طهرانچی: در دانشگاه آزاد اسلامی علم و دین را به موازات یکدیگر دنبال می‌کنیم

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، دکتر محمدمهدی طهرانچی در مراسم اختتامیه سومین جشنواره امامت و مهدویت دانشگاه آزاد اسلامی در قم با بیان اینکه این جشنواره فرصتی است تا در جمع علما و بزرگان تبیین کنیم که چرا دانشگاه آزاد اسلامی به حوزه امامت و مهدویت ورود کرده است، گفت: سؤالی که مطرح می شود، این است که آیا برگزاری جشنواره امامت و مهدویت صرفاً از نگاه تعظیم شعائرالله است یا نگاه عمیق‌تری به این موضوع داریم. این اقدام دانشگاه آزاد اسلامی لازمه حرکت جدی در مسیری است که دانشگاه بتواند به تربیت انسان منتظر و جامعه منتظر بپردازد.

وی افزود: از منظر دینی؛ خداوند در آیه 6 و آیات پایانی سوره مبارکه روم به ما تذکر می دهد که در جریان تمدن علمی خود را خودباخته نبینیم و وعده الهی حق است و نباید نسبت به کسانی که «يَعْلَمُونَ ظَاهِرًا مِنَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَهُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غَافِلُونَ» هستند، احساس حقارت کرد. خداوند متعال در قرآن کریم به اهل ایمان و عمل صالح وعده داده که روزی آنها را بر اهل زمین حکمران می کند و آن روز جامعه دینی تشکیل خواهد شد (آیه 55 سوره نور). آن روز خوف از جامعه رخت بر می بندد و امنیت از هر منظر در جامعه حاکم خواهد شد اما رابطه الهی با این وعده الهی چیست؟ 

طهرانچی خاطرنشان کرد: اگر به آنچه در جامعه آرمانی اسلام اتفاق می افتد، اعتقاد داریم، پس دانشگاه مأمور است در این مسیر تحقیق کرده و آن را تبیین کند. اما رسالت دانشگاه در برخورد با موضوع امامت و مهدویت که بنیان تمدن نوین اسلامی است، آیا یک نگاه صرفاً ایمانی است یا نگاه توأمانی علم و ایمان؟ واقعیت این است که دانشگاه از منظر علمی هم باید جوان را باورمند تربیت کند تا جوان به علم و ایمان باور داشته باشد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه دانشگاه باورساز است، گفت: علم می تواند باور و ایمان را تخریب کند. آیا دانشگاه که نهاد برآمده از غرب است، می تواند باوری همسان باور ایمانی ما بسازد؟ دانشگاه یکی از کنشگران عرصه تعلیم و تربیت است که در کنار خانواده، محیط کار، محیط رفاقتی و جامعه در تعلیم و تربیت جوانان نقش دارد. تعلیم و تربیت حوزه ای است که باور را می سازد و همت را تقویت می کند بنابراین باید باور جهت‌مند باشد.

وی ادامه داد: یونیورسیته الگوی کوچکی از جامعه در حال ساخت غرب برای خلق و پیاده سازی مفاهیم راهبران فکری و سیاسی در خلق جامعه غرب بود که آن را از طریق خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی پیگیری کند. بنابراین آنچه به عنوان تمدن غرب پیش روی ماست، سبک زندگی محصول دانشگاه غرب است و سؤالی که مطرح می شود، این است که آیا دانشگاه ما هم می خواهد مسیر تقلیدی غرب را طی کند؟ واقعیت این است که بسیاری از مفاهیمی که از دانشگاه  غرب به ما منتقل می شود، در چارچوب تضاد و تعارض علم و دین غرب است نه متناسب با جامعه ما و این رویه دین‌ستیزی و دین‌گریزی در متن تربیت غرب قرار گرفته است. به همین دلیل است که غرب اساس دانشگاه خود را در تضاد علم و دین کلیسایی تعریف کرده است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به نظریه «ایان باربور» درباره رابطه علم و دین گفت: در این نظریه نسبت علم و دين، تعارض، استقلال يا وحدت مطرح می شود. البته باید توجه داشته باشیم که این دسته بندی مربوط به علم و دین کلیسایی است نه اسلام ناب ما. آنچه در علم غرب وجود دارد، محدود به ظاهر دنیاست و در آن رابطه ملک وملکوت وجود ندارد و رب العالمین را نمی بینند. به همین دلیل غربی ها به این نتیجه رسیده اند که ایمان را از حوزه اجتماعی به حوزه شخصی انتقال داده و جامعه را مبتنی بر علم راهبری کنند.

طهرانچی ادامه داد: علم غرب نگاه خود را دارد و علوم معارفی ما نیز نگاه دیگری است. آیا فرد دریافت کننده این علوم می‌تواند در این دوگانگی تخریب نشود؟ علم و ایمان چهار وجه دارد که شامل تلازم، استقلال، تغافل و تعارض است. ما معتقدیم که دانشگاه در پراختن به اصول اخلاقی، اعتقادی و علمی مسئول است و این سوال مطرح است که راهی که دانشگاه های ما تا به حال رفته اند، می تواند در تربیت راهگشا باشد؟ پاسخ منفی است؛ چراکه جوانان ما در یک تعارض قرار گرفته اند و جامعه شناسی ما با نگاه و باور ایمانی جوان در تضاد است. بنابراین باید دانش و بینش را همسان و به موازات یکدیگر پیش ببریم. 

وی افزود: دانش و بینش به موازات هم پیش نمی روند مگر آنکه در بحث علم و آنجا که می خواهیم به نظریه ها بپردازیم، اصول و قواعد حاکم و سنت های الهی را به عنوان شرط لازم نظریه ها لحاظ کنیم.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تأکید کرد: دانشگاه دارای ابعاد فرهنگ، علم و ایمان است تا بتواند انسان مؤمن و عالم و شاکر تربیت کند. مودت و همبستگی اجتماعی نیز باید براساس مودت فی القربی باشد و دانشگاه باید به این موضوع بپردازد؛ چراکه اگر دانشگاه، دانشگاهی اجتماعی بود، باید مقوم خدامحوری که الفت، امنیت اقتصادی و اجتماعی جامعه را توسعه می دهد، باشد. بنابراین دانشگاه باید چارچوبی بسازد که در سنت و قواعد حاکم، قواعد الهی را حاکم کند . در این صورت دیگر تعارض علم و دین نخواهیم داشت.

طهرانچی با بیان اینکه ما در دانشگاه آزاد اسلامی علم و دین را به موازات دنبال می کنیم، گفت: از این روست که در برگزاری چنین جشنواره و مراسمی نگاه صرفاً ایمانی به موضوع نداریم و به صورت علم پایه به این موضوع می پردازیم.

وی خاطرنشان کرد: در حوزه علم، ما نیازمند علوم اجتماعی و دیگر حوزه های دانشی جدید هستیم چرا که نمی خواهیم تنها گزاره ها را از قرآن استخراج کنیم بلکه می خواهیم بنیان ها را از قرآن و مکتب اهل بیت (ع) بگیریم. این موضوع در کنار اجماع دانشمندان، شرط لازم است و باید این مسیر را دنبال کنیم تا حرکت رو به جلو و جدی داشته باشیم.

طهرانچی خاطرنشان کرد: ما در آغاز راه هستیم و در رستاخیز علمی کار را شروع کردیم اما پیشرفت علمی نیازمند تولید نظریه و کارهای جدی علمی است. بدون شک جهان در انتظار عدالت و عدالت در انتظار ظهور است و پایان انتظار، فرج است. اللهم عجل لولیک الفرج.