ایران به ۷۰۰ هزار لیتر پلاسما نیاز دارد/ افزایش ذخایر خونی از ۴ روز به ۸ روز

به گزارش گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا، مصطفی جمالی در نشست خبری صبح امروز خود با اشاره به افزایش ذخایر خون و فرآورده‌های خونی در کشور از ۴ روز به هشت روز، اظهار کرد: این ذخایر در تهران به ۱۵ روز رسیده است.

وی با اشاره به افزایش  استفاده از کیسه‌های فیلتردار در سازمان انتقال خون از ۲۰ درصد به ۷۰ درصد، اظهار کرد: شاخص توزیع خون و فرآورده‌های خونی در مراکز درمانی و بیمارستانی از حدود ۷۵ درصد سال ۱۴۰۰، اکنون به ۱۰۰ درصد رسیده است بر همین اساس سازمان انتقال خون به ۱۰۰درصد درخواست‌ها و نیاز‌های بیمارستان‌ها در سراسر کشور را پاسخ می‌دهد.

وی در ادامه در رابطه نحوه تأمین پلاسما  نیز گفت: پلاسما به دو روش تهیه می‌شود، نخستین روش، روش بازیافت از خون بوده  که توسط مراکز خصوصی و از طریق دستگاه از خون اهدا شده جدا می‌شود. مجوز این اقدام در سال ۸۵ از سوی وزارت بهداشت به این مراکز داده شده است. پالایشگر‌هایی که مسئول تبدیل پلاسما به دارو‌های مشتق از پلاسما بودند از مراکز خصوصی بازدید کردند. اگرچه مراکز خصوصی پلاسما باید در جهت خدمت به مردم گام برمی‌داشتند، اما به دلیل اینکه درآمد پلاسما بسیار زیاد است به نوعی به مردم خیانت شد و این مراکز از وظیفه محوله سر باز زدند.  

جمالی ادامه داد: قیمت پلاسما در کشور‌های غربی حدود ۲۰۰ دلار است،  بخش خصوصی که مسئولیت پلاسما را به عهده داشت نه تنها در زمینه وظیفه محوله یعنی تهیه پلاسما به مردم خیانت کرد بلکه در زمینه وظیفه دیگر که انتقال تکنولوژی بود هیچ اقدامی انجام نداد.

مدیرعامل سازمان انتقال با تأکید بر اینکه مراکز خصوصی در خصوص احداث پالایشگاه هیچ اقدامی نکردند، افزود: وقتی پلاسما تبدیل به داروی مشتق از پلاسما می‌شود می‌توان گفت که یک اتفاق خوب صورت گرفته است. اگرچه بخش خصوصی چنین وظیفه‌ای بر عهده داشت، اما از انجام وظیفه سر باز زد و ما نسبت به این موضوع گلایه داریم.  

جمالی با اشاره به انعقاد قرار سازمان انتقال خون با دو  شرکت جدید  برای احداث پالایشگاه پلاسما گفت: یک آزمایشگاه با ظرفیت ۳۰ هزار لیتر در کشور فعالیت می‌کند که در نظر دارد ظرفیت خود را به ۱۰۰ هزار لیتر افزایش دهد. همچنین یک آزمایشگاه دیگر با ظرفیت ۱۰۰ هزار لیتر آغاز به کار کرده است که در نظر دارد ظرفیت خود را به ۳۰۰ هزار لیتر افزایش دهد.  

مدیر عامل سازمان انتقال خون درباره پلاسمای مورد نیاز کشور گفت: اظهار نظر‌ها درباره میزان نیاز کشور به پلاسمای خون متفاوت است. بر اساس اظهار نظر سازمان غذا و دارو، کشور به ۷۰۰ هزار لیتر پلاسما در سال نیاز دارد در حالی که متخصصان خونشناسی بر این باور هستند که نیاز کشور در این حوزه حدود یک میلیون لیتر است.  

وی ادامه داد: ما باید پالایشگاه پلاسمای خون احداث کنیم و نباید در حوزه پلاسما خام فروشی کنیم. اگر سالانه ۱۰۰ هزار نفر نسبت به اهدای پلاسمای خون اقدام کنند و با توجه به تولیدات فعلی پلاسما در مراکز انتقال خون و مراکز خصوصی، مشکلی در زمینه تامین پلاسما نخواهیم داشت.  

