مفاهیم و روش محاسبه شاخص اعتماد مصرف‌کننده

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، امروزه مطالعه بر روی شاخص‌های پیش‌نگر اقتصادی از اهمیت فراوانی برخوردار است. این شاخص‌ها، به دولت و تصمیم‌گیرندگان بخش خصوصی کمک می‌کندتا بهتر بتوانند به ارزیابی عملکرد خود پرداخته و در جهت فعالیت‌های آینده برنامه‌ریزی کنند. با توجه به این مسئله در سال‌های اخیر، برخی از کشورها، برای بهبود سیستم شاخص‌های اقتصادی خود، به شاخص‌سازی با استفاده از افکارسنجی روی آورده‌اند.

دفتر مطالعات اقتصاد و موسسه افکار سنجی ملت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، در گزارش با عنوان «شاخص اعتماد مصرف‌کننده؛ مفاهیم و روش محاسبه در ایران» آورده است که امروزه مطالعه بر روی شاخص‌های پیش‌نگر اقتصادی از اهمیت فراوانی برخوردار است. این شاخص‌ها، به دولت و تصمیم‌گیرندگان بخش خصوصی کمک می‌کنند تا بهتر بتوانند به ارزیابی عملکرد خود پرداخته و جهت فعالیت‌های آینده برنامه‌ریزی نمایند.

این گزارش با توجه به این مسئله، تصریح می‌کند که در سال‌های اخیر، برخی از کشورها، برای بهبود سیستم شاخص‌های اقتصادی خود، به شاخص‌سازی با استفاده از افکارسنجی روی آورده‌اند. از جمله این شاخص‌ها، شاخص اعتماد مصرف‌کننده (CCI) است که میزان خوش‌بینی مصرف‌کنندگان را نسبت به وضعیت کلی اقتصاد و وضعیت مالی شخصی آنها اندازه‌گیری می‌کند. این شاخص که میانگینی از شاخص وضعیت فعلی اقتصادی (CECI) و شاخص انتظارات مصرف‌کننده (CEI) است بر اساس افکارسنجی از مصرف‌کنندگان به دست می‌آید. نظرات در مورد شرایط فعلی ۴۰ درصد و انتظارات از شرایط آتی ۶۰ درصد باقی‌مانده شاخص را تشکیل می‌‏دهند.

بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، شاخص اعتماد مصرف‌کننده بر این مفهوم استوار است که وقتی مصرف‌کنندگان به آینده خوش‌بین هستند، احتمالاً در حال حاضر بیشتر هزینه کرده و اقتصاد را تحریک می‌کنند، اما اگر مصرف‌کنندگان نسبت به آینده بدبین باشند، احتمالاً در زمان حال پس‌انداز بیشتری خواهند داشت و ازاین‌رو می‌توانند منجر به رکود شوند. علاوه بر این، شاخص اعتماد مصرف‌کننده نه‌تن‌ها به تفسیر نظر خانوار در مورد شرایط اقتصادی آینده کمک می‌کند، بلکه به تولید‌کنندگان، سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاران کمک می‌کند تا تغییرات در الگو‌های مصرف و پس‌انداز آتی خانوار را تحت تأثیر قرار دهند و با آن سازگار شوند. این شاخص در حال حاضر در اکثر کشور‌های دنیا محاسبه و منتشر می‌شود.

شایان ذکار با توجه به اهمیت و کاربرد فراوان شاخص اعتماد مصرف‌کننده، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از پاییز ۱۴۰۰ اقدام به انجام افکارسنجی شاخص‌های اقتصادی جهت محاسبه این شاخص در ایران نموده است. مفاهیم مربوطه و نحوه محاسبه آن به تفصیل در گزارش «شاخص اعتماد مصرف‌کننده؛ مفاهیم و روش محاسبه در ایران» مورد بحث قرار گرفته است.