۴ اقدام در حوزه تدوین مقررات پول‌شویی

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا از سازمان بورس، ابوالقاسم فرجی‌نیا با بیان این که بر اساس قانون مبارزه با پول‌شویی، کلیه شرکت‌ها و نهاد‌های مالی سازمان‌ها و دستگاه‌ها باید واحدی تحت عنوان مبارزه با پول‌شویی در داخل دستگاه تشکیل دهند، گفت: در سازمان بورس و اوراق بهادار هم این موضوع از گذشته وجود داشته، اما بر اساس قانون و طبق آیین نامه جدید، مبارزه با پول‌شویی به روز رسانی و ساختار مرکز با تغییرات گسترده‌ای ارتقا پیدا کرده است.

تعریف پول‌شویی

سرپرست مرکز مبارزه با پول‌شویی سازمان بورس و اوراق بهادار در تعریف اصلی پول‌شویی، اظهار داشت: پول‌شویی عبارت است از قانونی جلوه دادن هر نوع درآمد‌های غیرقانونی و یا تبدیل هر نوع درآمدی که منشأ غیرقانونی و غیر مجرمانه داشته و با هدف مجرمانه پنهان شده است.

فرجی نیا گفت: سنگر مقدم این مسئله در حوزه بانکی است، اما در بازار سرمایه هم با توجه به وجود برخی از تخلفاتی که در قانون اوراق بهادار جرم انگاری شده (همانند دستکاری قیمت استفاده از اطلاعات نهانی و تقلب و موارد دیگر)، این جرایم وجود دارد.

وی تاکید کرد: هر نوع درآمدی که ناشی از این جرایم باشد و به صورتی بخواهد تبدیل و یا تغییر پیدا کند که منشأ دستکاری و یا استفاده از اطلاعات نهانی از بین برود به نوعی در فرایند پول‌شویی قرار می‌گیرد.

اداره‌های مبارزه با پول‌شویی

سرپرست مرکز مبارزه با پول‌شویی سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به اینکه ۲ اداره در مرکز مبارزه با پول‌شویی وجود دارد، افزود: نخست، اداره بازرسی و توسعه روش‌های مبارزه با پول‌شویی و اداره‌ای دیگر اداره توسعه نظارت هوشمند مبارزه با پول‌شویی است که اداره توسعه نظارت هوشمند وظیفه طراحی سامانه و پیاده سازی سامانه‌های مرتبط با مبارزه با پول‌شویی و نظارت سیستمی و سامانه‌ای بر معاملات و اقدامات و عملیاتی که در بازار سرمایه صورت می‌گیرد را بر عهده دارد.

به گفته فرجی نیا، البته این نظارت از حیث مبارزه با پول‌شویی با نظارتی که در بازار صورت می‌گیرد کاملا متفاوت است.

وی تصریح کرد: وظیفه دیگر این اداره، پیشگیری و کنترل از برخی معاملات و عملیات مشکوک است به طوریکه در صورت وجود عملیات مشکوک، بلافاصله آن عملیات را شناسایی و احراز کرده و با توجه به مقررات و قوانینی که تکلیف شده یک سری محدودیت‌هایی را اعمال و اجازه تخلف نمی‌دهد.

سرپرست مرکز مبارزه با پول‌شویی سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه عنوان کرد: اداره بازرسی و توسعه روش‌های مبارزه با پول‌شویی هم بحث تدوین مقررات و پیش نویس برخی از دستورالعمل‌ها و بحث کنترل و نظارت و بازرسی بر اجرای این مقررات را بر عهده دارد.

وی تاکید کرد: یکی از مهمترین وظایفی که این اداره بر عهده دارد بحث تایید صلاحیت نمایندگان مبارزه با پول‌شویی است چرا که بر اساس آیین نامه جدید، تمام نهاد‌های مالی باید فردی را به عنوان مسئول مبارزه با پول‌شویی در شرکت انتخاب و به مرکز معرفی تا بر اساس دستورالعمل موجود، بحث و بررسی و تایید صلاحیت تخصصی و امنیت را اخذ و برای آنها احکام مسئولیت صادر کند تا بتوانند به ایفای نقش خود در این حوزه بپردازند.