جمالی ادامه داد: اهدای داوطلبانه پلاسما برای ما بسیار اهمیت دارد، هنگامی که فرد برای اهدا خون اقدام می‌کند، پرسش‌هایی در خصوص رفتار‌ها و اقدامات مطرح می‌شود. به دلیل اینکه فرد داوطلبانه نسبت به اهدای خون و پلاسما اقدام کرده است به پرسش‌ها صادقانه پاسخ می‌دهد، اما کشور‌هایی مانند آمریکا در خصوص اهدای پلاسمای به اهدا کننده پول پرداخت می‌کند و این موضوع سبب می‌شود که فرد در پاسخ به پرسش‌ها چندان صادق نباشد.  

مدیرعامل سازمان انتقال خون ادامه داد: بررسی‌ها بیانگر این است دانشجویان خارجی و مهاجران، اغلب ابداع کنندگان پلاسمایی خون در ایالات متحده را تشکیل می‌دهند.  

جمالی درباره شرکت‌های خصوصی که وظیفه احداث پالایشگاه را در گذشته بر عهده داشتند، گفت: این شرکت‌ها طی یک فرصت ۵ ساله وظیفه داشتند نسبت به تعهد خود یعنی احداث پالایشگاه و انتقال تکنولوژی اقدام کنند، اما هیچ عملی انجام ندادند. اگرچه حمایت‌های همه جانبه دولت از آنها صورت گرفت، اما آنها نسبت به مردم خیانت کردند و در نتیجه  از آنها خلع ید شد.

وی درباره مذاکرات با کشور بلاروس برای احداث پالایشگاه گفت: مذاکراتی را به منظور احداث پالایشگاه و انتقال تکنولوژی با این کشور انجام داده‌ایم. تکنولوژی این کشور همان تکنولوژی کشور‌های اروپایی است.

مدیرعامل سازمان انتقال خون یادآور شد: افزایش ذخایر خونی محدود به خون نمی‌شود بلکه میزان ذخایر کیسه‌های خون را نیز افزایش داده‌ایم، در گذشته، مشکلات فراوانی در حوزه کیسه‌های خون داشتیم به نحوی که ذخیره کیسه‌های خون حدود دو تا سه هفته بود، اما در حال حاضر، میزان ذخایر کیسه‌های خون به ۶ ماه رسیده است. این در حالی است که پروسه واردات کیسه‌های خون حدود ۳ ماه زمان می‌برد. 

جمالی با بیان اینکه طی یک برنامه زمانی ۳ ساله در سازمان انتقال خون دست به اقدامات متعددی زده‌ایم، افزود: توانسته‌ایم اقدامات خود را به صورت کمی و کیفی ارتقا دهیم. ما برای افزایش ذخایر خون تلاش کرده‌ایم، اما در این مسیر به مولفه‌های خون سالم، تولید فرآورده‌های خونی در حد اعلا، عدالت در سلامت، بهره‌وری، فناوری‌های نوین و پدافند غیرعامل توجه کرده‌ایم. 

وی با بیان اینکه یک پزشک، ۳۰ سال در سازمان انتقال خون به مردم خدمت می‌کند، گفت: به طور متوسط، حدود ۸۰۰ هزار نفر توسط پزشکان سازمان انتقال خون برای اهدای خون مورد معاینه و پرسش قرار می‌گیرند؛ می‌توان گفت پزشکان سازمان انتقال خون، جان حدود ۸۰۰ هزار نفر را نجات می‌دهند. 

جمالی با بیان اینکه نیروی انسانی سازمان انتقال خون به دست فراموشی سپرده شده‌اند، گفت: من بر این باور هستم که پزشکان و پرسنل سازمان انتقال خون، سرداران انتقال خون و سلامت و اهداکنندگان نیز سربازان آن هستند.

مدیرعامل سازمان انتقال خون با بیان اینکه برخی نسبت به ذخایر خون انتقاداتی وارد می‌کنند، گفت: گاهی اوقات به دلیل برخی از شرایط میزان مراجعه اهداکنندگان کاهش می‌یابد و این امکان وجود دارد که تعادل در میزان ذخایر موجود بر هم بخورد. به طور مثال، شاید تعادل خون گروه O منفی بهم بخورد، اما به دلیل ذخایر موجود، جابجایی صورت می‌گیرد مشکلی ایجاد نمی‌شود. 

وی درباره کیسه‌های فیلتردار ادامه داد: استفاده از کیسه‌های فیلتردار سبب می‌شود که گلبول سفید گرفته شود. زمان نگهداری از گلبول قرمز حدود ۳۵ روز است. اگر گلبول سفید گرفته نشود مشکلاتی به وجود می‌آید و گاهی سبب حساسیت می‌شود. 

جمالی دریاره مزایای افزایش کیسه‌های فیلتردار افزود: در نظر داریم که میزان استفاده از کیسه‌های فیلتردار را تا سال ۱۴۰۴ به مرز ۱۰۰ درصد برسانیم. 

