فاضل زاده: پیشتازی جمهوری اسلامی ایران در تولیدات علمی حوزه فناوری آب

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا،  سید احمد فاضل‌زاده گفت: براساس داده‌های پایگاه وب آو ساینس (Web of Science)، تولیدات علمی جمهوری اسلامی ایران در بسیاری از حوزه‌های فناوری آب شامل حوزه تقطیر ناگهانی چند مرحله‌ای، تقطیر چند اثره، تقطیر فشرده‌سازی بخار، اسمز معکوس و اسمز پیش رونده، تقطیر غشایی، فناوری کشت عمودی و فناوری نور پخشیده رتبه اول در بین کشور‌های پیشرو اسلامی را به خود اختصاص داده است.

رئیس موسسه ISC گفت: کمبود منابع آب یکی از چالش‌های مهم قرن حاضر به شمار می‌رود. در مناطقی نظیر خاورمیانه در کنار اختلافات تاریخی، مسئله آب از مهمترین زمینه‌های بروز منازعات و مناقشات محسوب می‌شود. این برخورد‌ها و منازعات مؤید این نکته است که در شرایط کنونی، منابع آب شیرین در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی به یک کالای اقتصادی مهم و ابزاری سیاسی و مؤثر تبدیل شده و ایجاد ساز وکار لازم جهت اعمال یک مدیریت جامع و یکپارچه منابع آب ضرورتی انکارناپذیر است.

وی اظهار داشت: در کشور‌های منطقه خاورمیانه و از جمله ایران، با توجه به ویژگی‌های اقلیمی، هرگونه کاهش و یا نوسان در نزولات جوی، محدودیت‌های جدی کوتاه­ مدت و بلندمدت در منابع آب ایجاد کرده و می‌تواند امنیت غذایی، اقتصادی، کشاورزی و حتی ثبات سیاسی و امنیتی این کشور‌ها را تهدید کند. به بیان دیگر، اعمال مدیریت کارآمد و بهینه در جهت حفظ منابع آب کشور‌ها گامی بلند در راستای حفظ و ارتقای قدرت ملی آنها تلقی می‌شود.

فاضل زاده گفت: برای غلبه بر این نوع چالش‌ها به عزم ملی و توجه جدی به جنبه‌های کمی و کیفی آب به عنوان چالش اصلی امنیت انسانی و زیست بوم‌ها نیاز است تا در این مسیر، توسعه علم و فناوری همراه با بومی‌سازی فنون جدید چاره ساز باشد. فناوری‌های راهبردی آب باید با رویکرد حل چالش‌های اشاره شده و برای برنامه‌ریزی علمی، منطقی و سازگار با شرایط مختلف کشور شناسایی، ایجاد، فراهم، توسعه و مورد حمایت قرار گیرد.

وی ادامه داد: براساس سند چشم­انداز ۲۰ ساله جمهوری اسلامی ایران و دیگر اسناد بالادستی مرتبط از جمله نقشه جامع علمی کشور، انتظار بوده است که جمهوری اسلامی ایران در بخش فناوری حوزه آب، با بهره‌گیری و برخورداری از مدیریت دانش‌محور، ظرفیت‌های نرم‌افزاری، سخت‌افزاری و نیز مشارکت مؤثر نقش‌آفرینان دولتی و غیردولتی در زمینه بسط و توسعه دانش و فناوری ­های نوین در صنعت آب در جایگاه برتر منطقه قرار گیرد.

رئیس مؤسسه ISC گفت: تحقق اهداف کلان اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران، به خصوص سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ در بخش آب، مستلزم به ره‌گیری هر چه گسترده‌تر، بهتر و کارآمدتر از فناوری‌های آب است. به منظور دستیابی به این فناوری‌های راهبردی در بخش آب، لازم است یک نقشه راه تهیه و به صورت مستند و مستدل اولویت‌گذاری شود. سند فناوری‌های راهبردی آب که نتیجه تلاش‌های جمعی و فرادستگاهی است، نقشه راه کلان و اولویت‌های دستیابی به فناوری‌های راهبردی مورد نیاز را برای مدیریت آب کشور ارائه می‌کند.

فاضل زاده در ادامه گفت: بررسی و تحلیل جایگاه علمی در فناوری آب در رتبه‌بندی‌های معتبر جهانی اهمیت زیادی دارد، اگر چه جمهوری اسلامی ایران در بعضی از فناوری‌های آب از لحاظ توسعه فناوری و محصول وضعیت مناسب‌تری دارد، ولی به دلیل بعضی از محدودیت‌ها تولیدات علمی کمتری در عرصه بین‌المللی انتشار یافته است.

همانگونه که در جدول ۱ نیز مشهود است، امریکا و چین در فناوری و شاخه‌های مختلف هوش مصنوعی از نظر تعداد مدارک علمی منتشر شده در پایگاه وب آو ساینس، رتبه‌های اول و دوم را به خود اختصاص داده‌اند.

براساس داده ­های پایگاه وب آو ساینس، جمهوری اسلامی ایران در فناوری شبکه‌های عصبی رتبه ششم جهانی و رتبه اول در بین کشور‌های جهان اسلام را به خود اختصاص داده است و در این فناوری نسبت به دیگر کشور‌های جهان اسلام عملکرد بهتری داشته است. رتبه جهانی جمهوری اسلامی ایران در فناوری‌های هوش مصنوعی ۱۶؛ رایانش بصری و پردازش زبان طبیعی ۲۵؛ یادگیری ماشینی ۱۷؛ فناوری رباتیک ۲۷ و فناوری سیستم­های چند عاملی ۱۲ می ­باشد.

 روند تولیدات علمی فناوری­‌های شبکه ‌های عصبی، یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی جمهوری اسلامی ایران در دهه گذشته در مقایسه با سایر فناوری­‌های مرتبط با هوش مصنوعی بیشتر صعودی می­‌باشد. با توجه به نتایج به دست آمده از پایگاه وب آو ساینس، در حوزه شبکه‌های عصبی روند تولیدات علمی صعودی بوده و از ۹۵۰ مدرک در سال ۲۰۱۴ به ۲۲۰۷ مدرک در سال ۲۰۲۳ رسیده است. در حوزه یادگیری ماشینی، تولیدات علمی از ۸۱ مدرک در سال ۲۰۱۴ به ۱۶۵۶ مدرک در سال ۲۰۲۳ رسیده است. همچنین در حوزه هوش مصنوعی، تولیدات علمی از ۹۸ مدرک در سال ۲۰۱۴ به ۶۴۷ مدرک در سال ۲۰۲۳ رسیده است.

در بخش هوش مصنوعی، مربوط به دانشگاه‌های تهران، تبریز و صنعتی امیرکبیر بوده است. در رایانش بصری و پردازش زبان طبیعی، بیشترین تولیدات علمی مربوط به دانشگاه‌های تهران، صنعتی امیرکبیر و صنعتی شریف؛ در یادگیری ماشینی، دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه تربیت مدرس؛ در رباتیک، دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه صنعتی امیرکبیر؛ در شبکه‌های عصبی، دانشگاه تهران، دانشگاه تبریز و دانشگاه علم و صنعت ایران و در سیستم ­های چند عاملی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه علم و صنعت ایران و دانشگاه تهران بوده است.

برای اطلاع از متن کامل گزارش "جایگاه جهانی تولیدات علمی جمهوری اسلامی ایران و کشور‌های اسلامی: فناوری هوش مصنوعی " منتشر شده توسط ISC به آدرس https://isc.ac/fa/page/۴۷۰/ مراجعه کنید.