علائم، خطرات و راه‌های پیشگیری از گرمازدگی

آرزو دهقانی متخصص سلامت در بلایا در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا با بیان اینکه گرمازدگی یکی از موارد اورژانس پزشکی است که در ماه‌های گرم تابستان رایج‌تر است و نیاز به درمان اضطراری دارد. در صورتی که درمان گرمازدگی به موقع آغاز نشود، ممکن است به سرعت به مغز، قلب، کلیه و ماهیچه‌ها آسیب برساند. هرچه درمان گرمازدگی بیشتر به تعویق بیفتد، آسیب وارد شده به بدن هم شدیدتر می‌شود و احتمال عوارض جدی یا حتی مرگ افزایش می‌یابد، اظهار کرد: این امر به‌خصوص در مناطق گرمسیر کشورمان به‌صورت شایع دیده‌می‌شود.

وی با بیان اینکه محققان معتقدند بیماری‌های مرتبط با افزایش دمای هوا، زمانی بروز می‌کند که بار اضافی بر سیستم کنترل دمای بدن وارد می‌شود و بدن دیگر قادر به خنک کردن خود نیست، گفت: براثر تعریق فراوان به علت گرما مایعات و املاح زیاد از بدن خارج و شخص دچار اختلال مختصری می‌شود. گاهی عضله‌های مختلف به‌خصوص عضله‌های جدار شکم دچار انقباض و گرفتگی دردناک می‌شود که این را  کرامپ ناشی از گرما می‌گویند.

چه کسانی گرمازده می‌شوند؟

دهقانی با بیان اینکه افرادی که به آب‌وهوای گرم عادت ندارند و یا مجبور به ورزش و فعالیت سخت به‌ویژه در هوای گرم هستند، مستعد ابتلا به گرمازدگی هستند، گفت: کودکان و افراد سالمند و افراد مبتلابه بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، قلبی، کلیوی، دهیدراتاسیون (از دست رفتن آب بدن) و… یا افرادی که از دارو‌ها و مواد مخدر خاص مانند کوکائین، الکل، دارو‌های ادرارآور و دارو‌های متوقف کننده، استفاده می‌کنند در معرض این اتفاق بیش از دیگران خواهند بود.

او ادامه داد: عرق ریزی شدید، رنگ‌پریدگی، گرفتگی عضلات، خستگی یا ضعف، نبض سریعی که در ابتدا قوی است ولی ضعیف می‌شود، تنفس سریع عمیق که با پیشرفت آسیب کم‌عمق و ضعیف می‌شود، خونریزی از بینی، کاهش فشارخون، تغییر وضعیت هوشیاری، تهوع یا استفراغ و سردرد و سرگیجه از علائم گرمازدگی است. درصورتی‌که پوست مرطوب و رنگ‌پریده باشد و یا پوست داغ که خشک یا مرطوب باشد یک اورژانس طبی خطرناک تلقی می‌گردد.

 پیشگیری از گرمازدگی

این متخصص سلامت در بلایا یادآور شد: پوشیدن لباس‌های آزاد (به گونه‌ای که خیلی سفت و محکم به بدن نچسبد) و لباس‌هایی بارنگ روشن (که اشعه آفتاب را منعکس و به تعریق بهتر کمک می‌کنند)، استفاده از کلاه‌های لبه‌دار، اجتناب از تغییرات ناگهانی هوا، مانند ورود سریع از ساختمانی که تهویه هوای سرد دارد به پیاده‌روی داغ خیابان، غذا و نوشیدنی‌های خنک بخورند.

وی ادامه داد: بهره‌مندی از رژیم غذایی متعادل و دارای نمک کافی، نوشیدن آب به اندازه کافی  در هوای داغ (حتی اگر فرد تشنه نباشد)، اجتناب از فعالیت در فضای باز به ویژه در بین ساعت ۱۰ تا ۱۶ (در ساعات گرم روز). اگر در گرما ورزش می‌کنید بعد از هر نیم ساعت در حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه استراحت کنید.

دهقانی افزود: اگر رژیم غذایی بی‌نمک یا کم‌نمک دارید و یا مبتلا به یک بیماری مزمن مثل بیماری قلبی – فشارخون بالا-بیماری قند یا بیماری ریوی هستید، دمای بالا و رطوبت به‌شدت خطرناک است و باید قبل فعالیت در هوای داغ یا مرطوب با پزشک خود مشورت کنید. اگر دچار سرگیجه، تهوع، خستگی بیش‌ازحد، سردرد، گرفتگی عضلانی و درد و سوزش معده شدید، باید تحت مراقبت پزشک قرار بگیرید.

کمک‌های اولیه در گرمازدگی

وی یادآور شد: مهم‌ترین اقدام اورژانس در مورد حمله گرمایی سرد کردن بدن است. سرد کردن بدن بیمار را هرچه سریع‌تر شروع شود. بلافاصله بیمار را از معرض تابش آفتاب دور کرده و لباس‌ها را از تن فرد گرمازده درآورد، بدن را کاملاً با آب سرد مرطوب و سریعاً تهویه هوای سرد را برایش برقرار کرد. بیمار را در ملحفه‌هایی که با آب سرد مرطوب شده‌اند بپیچید و او را به بیمارستان منتقل کرد. در حین انتقال مرتب بیمار را بادبزنید. کیسه‌های آب سرد را زیردست، دور گردن و اطراف قوزک‌های پای بیمار بگذارید تا عروق بزرگ سطحی را خنک کند. در حین سرد کردن بدن بیمار سر و شانه‌های کمی بالا برده و مطمئن شد که بیمار آرامش دارد. تا وقتی دمای بدن بیمار به زیر 37.8 درجه سانتی گراد نرسیده عمل سرد کردن باید ادامه پیدا کند.