محرم؛ میدان تبلور گفتمان مقاومت

گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، ماه محرم، ماه حماسه و ایثار، فرصتی ارزشمند برای تبیین فرهنگ مقاومت و جهاد در برابر ظلم و ستم است. واقعه عاشورا، سرشار از درس‌ها و عبرت‌هایی است که می‌تواند چراغ راه هدایت برای نسل‌های امروز و آینده باشد.

سازمان تبلیغات اسلامی، به‌عنوان متولی امر تبلیغات دینی در کشور، در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به گفتمان مقاومت و جهاد تبیین داشته است. ازآنجایی‌که ماه محرم نقطه‌ عطف مناسبت‌ها و عملیات‌هاست و دسترسی به مخاطب و فرصت گفت‌وگو به او فراهم است، سازمان تبلیغات اسلامی باهدف تبیین و تقویت گفتمان مقاومت و جهاد تبیین، برنامه‌های گسترده‌ای را برای این ماه طراحی و اجرا کرده است. در واقع، ماه محرم برای سازمان تبلیغات اسلامی به معنای واقعی قله مناسبت‌های عملیاتی است و همه ظرفیت‌ها در این ماه به کار گرفته می‌شوند تا ارتباط مستقیم و مؤثری با مخاطبان برقرار شود.

تبیین جدی گفتمان مقاومت در محرم امسال

حجت‌الاسلام رضا عزت زمانی، معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی در گفت‌وگوی مشروح با خبرنگار آنا پویش زندگی با آیه‌ها و تبیین گفتمان مقاومت را از مهم‌ترین برنامه‌های محرم امسال عنوان کرد و گفت: مسئله مقاومت را به‌عنوان یکی از جدی‌ترین و اصلی‌ترین مسئله‌ امروز حرف انقلاب اسلامی و حرف سیدالشهدا انتخاب کردیم.

معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی درباره دلایل انتخاب گفتمان مقاومت توضیح داد: جدی‌ترین گفتمان امام گفتمان مقاومت بود؛ اما مقاومت به معنای ریاضت، تحمل سختی‌ها، کتک‌خوردن و دم برنیاوردن نیست؛ مفهومی که امام و مقام معظم رهبری از مفهوم مقاومت به ما منتقل می‌کنند، مفهومی پیشرو با ظرفیت‌های عظیم حرکت به سمت قله‌ها و پیشرفت است.

وی ادامه داد: امام مقاومت را انتخاب درست هدف، شناختن راه رسیدن به هدف و استقامت و تلاش و مجاهدت برای رسیدن به هدف معرفی می‌کند. این مفهوم از مقاومت نه‌تنها در زندگی سیاسی، بین‌المللی و اجتماعی بلکه در زندگی فردی ما و رشد تعالی فردی انسان‌ها هم به‌شدت کاربرد دارد. به همین دلیل، ما مقاومت را به‌عنوان گفتمان مرکزی در سال پیش‌رو و به‌خصوص در ماه محرم انتخاب کردیم؛ چراکه ماه محرم فرصت و ظرفیت بسیاری برای گفتگوی این بیان و این گفتمان با مخاطبین دارد.

کنشگران مؤثر در انتقال مفهوم مقاومت

عزت زمانی مبلغان را یکی از کنشگران مؤثر در انتقال مفهوم مقاومت دانست و گفت: مبلغ فقط یک طلبه‌ یا یک‌عالم منبری نیست، هر کسی در هرجایی که دایره‌ مخاطبی دارد و می‌تواند اثر بگذارد، باید حرف خود را به مخاطبین منتقل کند.

وی با اشاره به دیگر عناصر تأثیرگذار در انتقال مفهوم مقاومت افزود: مداحان، عناصر هیئت و کنشگران هیئت نقش مؤثری در انتقال این مفهوم دارند؛ زیرا اساساً جغرافیای کلیدی اثر ما هیئت است. حتماً مسئول هیئت، هنرمند، فعال رسانه‌ای و مداح هیئت می‌تواند نقش ویژه‌ای ایفا کند. سطح سومِ کنشگران ما بعد از مبلغین و مادحین، فعالان رسانه‌ای هستند.

طرح زندگی با آیه‌ها، رنگ غالب ماه محرم

عزت زمانی دررابطه‌با آغاز گام دوم پویش زندگی با آیه‌ها در ماه محرم گفت: رنگ غالب ماه محرم، طرح زندگی با آیه‌ها است. در واقع، برای انتقال محتوای راهبردی و گفتمان مقاومت ما از قرآن شروع می‌کنیم و ده آیه محوری بر همین اساس انتخاب شده است. علاوه بر این، اقدامات ما در سطوح مختلف باید رنگ قرآنی داشته باشیم.

معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی افزود: در ماه محرم ده آیه‌ قرآن به‌عنوان آیات محوری انتخاب شده است که  آیه 23 سوره احزاب از جمله آیات کلیدی و اصلی است.

