نقش‌آفرینی ژئوپلتیک ایران در مجمع کشورهای صادرکننده‌ گاز

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری علم و فناوری آنا، امروز در حاشیه جلسه بررسی و هماهنگی درباره برگزاری بیست‌وششمین نشست وزارتی مجمع کشور‌های صادرکننده گاز که در آبان ماه برگزار خواهد شد، وزیر نفت در خصوص وضعیت ایران در مسیر صادرات گاز گفت:‌ ایران با توجه به جایگاه ژئوپلتیک خود نقش آفرینی به سزایی در منطقه خواهد داشت و به نوعی قطب تبادل انرژی است.

مجمع کشور‌های صادر کننده گاز(GECF) چیست و کشور ما در این مجمع چه نقشی دارد؟

اولین نکته در خصوص مجمع صادرکنندگان گاز این موضوع است که این کشور‌ها ۷۰ درصد ذخایر گاز طبیعی در جهان را در اختیار دارند. همچنین این کشور‌ها با تولید ۴۲ درصد از گاز مصرفی جهان و تجارت ۸۵ درصد از گاز مایع جهان سهم بزرگی از صنعت گاز در دنیا را به خود اختصاص داده اند.

طرح تشکیل مجمع کشور‌های صادر کننده گاز با توجه به این موضوع که ایران و روسیه نیمی از ذخایر گاز طبیعی جهان را در اختیار دارند، اولین بار توسط رهبر معظم ایران مطرح شد؛ وی در بهمن ماه سال ۱۳۸۵ در دیدار با دبیر شورای امنیت روسیه پیشنهاد تاسیس اوپک گازی را مطرح و سرانجام این مجمع در ۳ دی ۱۳۸۷ تاسیس شد.

کشور‌های ایران، روسیه، گینه استوایی، قطر، امارات متحده عربی، ونزوئلا، نیجریه، مصر، الجزایر، بولیوی و ترینیداد و توباگو از اعضای اصلی این مجمع هستند و مقر این گروه نیز در دوحه قرار دارد. تاکنون بیست و پنج نشست این مجمع با حضور وزیران نفت کشور‌های عضو برگزار شده است و قرار است در روز‌های ۶ الی ۸ آبان ماه سال جاری نشست بیست و ششم این مجمع به میزبانی تهران برگزار شود.

با توجه به کنترل وسیعی که کشورهای عضو این مجمع بر ذخایر و تجارت گاز دارند، در نشست های این مجمع در خصوص آینده بازار گاز طبیعی تصمیم گیری می‌شود و همچنین سایر کشورها در جریان سیاست های کلی کشورهای صادر کننده گاز طبیعی قرار می گیرند. 

استفاده درست و بهره مندی ازمنابع گازی

مهمترین نکته در خصوص گاز این موضوع است که گاز طبیعی به عنوان یکی از حامل‌های انرژی که علاوه بر پایدار و مقرون به صرفه بودن، استفاده از آن آسیب کمتری نسبت به دیگر سوخت‌ها به محیط زیست وارد می‌کند. از این رو استفاده درست و بهره مندی از این ثروت خدادادی مفروض است. بر اساس گزارشی از تحقیقات انجام در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در حال حاضر سهم انرژی حدود ۵۴ درصد از انسان را در جهان تحت تاثیر دارد و این رقم تا سال ۲۰۵۰ به ۵۰ درصد خواهد رسید.

همچنین در حال حاضر حدود ۴۰ درصد انرژی مورد نیاز جهان از طریق گاز طبیعی تامین می‌شود و موقعیت ژئواستراتژیک و ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران، کشور ما را در موقعیتی قرار داده است که حدود ۶۷ درصد از نفت موجود در جهان در این منطقه قرار دارد.

تا سال ۱۳۹۷ صادرات گاز طبیعی از ایران حدود ۲۶ تا ۳۲ میلیون مترمعکب در روز بود که عمدتا به کشور ترکیه صادر می‌شد، اما این میزان با وضع تحریم‌های جدید ایالات متحده کاهش یافت. توجه به این نکته ضروری است که با وجود آن که منابع گازی در اختیار ایران بسیار وسیع و گسترده است، اما بسیاری از ذخیره‌های گاز طبیعی ایران در اشتراک با کشور‌های همسایه است. از این رو برداشت و با توجه به افت طبیعی برداشت از منابع زیرزمینی گاز در اثر کاهش فشار؛ اهمیت برداشت و فروش از این منابع کاملا بدیهی است.

بهره‌مندی از امتیازات وابسته به رایزنی با مشتریان و دیگر تولید کنندگان

علاوه بر این موضوع موقعیت خاص ایران در اتصال از شمال به دیگر کشور‌های تولید کننده گاز طبیعی و اتصال از جنوب به آب‌های آزاد امکان فراهم کردن مسیر امن و سریع برای صادرات گاز و همچنین سوآپ گاز طبیعی را دارد. اما توجه به این نکته ضروری است که بهره مندی از تمامی این امتیازات وابسته به رایزنی با مشتریان و دیگر تولید کنندگان است. از این رو نقش آفرینی موثر ایران در این مجمع حائز اهمیت است.

شایان ذکر است که بر اساس رایزنی‌های انجام شده و تلاش مردان دیپلماسی اقتصادی ایران صادرات گاز از رقم ذکر شده در سال ۱۳۹۷ با وجود باقی ماندن تحریم‌ها در سال ۱۳۹۸ در محدوده ۱۱.۵ میلیارد متر مکعب حفظ شده و در سال ۱۳۹۹ به ۱۸.۴۲ میلیون متر مکعب رسید.