تایید نهایی ۱۰۰ نهاد مسئول برای مبارزه با پول‌شویی

فرجی‌نیا گفت: از مجموع ۵۳۰ نهاد دارای مجوز و مشمول بازار سرمایه که کار مبارزه با پول‌شویی را باید انجام دهند، حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ نهاد این کار را انجام داده‌اند و فرایند بررسی آنها در حال انجام است و از این تعداد حدود ۱۰۰ نهاد مسئولان مربوط به مبارزه با پول‌شویی نهایی و تایید شده است و احکام برای آنها صادر و یا در حال انجام است.

وی مطرح کرد: به دنبال این موضوع، ارکان سازمان شامل شرکت‌های بورسی، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی هم باید ساختار و یک واحد مبارزه با پول‌شویی داشته باشند.

فرجی نیا اظهار داشت: طی تقسیم بندی که انجام شده بعضی از نهاد‌ها به تناسب گستردگی معاملات و تعداد مشتریان خود و همچنین گستردگی شعب از حیث اهمیت و ریسکی که در آیین نامه تعریف شده است، اگر از لحاظ مقرراتی ریسک بالاتری داشته باشند را در اولویت قرار دادیم و اینها باید ساختار مبارزه با پول‌شویی داشته باشند.

وی ادامه داد: برخی از نهاد‌های مالی باید در این تقسیم بندی یک مسئول مبارزه با پول‌شویی معرفی کنند و برخی از نهاد‌های مالی که ریسک کمتری دارند، برای آنها مسئول مبارزه با پول‌شویی می‌تواند همزمان یک سمت نظارتی مشاور هم داشته باشد.

وی در توضیح تکمیلی این موضوع بیان کرد: ارکان باید یک واحد مبارزه با پول‌شویی داشته باشند که آن واحد شامل مسئول کارشناس مربوط به مبارزه با پول‌شویی است و برخی از نهاد‌های مالی هم صرفاً یک مسئول مبارزه با پول‌شویی دارند و برخی از نهاد‌های مالی هم می‌توانند همزمان یک سمت دیگری را به عنوان مسئول مبارزه با پول‌شویی معرفی کنند. البته سمتی که معرفی می‌کنند باید تناسب داشته باشد. (همانند حسابرس داخلی و یا مسئول کنترل داخلی)

تدوین مقررات

سرپرست مرکز مبارزه با پول‌شویی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان این که طی سال گذشته مرکز مبارزه با پول‌شویی ۴ اقدام در حوزه تدوین مقررات داشته، گفت: اقدام نخست، بحث تدوین دستورالعمل ارائه خدمات پایه به صورت غیر حضوری به اشخاص مشمول بود که مرحله تصویب آن انجام و به شورای مقابله با پیشگیری از پول‌شویی ارسال شد که جلسات بررسی تصویب نهایی آن در حال انجام است.

به گفته فرجی‌نیا، اقدام دوم، تدوین پیش‌نویس دستورالعمل اجرایی مقررات با پول‌شویی است که تجمیع شده چندین دستورالعمل سابق است که از سال ۹۰ وجود داشته و در این دستورالعمل به صورت جامع همه موارد مربوط به آن لحاظ شده است.

وی عنوان کرد: اقدام سوم، بحث طراحی و تصویب تدوین ضوابط شناسایی مضاعف مشتریان بود که پس از تایید مرکز به همه اشخاص ابلاغ شد. اقدام چهارم بحث تدوین قواعد و شاخص‌های معاملات مشکوک بود که پس از تایید از مرکز اطلاعات مالی به همه اشخاص مشمول ابلاغ شد.

