص در خودشان می‌بینند. بنابراین به جای تأکید بر کمال‌گرایی، بر رشد و بهبود فردی تمرکز کنید.

به او یاد بدهید که هدف از انجام کارها، لذت بردن و یادگیری است نه رسیدن به کامل‌ترین حالت. اگر مثلاً فرزندتان در نقاشی به اوج هنر نرسیده است، به جای انتقاد، تلاش و خلاقیت او را تحسین کنید. به او بگویید که مهم‌تر از نتیجه، این است که هر روز بهتر شود و چیزی جدید یاد بگیرد. با این رویکرد، کودکان یاد می‌گیرند که به جای تمرکز بر نتایج، به تلاش‌های خود افتخار کنند و همین موضوع باعث می‌شود  خود-دوستی را تجربه کنند.