اعطای درجه به هنرمندان صنایع دستی و هنر‌های سنتی با رویکرد تخصصی

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، مریم جلالی، معاون صنایع‌ دستی وزارت میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی درباره تاریخچه شورای ارزشیابی هنرمندان صنایع دستی، هنر‌های سنتی و میراث داران تمدنی اظهار کرد: تشکیل این شورا به سال ۱۳۸۰ برمی‌گردد، شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۸۰ به پیشنهاد شورای هنر، آیین نامه شورای ارزشیابی هنر‌های سنتی را تصویب و هدف آن را تطبیق نظام اداری با نظام آموزشی اعلام کرد.

وی ادامه داد: در آن زمان برای فعالیت هنرمندان تجربی در نظام اداری شاخصی برای تعیین ارزش بر اساس میزان مهارت و دانش تجربی آنان وجود نداشت، چون نظام اداری کشور بر مبنای دوره‌های تحصیلی در دانشگاه، یعنی کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکتری بود و هنرمندان نسبت به دانشگاهیان در دریافت حقوق یا مستمری متضرر می‌شدند، بنابراین این شورا به عنوان مرجعی قانونی و نظامند برای هنرمندان و تکریم آنها به وجود آمد.

معاون صنایع‌ دستی وزارت میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی گفت: البته در آن زمان صنایع دستی زیرمجموعه وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی بود. در ادامه چیز‌هایی به آن اضافه و این شورا کاملتر شد، متمم آیین نامه در سال ۸۴ به تصویب رسید که نویسندگان و هنرمندان نمایشی و تلویزیونی نیز  اضافه شدند. در سال ۸۳ سازمان صنایع دستی به تصویب مجلس رسید و در سال ۸۵ به عنوان یکی از معاونت‌های سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی از وزارت صنایع و معادن جدا شد. در ادامه به دلیل ساختار شورای ارزشیابی، باید معاون صنایع دستی هنر‌های سنتی در شورای ارزشیابی شرکت می‌کرد به همین دلیل کمیته‌ای تشکیل شد تا واسطه‌ای بین شورای مستقر در وزارت ارشاد و سازمان میراث فرهنگی باشد، بر این اساس ارزشیابی طبق درخواست هنرمندان ابتدا در کمیته مطرح و پس از بررسی به شورای ارزشیابی ارائه می‌شد البته این روند، فرآیند ارزیابی هنرمندان را دو مرحله‌ای کرد، یک مرحله در سازمان میراث فرهنگی و یک مرحله در وزارت ارشاد بود. دو مرحله‌ای شدن دو مشکل داشت اول اینکه حجم پرونده متقاضیان را بالا می‌برد و در آمایش انجام‌شده در پرونده‌ها مشخص شد که در برخی رشته‌ها رشد قابل توجه‌ای تقاضا و رسیدگی داشتیم و در برخی رشته‌ها اینگونه نبود و گاهی در مورد برخی رشته‌ها کم توجهی می‌شد و همچنین اعطای برخی از درجات هنری نیز نیاز به بررسی تخصصی  بیشتری داشت.

وی اضافه کرد: با تشکیل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در سال ۹۶، دیگر این وزارتخانه باید پاسخگوی مطالبات هنرمندان صنایع دستی و هنر‌های سنتی می‌بود، مهندس ضرغامی به عنوان وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، قائم مقام محترم وزارتخانه و معاون صنایع دستی و هنر‌های سنتی را مکلف نمودند ارزشیابی هنرمندان صنایع دستی را به صورت تخصصی دنبال کنند، در اولین سفر مهندس ضرغامی به شهر جهانی اصفهان نیز هنرمندان صنایع دستی و هنر‌های سنتی این مطالبه را به وزیر اعلام داشتند و وزیر آن را در دستور کار قرار داد ودر ادامه طبق نامه‌نگاری‌ها به شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی موضوع  مطرح شد.

جلالی اظهار داشت: در گام اول، واگذاری شورای ارزشیابی هنرمندان صنایع دستی و هنر‌های سنتی به وزارت میراث فرهنگی و صنایع دستی در ۱۱ بهمن ۱۴۰۱ در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و مقرر شد که آیین نامه این شورا ظرف مدت ۳ ماه از سوی وزارت میراث فرهنگی تدوین شود. از آن زمان گفتگو‌ها و بررسی‌های تخصصی با حضور خبرگان این حوزه صورت گرفت و کارگروهی متشکل از کارشناسان شورای معین، وزارت ارشاد و کارشناسان صنایع دستی راه‌اندازی شد تا اینکه در آبان ۱۴۰۲ آیین نامه ارزشیابی نهایی و به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه شد و مصوب گردید.

معاون صنایع‌ دستی وزارت میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی بیان کرد: آیین‌نامه جدید بر مبنای تجربیات گذشته و نیاز‌های امروز تدوین شده تا  این درجه‌بندی بتواند حداکثر انتظارات  هنرمندان  را برآورده نماید، از طرفی در آیین‌نامه جدید حوزه میراث داران تمدنی نیز مورد توجه قرار گرفته، زیرا در کشورمان به وفور میراث ناملموس و دانش نهفته بومی  به صورت تجربی داریم که ممکن است در میان عناوین هنرمندان گنجانده نشده باشد. مثلا مرمت کاران لباس، چرم، شیشه‌ها، چوب که دانش بومی و مهارت خاص دارند، این هنرمندان به عنوان میراث داران تمدنی شناخته می‌شوند، بی‌شک در دورۀ جدید با بهره‌مندی از تجربیات و نقاط قوت گذشته و دانش و توانمندی امروزمی‌تواند شورای ارزشیابی را از حالت نهاد تکریم‌کننده هنرمندان به نهاد شاخص‌گذاری علمی و تاثیرگذار در سیاستگذاری‌های کلان کشور توسط کمیته‌های تخصصی  مبدل کند تا به هدف اصلی خود نزدیک‌تر شود.

جلالی در پایان فزود: یکی دیگر از کارکرد‌های مهم دیگر شورای ارزشیابی هنرمندان صنایع دستی، استقرار نگاه تخصصی به حوزه هنرمندان صنایع دستی و پرهیز از نگاه‌های سلیقه‌ای به هنرمندان این حوزه است به نحوی که ماحصل اقدامات، پیوند دهندۀ میان دانشگاه و حوزۀ تجربه‌گرایی تاریخی باشد. مضافآ بر اینکه مستند سازی و پیوند نسلی در چرخه دانش و تولید ادبیات از برکات این شورا خواهد بود.