گزارش عملیات مشکوک

فرجی نیا با تاکید بر این که گزارش عملیات مشکوک، یکی از وظایف مرکز مبارزه با پول‌شویی است، گفت: برای هر نوع معامله مشکوک، مسئول مبارزه با پول‌شویی وظیفه دارد این نوع معامله را گزارش دهد. این موضوع از طریق سامانه‌های مربوطه به مرکز گزارش داده شده و مرکز هم از طریق سامانه و پس از دریافت گزارش‌ها بررسی تکمیلی را انجام و آنها را به مرکز اطلاعات مالی برای پیگیری‌های بعدی و روند رسیدگی‌های قبلی ارسال می‌کند.

۷۶ گزارش حائز اهمیت

سرپرست مرکز مبارزه با پول‌شویی سازمان بورس و اوراق بهادار با اعلام این که از ابتدای سال ۱۴۰۲ تاکنون، از مجموع ۴۰۶ گزارش مشکوکی که به مرکز مبارزه با پول‌شویی ارسال شد، تعداد ۷۶ گزارش حائز اهمیت تشخیص داده شد و برای پیگیری‌های بعدی به مرکز اطلاعات مالی ارسال شد، اظهار داشت: برخی از آنها مواردی بود که چندان حائز اهمیت نبوده و برخی هم دارای تکرار بوده که تجمیع و طی گزارش‌هایی برای آنها ارسال شده است.

اشخاص تحت نظارت

فرجی نیا در خصوص تایید صلاحیت‌ها نیز بیان کرد: از تعداد ۵۳۰ نهادی که در بازار سرمایه به عنوان اشخاص تحت نظارت وجود دارد، مسئولان مبارزه با پول‌شویی تعداد ۴۳۰ نهاد را معرفی کردند که در حال بررسی است که البته بعضی از آنها ممکن است حائز شرایط نباشد و باید نفر جایگزین معرفی یا اطلاعات تکمیلی ارائه دهند.

وی تصریح کرد: از ۴۳۰ نهاد تحت بررسی، مسئولان مبارزه با پول‌شویی حدود ۱۰۰ نهاد را تایید و احکام مربوط به آنها صادر و یا در حال صادر شدن است و به زودی ابلاغ می‌شود.

سند ملی ریسک

سرپرست مرکز مبارزه با پول‌شویی سازمان بورس و اوراق بهادار درباره اقدامات دیگر مرکز مبارزه با پول‌شویی، اظهار داشت: اقدام مهم دیگری که در مرکز مبارزه با پول‌شویی در حال پیگیری است، بحث سند ملی ریسک است که بر اساس آیین نامه جدید، هر حوزه‌ای باید یک کارگروه تخصصی تشکیل و آسیب‌های ناشی از عدم اجرای مقررات مبارزه با پول‌شویی یا خود پول‌شویی در آن حوزه احصا و بر اساس آسیب‌های موجود، یک برنامه عملی پیشنهاد می‌شد که این اقدام در بازار سرمایه انجام و در کارگروه ملی ریسک این موضوع مطرح و مورد تایید قرار گرفته و در صورت ابلاغ، اقدامات پس از آن صورت خواهد گرفت.

اهمیت مبارزه با پول‌شویی

فرجی نیا خاطرنشان کرد: در پاییز امسال همایش آموزشی برای کلیه نهاد‌های مالی تحت نظارت بازار سرمایه و مدیران عامل و مسئولان مبارزه با پول‌شویی برگزار شد که با استقبال خوبی مواجه شد و در این همایش اهمیت مبارزه با پول‌شویی مورد تاکید قرار گرفت.

وی هدف از این همایش را تبیین اهمیت مبارزه با پول‌شویی در نهاد‌ها و اشخاص مشمول تحت نظارت عنوان کرد که با تکالیف خود آشنا و به مسئله مبارزه با پول‌شویی اهمیت دهند.