تأثیر مواد و مصالح در مجسمه‌های شهری

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، توجه به نوع مواد و مصالح در یک مجسمه شهری، می‌تواند در روند اجرا و توفیق آن، موثر و اساسی باشد. به‌ویژه میان فرم و شکل یک مجسمه با مواد به کار رفته در آن باید ارتباط مناسبی باشد؛ تا این دو یکدیگر را کامل کنند.

پیش‌تر در گزارشی با عنوان «تأثیر مکان و فضای محیطی بر احجام شهری/ نابینایی در حاشیه‌های شهر» تلاش کردیم به نسبت بین مکان نصب مجسمه در فضاهای شهر، همچنین موضوعاتی چون کیفیت و کارکرد مجسمه‌های شهری تهران بپردازیم. این گزارش بخش سومی است از نتایج استخراج شده از مقاله‌ «بررسی عوامل موثر در کیفیت مجسمه‌­سازی شهری» که متمرکز بر نوع مواد و مصالح احجام شهری توسط محسن موسیوند (دکتری پژوهش هنر) نگارش شده است.

* دلایل ناپایداری مجسمه‌های شهری

از دیدگاه این پژوهشگر امروزه تعاریف مجسمه شهری با گذشته فرق دارد. در دوره معاصر حتی مجسمه‌های موقت با مواد موقت برای فضا‌های شهری داریم، البته این یک نوع نگاه است که در سطح جهان به آن توجه می‌شود. همان‌طور که مجسمه‌های یخی و شنی ناپایدار داریم.

این پژوهشگر به این مهم اشاره می‌کند که مجسمه‌هایی داریم که لزوما باید مانا و پایدار باشند، و متاسفانه در مواردی در جامعه این طور نیستند که دلایلی دارد. از جمله عدم دانش به مواد و تکنولوژی روز جهت ساخت مجسمه‌های پایدار در شرایط آب و هوایی متفاوت یا پرداخت هزینه‌های اندک به مجسمه‌ساز که منجر به کاربرد مواد آسیب‌پذیر می‌شود.

در ادامه این پژوهش آمده است که در این دسته از آثار باید به مانایی آثار توجه کرد. حتی ترفند‌هایی برای نگهداری آثار است که متاسفانه در جامعه ما به آن توجه نمی‌شود. به‌طور کلی، به‌جز دغدغه و نصب، در ساخت مجسمه باکیفیت برای سال‌های متمادی، رسیدگی به آن توسط متولیان شهری و سالم نگه‌داشتن آن توسط مردم ضروری است.

* پیوند مواد و مصالح مجسمه با دلالت‌های معنایی اثر

در این پژوهش برای آشنایی و درک بهتر این بحث، اثری موفق در زمینه تناسب فرم با مواد به کار رفته در آن، معرفی می‌شود:

مجسمه‌ی تعادل کاری از پرستو آهوان - فضای باز دانشگاه تهران 

در این پژوهش به این مورد اشاره شده است که مجسمه‌ی «تعادل» از سنگ ساخته شده و در آن از المان‌های فلزی نیز استفاده شده است. در فرم و ابعاد این مجسمه می‌توان معماری را دید و المان‌های فلزی آن در فضای آزاد و در معرض وزش نسیم نوعی موسیقی ایجاد می‌کند که به سختی و زمختی سنگ مجسمه تعادل حسی می‌بخشد.

آهوان درباره‌ی این مجسمه می‌گوید: آن چه من به عنوان یک مجسمه‌ی شهری مد نظر داشتم، فرمی بود که ابهت، عظمت و وقار آن را نمی‌توانستم در ماده‌ی دیگری جز سنگ ببینم، وگرنه می‌توان از همه‌ی مواد در ساخت مجسمه‌های شهری بهره گرفت، به شرط آن که کیفیت آن پاسخگوی فضای باز شهری باشد.

این پژوهش به این موضوع هم اشاره می‌کند که آهوان در ادامه می‌گوید سنگ، مفهوم تعادل و سنگینی را توأمان به من می‌داد و من همیشه احساس خودم را به عنوان اولین مخاطب اثرم مد نظر قرار می‌دادم؛ بنابراین به تأثیرگذاری بر مخاطب فکر کردم و این که نوعی استواری و مقاومت توأم با شادابی و لطافت را با اثرم منتقل کنم.

* مواد و مصالح در مجسمه شهری

به زعم این پژوهشگر در یک مجسمه شهری، مواد و مصالح آن موضوع بسیار مهمی است از این رو، توجه به موارد زیر الزامی است:

•      شناسایی اقلیم و وضعیت آب و هوایی محیط؛
•      شناخت مواد و مصالح گوناگون و البته تناسب زیبایی‌شناسانه آن با فرم اثر؛
•      تناسب مصالح به‌کاررفته در اثر با شرایط اقلیمی محیط.

مجسمه‌های شهری امروزه نقشی فراتر از زیبایی بصری دارند. آنها می‌توانند به عنوان نمادی از هویت و فرهنگ یک شهر عمل کنند، تاریخ و گذشته را به یادها بیاورند و به مردم الهام ببخشند. از این رو نوع مصالح و مواد و متریال به کار رفته در آن‌ها موضوع مهمی است.