درمان با سلول‌های بنیادی برای آسیب نخاعی با نتایج مثبت فاز اول

به گزارش گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا، مریم اسلامی - پزشک و دکتری تخصصی ژنتیک، فلوشیپ پزشکی بازساختی: بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) سالانه بین ۲۵۰۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰۰ نفر دچار آسیب نخاعی می‌شوند.

 چنین آسیب‌هایی از لحاظ تاریخی فاقد توانایی بهبود هستند و درمان‌ها به مراقبت‌های حمایتی مانند فیزیوتراپی محدود شده اند، اما برخی از محققان در حال تلاش برای کشف گزینه‌های جدید برای آسیب نخاعی هستند.

اکنون یافته‌های یک کارآزمایی بالینی فاز یک نشان میدهد که سلول‌های بنیادی مشتق شده از چربی بیماران) سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از بافت چربی ‏ (AD-MSC) ایمن هستند و ممکن است حس و حرکت را پس از آسیب‌های نخاعی بهبود بخشند.

نتایج این تحقیقات اولیه بینش‌هایی در مورد پتانسیل سلول درمانی برای افرادی که با آسیب‌های نخاعی و فلج زندگی می‌کنند و گزینه‌های بهبود عملکرد برای آنها بسیار محدود است ارائه می‌‍دهد.

یافته‌های کارآزمایی بالینی فاز ۱ در Nature Communications در مقاله تحویل داخل نخاعی سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از چربی در آسیب نخاعی تروماتیک آزمایش فازا قرار داده می‌شود.

در مطالعه ۱۰ بزرگسال (که همگی دارای مقیاس A یا B در انجمن آسیب نخاعی آمریکا (AIS) در زمان آسیب بودند) هفت شرکت کننده بر اساس مقیاس اختلالات آسیب نخاعی آمریکا (ASIA) بهبود‌هایی را نشان دادند.

هیچ عارضه جانبی جدی پس از درمان با سلول‌های بنیادی گزارش نشد. شایع‌ترین عوارض جانبی گزارش شده سردرد و درد اسکلتی عضلانی بود که با درمان بدون نسخه برطرف شد. هیچ عارضه جانبی جدی مشاهده نشد.

علاوه بر ارزیابی ایمنی این کارآزمایی بالینی فاز اول یک نتیجه ثانویه برای ارزیابی تغییرات در عملکرد حرکتی و حسی داشت.

بهبود‌ها شامل افزایش حس هنگام آزمایش با سوزن و لمس سبک، افزایش قدرت در گروه‌های حرکتی عضلانی و بازیابی انقباض ارادی مقعدی بود که به عملکرد روده کمک می‌کند.این مقیاس دارای پنج سطح است که از از دست دادن کامل عملکرد تا عملکرد عادی را شامل می‌شود.

هفت شرکت کننده که هر کدام پیشرفت داشتند حداقل یک سطح در مقیاس ‏ASIA بالا رفتند. سه بیمار در این مطالعه هیچ پاسخی نداشتند، یعنی بهبودی نداشتند، اما بدتر نشدند.

نویسندگان خاطرنشان می‌کنند که نتایج حرکتی و حسی با توجه به محدودیت‌های آزمایش‌های فاز ۱ باید با احتیاط تفسیر شوند تحقیقات بیشتری بین گروه بزرگتری از شرکت کنندگان برای ارزیابی بیشتر خطرات و منافع در حال انجام است.

‏Mohamed Bydon، جراح مغز و اعصاب در کلینیک مایو می‌گوید: این مطالعه ایمنی و مزایای بالقوه سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی را مستند می‌کند. "

آسیب نخاعی یک وضعیت پیچیده است. تحقیقات آینده ممکن است نشان دهد که آیا سلول‌های بنیادی در ترکیب با سایر روش‌های درمانی می‌توانند بخشی از یک الگوی درمانی جدید برای بهبود نتایج برای بیماران باشند یا خیر.

در کارآزمایی بالینی چند رشته‌ای شرکت کنندگان دچار آسیب‌های نخاعی ناشی از تصادفات وسایل نقلیه موتوری افتادن و علل دیگر بودند. شش نفر از ناحیه گردن آسیب دیدند چهار نفر از ناحیه کمر آسیب دیدند. سن شرکت کنندگان از ۱۸ تا ۶۵ سال بود.

سلول‌های بنیادی شرکت کنندگان با برداشتن مقدار کمی چربی از یک برش ۱ تا ۲ اینچی در شکم یا ران جمع آوری شد. طی چهار هفته سلول‌ها در آزمایشگاه به ۱۰۰ میلیون سلول افزایش یافت و سپس به ستون فقرات کمری بیماران در قسمت پایین کمر تزریق شد. در طی دو سال هر شرکت کننده در مطالعه ۱۰ بار در کلینیک مایو مورد ارزیابی قرار گرفت. 

نخاع توانایی محدودی برای ترمیم سلول‌های خود یا ساخت سلول‌های جدید دارد. بیماران معمولاً بیشتر دوره بهبودی خود را در ۶ تا ۱۲ ماه اول پس از وقوع آسیب تجربه می‌کنند.

بهبود عموماً ۱۲ تا ۲۴ ماه پس از آسیب متوقف می‌شود. یکی از نتایج غیر منتظره کارآزمایی این بود که دو بیمار با آسیب ستون فقرات گردنی ۲۲ ماه پس از آسیب سلول‌های بنیادی دریافت کردند و پس از درمان یک سطح در مقیاس ASIA بهبود یافتند.

دو نفر از سه بیمار با صدمات کامل به ستون فقرات قفسه سینه) به این معنی که هیچ احساس یا حرکتی در زیر آسیب بین قاعده گردن و وسط پشت نداشتند پس از درمان دو سطح ASIA بالا رفتند هر کدام کمی احساس و کنترل حرکت را زیر سطح آسیب به دست آوردند.

بر اساس درک محققان از آسیب تروماتیک نخاعی قفسه سینه انتظار می‌رود تنها پنج درصد از افراد با آسیب، کامل هر گونه احساس یا حرکتی را به دست آورند.

‏Mohamed Bydon می‌گوید در آسیب نخاعی حتی یک بهبود خفیف می‌تواند تفاوت قابل توجهی در کیفیت زندگی آن بیمار ایجاد کند.

او می‌گوید گام بعدی مهم ارزیابی اثر بخشی درمان‌های سلول‌های بنیادی و زیر مجموعه‌های بیمارانی است که بیشترین سود را خواهند برد. تحقیقات با یک کارآزمایی کنترل شده بزرگتر ادامه دارد به طور تصادفی بیماران را به دریافت درمان با سلول‌های بنیادی یا در بدون سلول‌های بنیادی اختصاص می‌دهد.سلول‌های بنیادی عمدتاً در تحقیقات در ایالات متحده مورد استفاده قرار می‌گیرند.