جمالی با بیان اینکه در گذشته تشخیص گروه‌های خونی به صورت دستی انجام می‌شد، گفت: در حال حاضر، گروه‌های خونی را به وسیله دستگاه‌های پیشرفته تشخیص می‌دهیم و این دستگاه‌ها در برخی از استان‌ها مانند استان تهران نصب شده‌اند. تشخیص گروه خونی با دستگاه سبب می‌شود که میزان خطا به صفر برسد. 

وی با اشاره به نصب دستگاه‌های تشخیص هپاتیت و ایدز در کشور گفت: در گذشته، فقط ۱۱ استان کشور به این دستگاه‌ها مجهز بودند، اما در حال حاضر این دستگاه‌ها در تمام استان‌های کشور وجود دارد. امکاناتی که در استان‌های کشور توزیع شده در راستای تحقق عدالت در سلامت است. 

مدیرعامل سازمان انتقال خون با اشاره به روش غربالگری مولکولی (NAT) گفت: کمون‌ساید برخی از بیماری‌ها چند ماه است، اما با استفاده از روش غربالگری مولکولی توانسته‌ایم بیماری‌هایی مانند هپاتیت و ایدز به سرعت نشخیص دهیم و به این ترتیب اگر بیمار طی یک ماه گذشته به هپاتیت مبتلا شده باشد می‌توانیم آن را تشخیص دهیم و همچنین این موضوع در خصوص بیماری ایدز به کمتر از ۱۰ روز رسیده است.

وی با بیان اینکه بررسی‌ها بیانگر این است که سالانه ۳ میلیون و ۶۶۰ هزار فرآورده خونی در کشور مصرف می‌شود، افزود: فراورده‌های خونی با کیفیت‌ترین میزان ممکن ارائه می‌شود. 

مدیرعامل سازمان انتقال خون همچنین با بیان اینکه اندازه‌گیری گروه‌های فرعی خون از دیگر اقداماتی است که انجام داده‌ایم، افزود: اندازه‌گیری گروه‌های فرعی در گذشته انجام نمی‌شد. بیماران تالاسمی هر دو هفته یکبار نیاز به دریافت خون دارند و اگر اندازه‌گیری گروه‌های خونی انجام نشود موجب بروز مشکلاتی برای آنها می‌شود. 

جمالی گفت: در حال حاضر در کشور ترکیه یک میلیون نفر در بانک HLA عضو هستند، در آلمان ۱۳ میلیون نفر و با اینکه جمعیت ما شبیه کشور‌های آلمان و ترکیه است این بانک در کشور ما از وضعیت خوبی برخوردار نیست و لازم است به آن پرداخته شود. موضوع غربالگری آنتی بادی در برنامه هفتم توسعه لحاظ شده است. 

وی با بیان اینکه استفاده از روش بافی‌کوت را در کانون توجه قرار داده‌ایم، افزود: استفاده از این روش سبب می‌شود که عمر پلاکت از ۴ روز به ۷ روز افزایش یابد. این طرح به صورت پایلوت در استان قزوین در حال اجرا است. 

مدیرعامل سازمان انتقال خون با بیان اینکه بحث مهمی را با سازمان اورژانس کشور آغاز کرده‌ایم، گفت: ما در نظر داریم بانک خون پیش بیمارستانی را برای حوادث جاده‌ای اجرا کنیم. فاصله محل حادثه تا بیمارستان در برخی از نقاط کشور بسیار زیاد است به طور مثال فاصله محل وقوع حادثه تا بیمارستان در استان سیستان و بلوچستان حدود ۳ ساعت است؛ بنابراین با استفاده از بانک خون پیش بیمارستانی می‌توانیم جان افرادی که در تصادف آسیب دیده‌اند را نجات دهیم و این موضوع را به صورت پایلوت در ایام اربعین اجرا کردیم. 

جمالی درباره جایگاه بین المللی سازمان انتقال خون ایران گفت: سازمان انتقال خون ایران توانسته است رتبه برتر آسیا را از آن خود کند. همچنین آمار و ارقام یک تحقیق که در سال ۲۰۱۸ انجام شده و اطلاعات آن سال گذشته میلادی منتشر شد، بیانگر این است که شاخص فرآوردگی در کشور آمریکا ۹۷ و این میزان در ایران ۹۸ است.

وی ادامه داد: همچنین بر اساس اطلاعات سازمان بهداشت جهانی، سازمان انتقال خون ایران در زمینه خون‌های نادر، مرجع است. کمیته خون نادر که متشکل از ۱۵ نفر است ۲ عضو از کشور‌های مسلمان دارد و ایران یک نفر از این دو عضو مسلمان است.