۵ اردیبهشت در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا،‌ تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۵ اردیبهشت برابر ۲۴ آوریل را ورق می‌زنیم.

***

واپاشی ماهواره امید

۵ اردیبهشت ۱۳۸۸ خورشیدی، ماموریت ماهواره امید، اولین ماهواره ساخت کشور که کل تجهیزاتش در صنایع الکترونیک ایران طراحی و تولید شد به پایان رسید. ساخت این ماهواره از ۱۵ اسفند ۱۳۸۴ آغاز و ظرف مدت ۲ سال برای انجام آزمایش‌های مشترک آماده شد و در شب ۱۴ بهمن ۱۳۷۸ در مدار قرار گرفت. «امید» دومین ماهواره ایران در مدار بود. اولین ماهواره ایرانی، سینا ۱ نام داشت که سال ۲۰۰۵ از روسیه و برای ایران به فضا پرتاب شد. پس‌از پرتاب امید، سازمان فضایی آمریکا- ناسا- موفقیت‌آمیزبودن این پرتاب را تایید کرد. امید ماهواره‌ای مخابراتی با ابعاد کلی سازه ۳۸ در ۳۸ سانتی‌متر در حالت بسته و وزن ۲۷ کیلوگرم بود که هر ۲۴ ساعت، در ارتفاع مداری ۲۴۶ تا ۳۷۷ کیلومتر، ۱۵ بار دور زمین می‌چرخید و گزارش‌های دورسنجی را به مرکز فضایی ایران می‌فرستاد. این ماهواره پس‌از ۸۲ روز ماموریت، با جو غلیظ مناطق غربی آمریکای جنوبی و اقیانوس آرام برخورد کرد و کار خود پایان داد.

پرتاب تلسکوپ فضایی هابل

۲۴ آوریل ۱۹۹۰ میلادی برابر با ۵ اردیبهشت ۱۳۶۹ خورشیدی، شاتل فضایی دیسکاوری از پایگاه کیپ کاناروال پرتاب شد تا محبوب‌ترین و تاثیرگذارترین تلسکوپ‌ فضایی جهان را به مدار برساند. دیسکاوری در این ماموریت حامل تلسکوپ فضایی هابل بود که نامش را از ادوین هابل، اخترشناس آمریکایی گرفته است. به‌ اعتقاد بسیاری از دانشمندان و علاقه‌مندان نجوم، تلسکوپ فضایی هابل که حاصل همکاری سازمان‌های فضایی اروپا و آمریکا (اسا و ناسا) است مهم‌ترین ابزار ساخته‌شده در کل تاریخ علم است. هابل نخستین تلسکوپ نوری بود که موفق شد از یک سیاهچاله تصویربرداری کند. این سیاهچاله جرمی معادل چندمیلیارد برابر خورشید دارد. همچنین برای اولین‌بار توانست تصاویری واضح از تولد و مرگ ستارگان ارائه کند.

اندرو اسمیت هالیدی

۲۴ آوریل ۱۹۰۰ میلادی برابر با ۵ اردیبهشت ۱۲۷۹ خورشیدی، اندرو اسمیت هالیدی، مهندس و مخترع انگلیسی‌آمریکایی که سامانه تراموا را برای اولین‌بار در تپه‌های شیب‌دار خیابان‌های سانفرانسیسکو ساخت و آن را در اول آگوست ۱۸۷۳ راه‌اندازی کرد درگذشت. ترامواهای روی ریل مجهز به وسیله‌ای مکانیکی بودند که کابل متحرک بی‌انتهای زیرزمینی را برای حرکت می‌گرفت و رها می‌کرد تا متوقف شود. کابل از اطراف قرقره‌ها عبور می‌کرد و با چرخ بزرگی در موتورخانه به حرکت در می‌آمد. او قبل از نقل مکان به ایالات متحده در سال ۱۸۵۳ شغل ساخت طناب سیمی را از پدرش آموخته بود. هالیدی ساخت طناب سیمی تراموا را در سال ۱۸۵۷ آغاز کرد. او همچنین روشی را برای جابه‌جایی بار روی دره‌ها بااستفاده از یک طناب سیمی بی‌پایان و اختراعاتی برای انتقال نیرو با طناب سیمی ابداع کرد که منجر به ساخت تله‌کابین‌ها و ترامواهای امروزی شد.

ولادیمیر کاماروف

۲۴ آوریل ۱۹۶۷ میلادی برابر با ۵ اردیبهشت ۱۳۴۶ خورشیدی، ولادیمیر میخائیلوویچ کاماروف، فضانورد شوروی درگذشت. او را به‌عنوان اولین انسانی می‌شناسند که طی یک ماموریت فضایی جان باخت. کاماروف در دو ماموریت فضایی پرواز کرد. نخستین‌بار، در ماموریت یک‌روزه، ۱۲ تا ۱۳ اکتبر ۱۹۶۴، فرمانده وسخود-۱ بود. در این ماموریت، بوریس بوریسوویچ یگوروف، اولین پزشک شاغل در فضا و کنستانتین فئوکتیستوف مهندس فضاپیما حضور داشتند. برای این فرود، چترهای فضاپیما در ارتفاع ۷ کیلومتری باز شدند و در پی آن، سامانه فرود نرم که از جریان گازهای نازل‌ها برای کاهش سرعت تماس نزدیک به صفر با زمین استفاده می‌کرد فعال شد. کاماروف، طی فرود پس‌از دومین ماموریت فضایی‌اش وقتی فرمانده سایوز-۱ بود، در روزهای ۲۳ و ۲۴ آوریل ۱۹۶۷ در پروازی که حدود ۲۷ ساعت به‌طول انجامید جان باخت. در مرحله بازگشت، فضاپیمای او در چتر اصلی خودش گیر کرد و چندین مایل بعد به زمین سقوط کرد.

()