۸ خرداد در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا،‌ تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۸ خرداد برابر ۲۸ می را ورق می‌زنیم.

***

علی‌اکبر عالِم‌زاده

۸ خرداد ۱۳۲۲خورشیدی، علی‌اکبر عالِم‌زاده ریاضی‌دان، مترجم، استاد دانشگاه ایرانی به‌دنیا آمد. عالم‌زاده در سال ۱۳۴۴ مدرک کارشناسی ریاضی را از دانشگاه فردوسی مشهد دریافت کرد. سال ۱۳۴۷ دوره کارشناسی ارشد ریاضی را در دانشگاه خوارزمی تهران با موفقیت به پایان رساند و از آن هنگام به تدریس ریاضیات در دانشگاه خوارزمی مشغول بود. سال ۱۳۵۰ برای اتمام تحصیلات به انگلستان اعزام شد و در سال ۱۳۵۳ از دانشگاه ساوث‌همپتون مدرک دکتری گرفت و سپس به ایران بازگشت و بار دیگر در دانشگاه خوارزمی مشغول تدریس شد. سال ۱۳۶۲ کتاب اصول آنالیز ریاضی با ترجمه او به‌عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و سال ۱۳۷۶ کتاب جبر مجرد با ترجمه عالم‌زاده به عنوان کتاب برگزیده سال انتخاب شد. از او ترجمه بیش از ۵۰ جلد کتاب در حوزه ریاضیات به یادگار مانده است.

میمون‌ها در فضا

۲۸ می ۱۹۵۹ میلادی برابر با ۸ خرداد ۱۳۳۸ خورشیدی، یک میمون رزوس به‌نام ایبل و یک میمون سنجابی به نام بیکر، هر دو ماده، برای پرواز فضایی کوتاه زیر مداری در مخروط دماغه موشک آمریکایی مشتری AM-18 به فضا پرتاب شدند. آنها به ارتفاع ۳۰۰ مایلی رسیدند و ۱۵۰۰ مایل را با سرعت بیش‌از ۱۰هزار مایل در ساعت پیمودند. ضربان قلب و صداها، دمای بدن، فشار خون و تشعشع به علاوه عملکرد عضلانی آنها با الکترومیوگرام کنترل شد. میمون‌ها از پرواز و سقوط جان سالم به در بردند و به اولین موجودات زنده‌ای تبدیل شدند که پس از پرواز فضایی با موفقیت زنده ماندند. ایبل مدت کوتاهی پس از آن و زمانی که پزشکان آماده برداشتن الکترود از زیر پوست او بودند در اثر بیهوشی درگذشت. بیکر تا ۲۷ سالگی زندگی کرد و در سال ۱۹۸۴ بر اثر نارسایی کلیه درگذشت.

پرتاب مارس-۳ 
۲۸ می ۱۹۷۱ میالدی برابر با ۸ خرداد ۱۳۵۰ خورشیدی، فضاپیمای رباتیک مارس-۳ متعلق به اتحاد جماهیر شوروی به فضا پرتاب شد و ۲ دسامبر ۱۹۷۱ به مریخ رسید. پساز رسیدن به فضاپیما به مدار محل ماموریت، فرودگر از مدارگرد مریخ ۳ رها شد تا به اولین فضاپیمایی تبدیل شود که با موفقیت روی مریخ فرود آمد هرچند پس از فقط انتقال ۱۱۰ ثانیه از دادههای ویدئویی به مدارگرد شکست خورد. مدارگرد مارس-۳ تا آگوست ۱۹۷۲ دادههای را به زمین ارسال کرد و اندازهگیریهای دمای سطح و ترکیب اتمسفر را انجام داد. اولین کاوشگر مریخ اتحاد جماهیر شوروی در ۱۰ اکتبر ۱۹۶۰ پرتاب شد، اما نتوانست به مدار زمین برسد. چهار کاوشگر بعدی اتحاد جماهیر شوروی، از جمله مریخ-۱ هم شکست خوردند. 

اولین اسب همانند‌سازی‌شده

۲۸ می ۲۰۰۳ میلادی برابر با ۸ خرداد ۱۳۸۲ خورشیدی، اولین اسب همانندسازی‌شده طی زایمانی طبیعی به‌دنیا آمد. این کره اسب همچنین اولین پستاندار همانندسازی‌شده‌ای است که از مادر ژنتیکی خودش متولد شده است. این کره که پرومِتئا نام داشت در آزمایشگاه و از ادغام یک سلول پوست بالغ و یک تخمک خالی و سپس بازگرداندن جنین حاصل به رحم ماده پس‌از چند روز ایجاد شد. این همانند‌سازی را پروفسور چِزاره گالی، از آزمایشگاه فناوری‌های تولیدمثل در کرمونا، ایتالیا انجام داد. این تنها جنین موفقیت‌آمیز از ۳۲۸ جنین همانندسازی‌شده بود. آزمایش دی‌ان‌ای تایید کرد که او از نظر ژنتیکی با مادر یکسان است. حدود دو هفته پیش‌از تولد این کره اسب، اولین کره قاطره همانندسازی‌شده جهان در دانشگاه آیداهو در ایالت یوتاه آمریکا به دنیا آمد.