پس از پانزده سال مباحثه: آنتروپوسن به عنوان دورۀ جدید زمین‌شناسی پذیرفته نشد

به گزارش گروه پژوهش و دانش خبرگزاری علم و فناوری آنا، به نقل از مجلۀ نیچر؛ کمیته‌ای متشکل از پژوهشگران مختلف پس از 15 سال تحقیق و بررسی به این نتیجه رسیده‌اند که آنتروپوسن (Anthropocene) به طور رسمی به عنوان یک دوره رسمی در جدول زمانی زمین‌شناسی زمین شناخته نخواهد شد.

آنتروپوسن به معنای دورانی است که انسان تأثیرات غیرقابل بازگشتی بر روی سیاره زمین گذاشته. این تاثیرات در حوزه‌های زمین‌شناسی، اقلیم‌شناسی، آبگیرشناسی، اکوسیستم‌ها و چشم‌اندازها به اندازه‌ای بوده‌اند که برخی اعتقاد دارند دوران تازه‌ای در عمر زمین را رقم زده‌اند.

اعتراض به نتایج رای‌گیری

این تصمیم که در ابتدا در نیویورک تایمز گزارش شد، در ابتدا تایید شد. اما پس از اعتراض رئیس و معاون کمیتۀ مسئول رای‌گیری، اکنون با چالش روبرو است.

کمیسیون فرعی بین‌المللی چینه‌شناسی کواترنر (Subcommission on Quaternary Stratigraphy) از دوازده عضو دارد که با پیشنهاد به رسمیت‌شناختن دوره آنتروپوسن مخالف بودند؛ در سوی مقابل تنها چهار نفر از اعضا از آن حمایت کردند.

علیرغم شکست آشکار پیشنهاددهندگان، جان زلاسیوویچ (Jan Zalasiewicz) دیرینه‌شناس دانشگاه لستر بریتانیا (University of Leicester, UK) و رئیس کمیسیون کواترنر و مارتین هد (Martin Head)، چینه‌شناس دانشگاه براک کانادا (Brock University in St Catharines, Canada)، مشروعیت فرایند رای‌گیری را به چالش کشیده‌اند.

زلاسیوویچ و هد در یک اعلامیۀ مطبوعاتی که در 6 مارس منتشر شد،  نگرانی خود را در مورد «بی‌قاعدگی‌های رویه‌ای» مطرح کردند و با اشاره به نقض اساسنامه کمیسیون بین‌المللی چینه‌شناسی (International Commission on Stratigraphy) خواستار ابطال رای شدند. این دو تصریح کردند که نه آغازگر رای‌گیری بوده‌اند و نه با آن موافقت کرده‌اند و خود را مسئول رویۀ رای‌گیری نمی‌دانند.

کمیسیون فرعی بین‌المللی چینه‌شناسی کواترنر یک کمیتۀ فرعی در کمیسیون بین‌المللی چینه‌شناسی است و معمولاً درخواست تجدید نظر در فرایند رای‌گیری را نمی‌پذیرد. دیوید هارپر (David Harper)، رئیس کمیسیون بین‌المللی چینه‌شناسی پیش‌تر تأیید کرده بود که پیشنهاده نام‌گذاری دورۀ آنتروپوسن «نمی‌تواند از این جلوتر برود». اما پیشنهاد‌دهندگان می‌توانند در آینده پیشنهادۀ دیگری ثبت کنند.

پایان هولوسن

دورۀ آنتروپوسن اگر پذیرفته می‌شد، جایگزین دوران هولوسن (Holocene) می‌شد که حدود 11,700 سال پیش پس از آخرین عصر یخبندان آغاز شد. بر اساس پیشنهادی کنون آغاز آنتروپوسن در سال 1952 ثبت می‌شد، چنانچه در آن سال پس از آزمایشات بمب هیدروژنی، رسوبات پلوتونیوم در دریاچه کرافورد در نزدیکی تورنتو یافت شد.

با این حال، تا زمان حل و فصل چالش‌های رای‌گیری، اهمیت دریاچۀ کرافورد به عنوان نشانۀ آغاز آنتروپوسن از سوی زمین‌شناسان به صورت رسمی پذیرفته نخواهد شد. زوئي تاد (Zoe Todd)، مردم‌شناس دانشگاه سيمون فريزر (Simon Fraser University in Burnaby, Canada)، به شدت جهاني تاثيرات انساني اشاره مي‌كند و می‌گوید که برای شرایط کنونی نياز به تعريف تازه‌ای داریم که به درك وضعيت كنوني زمين کمک کند.

زنده‌باد آنتروپوسن

با اینکه آنتروپوسن به طور رسمی در مقیاس زمانی زمین‌شناسی گنجانده نشده است، اما همچنان یک مفهوم فرهنگی پذیرفته‌شده برای توصیف تأثیر عمیق بشر بر سیارۀ زمین است. این تاثیرات شامل پدیده‌هایی مانند تغییرات آب و هوایی و کاهش تنوع زیستی است. جولیا آدنی توماس (Julia Adeney Thomas)، مورخ دانشگاه نوتردام (University of Notre Dame, in Indiana)، بر ماهیت پیش‌بینی‌ناپذیر عصر کنونی تأکید می‌کند.

رد این نامگذاری که در 5 مارس اعلام عمومی شد، بحث‌هایی را برانگیخت و برخی از اعضا از نتیجۀ رای‌گیری ابراز ناامیدی کردند. این مفهوم که توسط کارگروهی به نام «آنتروپوسن» پیشنهاد شده بود، پیش از آنکه از سوی کمیسیون فرعی بین‌المللی چینه‌شناسی کواترنر رد شود، برای مدت‌ها در مکان‌های مختلف جهان مطالعه شده است.

یکی از دیدگاه‌های جدید این است که مفهوم آنتروپوسن را رویدادی در تاریخ زمین‌شناسی قلمداد کنیم و آن را دوره‌ای زمین‌شناختی قلمداد نکنیم. این پیشنهاد می‌گوید که بدین ترتیب مفهوم آنتروپوسن با تکامل تدریج و تاثیر مداوم انسان بر روی زمین همسو می‌شود. این رویکرد جامعیت بیشتری دارد و آنتروپوسن را به‌عنوان یک فرآیند دگرگون‌کننده قلمداد می‌کند، نه یک مرز زمانی مشخص، و این امر خود بیانگر پیچیدگی‌های عمیق‌ رابطه بشر با سیاره است.