گامی نوین در پیوند اعضا/ نخستین پیوند بعد از آمبولی‌ ریه و ایست قلبی انجام شد

گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ تاکنون اهدای عضو در دنیا پس از تأیید مرگ مغزی(DBD) و با اجازه پنج نفر از اعضای خانواده انجام می‌شد. با پیدایش کووید 19 و کاهش حوادث ترافیکی تعداد افرادی که دچار مرگ مغزی می‌شوند، کمتر و تعداد بیمارانی که در صف انتظار دریافت عضو هستند نیز بیشتر شده است.

سام زراعتیان نژاد دوانی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سلامت خبرگزاری آنا با بیان اینکه در کشور روزانه 20 نفر از افرادی که در صف پیوند اعضا هستند، فوت می‌کنند، اظهار کرد: از سال 1400 در دانشگاه علوم پزشکی ایران با دستور وزارت بهداشت برنامه‌ای نوین با عنوان راه‌اندازی اهدای عضو بعد از مرگ کامل قلبی (DCD) آغاز شد. 

وی افزود: این نوع اهدا در دنیا فقط توسط چند کشور و برای بیمارانی که در بیمارستان بستری بودند و پزشکان معالج می‌دانستند به بهبودی بیمار امیدی نیست انجام می‌شود، در این روش با رضایت خانواده دستگاه‌های تنفسی از بیمار جدا می‌شود؛ اما دوباره بیمار را احیا می‌کردند و اگر بیمار زنده می‌ماند، فرایند اهدا را انجام می‌دهند.

سرپرست واحد فراهم‌آوری پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشکی ایران با اشاره به اینکه روش کشور‌های دیگر برای این نوع پیوند شرعی و اخلاقی نیست، گفت: برای اهدای عضو بعد از مرگ قلبی از بیمارانی که در خارج از بیمارستان دچار حادثه‌ای می‌شوند و یا در بیمارستان به ‌یک‌باره فوت می‌کنند، اگر ازنظر سنی برای اهدای اعضا مناسب باشند، استفاده می‌کنیم.

زراعتیان گفت: در این روش 45 دقیقه ماساژ برای احیای بیمار انجام می‌شود و اگر این احیا موفق نبود ما ماساژ قلبی را ادامه می‌دهیم و هم‌زمان بیمار را به اتاق عمل منتقل می‌کنیم.

وی افزود: در این فاصله تیم کامل اهدای عضو متشکل از فرد رضایت‌گیر، هماهنگ‌کننده، متخصصین جراحی و دستیاران پزشکی که جمعاً به 70 نفر می‌رسند، در اتاق عمل حاضر و اگر رضایت برای اهدای عضو حاصل شود فرایند اهدا صورت می‌گیرد.

این متخصص قلب و عروق گفت: تا به امروز تیم پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشکی ایران 14 مورد عمل اهدا بعد از ایست کامل قلب انجام داده است که در این نوع اهدا ما در اولین مورد موفق شدیم یک کلیه، در عمل دوم 2 کلیه و در مریض‌های بعدی کلیه‌ها و کبد افراد را اهدا کنیم.

وی افزود: در آخرین مورد اهدا بعد از مرگ کامل، بیماری با آمبولی‌ ریه داشتیم، آمبولی‌ ریه یعنی لخته شدن خون در نقطه‌ای از بدن است که با ورود این لخته به شریان خون باعث ایست کامل قلب می‌شود.

سرپرست واحد فراهم آوری پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشکی ایران تصریح کرد: تیم پزشکی برای این بیمار بیش از یک ساعت ماساژ قلبی انجام داد و بعد از آن برای اهدای عضو انتقال پیدا کرد و به پیوند اعضا ختم شد.

وی ادامه داد: طبق گزارش‌های جهانی این نخستین بار در دنیاست که اعضای بیماری با مشکل آمبولی‌ریه اهدا شد و خوشبختانه گیرندگان اعضا با بهبودی کامل از بیمارستان مرخص شدند.

زراعتیان تشریح کرد: سن پیوند نسبت به سلامتی افراد متفاوت است و میزان سلامتی افراد و شرایط جسمی اهداکننده با انجام فرایند اهدا رابطه مستقیم دارد، یعنی گاهی اعضای یک شخص 70 ساله می‌تواند اهدا شود و گاهی کلیه یک فرد 40 ساله را نمی‌توان به بدن فرد دیگری انتقال داد، ولی برای فاز اول عمل اهدای عضو بعد از مرگ کامل سن اعضای اهداکنندگان زیر 50 سال مورد اهدا قرار می‌گیرد. 

این متخصص قلب و عروق با اشاره به مزیت‌های بالای این برنامه نوین گفت: افزایش پیوند پس از مرگ کامل باعث ‌می‌شود تعداد مرگ‌ومیر در گام اول 20 تا 30 درصد کاهش یابد. 

وی ادامه داد: خانواده این بیماران با توجه به فوت عزیزان خود و نبود راهی برای ادامه حیات این افراد راحت‌تر رضایت می‌دهند، همچنین با اهدای عضو این افراد تعداد بیمارانی که به دیالیز و ادامه درمان نیاز دارند نیز کمتر می‌شود و هزینه‌ها برای نظام بهداشت و سلامت کشور، کاهش می‌یابد.

زراعتیان گفت: میزان موفقیت اهدای اعضا بعد از مرگ قلبی نسبت به مغزی یکسان است.

سرپرست واحد فراهم آوری پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشکی ایران ادامه داد: در آخرین مورد این نوع پیوند سلامتی فرد گیرنده به‌خوبی مدیریت و بیمار پس از 3 روز از بیمارستان مرخص شد که بهبودی به این سرعت برای فردی که کلیه دریافت کرده، نوعی معجزه است.

وی گفت: این تیم اهدای عضو، از 154 نفر تشکیل شده است که در بیمارستان فیروزگر مستقر هستند و تابه‌حال از افرادی که مرگ قلبی شده‌اند کلیه، کبد و قرنیه را به گیرندگان اعضا انتقال داده‌اند.