وی ایجاد رنگ و بوی قرآنی در ماه محرم را استفاده از ظرفیت‌های مختلف عنوان کرد و گفت: در ماه مبارک رمضان برای ترویج پویش زندگی با آیه‌ها همه‌ ظرفیت‌ها پای‌کار آمدند؛ برای ماه محرم نیز ما از ظرفیت هیئت‌های مذهبی و برنامه حسینیه معلی استفاده کردیم. در واقع، بچه‌های محفل با حضور در حسینیه معلی رنگ قرآنی به برنامه خواهند داد.

مساجد و هیئت‌ها؛ سنگرهای جهاد تبیین در جامعه

عزت زمانی با بیان اینکه اصلی‌ترین وظیفه به‌عنوان هسته‌ مرکزی جهاد تبیین به عهده‌ مساجد و هیئت‌ها است، گفت: مساجد به‌عنوان کانون حکمرانی و کانون ارتباطات به‌صورت مستمر و هیئت‌ها به‌عنوان اجتماعی‌ترین ظرفیتی که اسلام ناب در اختیار دارد، در موضوع جهاد تبیین اثرگذار خواهند بود. جهاد تبیین فناوری عظیمی است و در طول تاریخ هم اثر گذاشته است؛ بنابراین اگر ما بتوانیم به‌خوبی این فناوری را فهم کنیم و متناسب با آن، حرف را فراوری نموده و در اختیار مردم بگذاریم، این مسئله به‌شدت می‌تواند پیشران و پیشرو باشد.

وی اظهار کرد: مقام معظم رهبری بارها فرمودند هیئت قانون و مرکز جهاد تبیین است؛ اما متأسفانه امروز آنچنان که باید هیئت در کانون جهاد تبیین قرار نگرفته است. درصد کمی از شعر، محتوا، شعار و کنشگری مخاطبین هیئت‌ها در خدمت جهاد تبیین است.

معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی با تأکید بر اینکه امروز گفتگوهای خیلی خوبی با هیئت‌ها شکل‌گرفته، گفت: شعارمند شدن هیئت‌ها یکی از اهدافی است که سازمان تبلیغات اسلامی جدی آن را پیگیری می‌کند. برای محرم امسال با هم‌فکری مداحان، اندیشمندان و صاحبان هیئت‌ها شعار «آزادگان عالم در خیمه‌ی حسین‌اند» به‌عنوان شعار محوری انتخاب شد؛ البته هر هیئتی می‌تواند متناسب با نیاز اجتماعی صاحب شعار باشد.

وی تأکید کرد: هیئت نباید فقط به یک مرکز برگزاری مراسم تبدیل شود؛ لذا تمام همت و تلاش ما این است که هیئت خودش را وسط میدان جهاد تبیین ببیند.

هر شهروند، یک جهادگر تبیین

عزت زمانی جهاد تبیین را وظیفه آحاد جامعه دانست و گفت: اگرچه مساجد و هیئت و مجموعه‌های فرهنگی و مذهبی هسته‌ سخت حرکت جهاد تبیین هستند؛ اما جهاد تبیین وظیفه آحاد مردم است. وقتی جهاد تبیین فریضه و امر واجبی می‌شود؛ یعنی برای همه‌ آحاد جامعه به میزان دسترسی‌شان واجب است. برخی تصور می‌کنند که جهاد تبیین به معنای تبلیغ است، درحالی‌که یک مادر در خانه برای فرزندانش و یک فرد مسن در گفتگو با جوان‌ترها می‌توانند جهاد تبیین کنند.

وی تأکید کرد: جهاد تبیین آنقدر باید آسان و در دسترس قرار بگیرد که هیچ‌کس احساس نکند باید حتماً علامه دهر باشد تا بتواند جهاد تبیین کند. جهاد تبیین گاهی با شنیدن و استماع و گاهی بامحبت کردن یک کلمه حرف منتقل می‌شود؛ لذا جهاد تبیین امر پیچیده‌ای نیست مثل همه‌ کسانی که در پشت‌صحنه جبهه کنشگری می‌کردند و کسی نمی‌گفت من تک‌تیراندازی بلد نیستم یا پشت تانک نمی‌توانم بنشینم؛ در جهاد تبیین هم می‌توان کنشگری داشت.

عزت زمانی با اشاره به مجموعه ظرفیت‌های موجودی که در زمینه جهاد تبیین فعالیت می‌کنند، گفت: طبیعتاً ما برای همه‌ سطوح مخاطبین باید حرف تولید کنیم؛ بر همین اساس، شبکه دختران حاج‌قاسم با حضور جمعی از دختران کنشگر، شبکه پسران نوآوین با حضور جمعی از پسران و شبکه‌ خانم‌های فعال محلی در بانور مجموعه‌ای از ظرفیت‌ها هستند که امروز در جهاد تبیین نقش‌آفرینی می‌کنند؛ البته این ظرفیت‌ها برای ترویج جهاد تبیین کافی نیست و  حتماً باید ظرفیت‌ها افزایش پیدا کند. امیدواریم باهمت و مجاهدت و تلاشی که در میدان می‌شود، این ظرفیت‌ها روزبه‌روز افزایش پیدا کند.