یک بام و دو هوای اروپاییان در آنکارا

 گروه سیاست و جهان خبرگزاری علم و فناوری آنا - حنیف غفاری؛ این روز‌ها رئیس جمهور ترکیه بار دیگر در معرض انواع سیگنال‌های ایجابی و سلبی در خصوص عضویت کشورش در اتحادیه اروپا قرار گرفته است! برخی مقامات اروپایی از آمادگی خود جهت پذیرش آنکارا در اتحادیه اروپا خبر می‌دهند و برخی دیگر، قویا معتقدند که در اروپای واحد جایی برای ترکیه وجود ندارد. نتایج نظرسنجی انجام شده از شهروندان 6 کشور عضو اتحادیه اروپا برای شورای روابط خارجی اروپا (ECFR)، حاکی از حمایت قابل توجه از الحاق نامزد‌هایی همچون اوکراین و تا حدی مولداوی و مونته نگرو به این اتحادیه است. ترکیه در این سیاهه جایی ندارد! 

اما در این میان شاهد ارائه برخی سیگنال‌های مثبت از سوی آتن به آنکارا هستیم. «گیرگوس گراپتریتیس» وزیر امور خارجه یونان در نشست غیررسمی وزرای خارجه اتحادیه اروپا در «بروکسل» مدعی شده که یونان سالهاست به دنبال عضویت ترکیه در اروپا بوده و از این اتحاد مدیترانه‌ای استقبال می‌کند! در عین حال اختلافات ارضی ترکیه، یونان و قبرس جایی برای خوشبینی نسبت به این موضوع باقی نگذاشته است. فراتر از آن، مخالفت با عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا معطوف به یونان نمی‌شود. برخی کشور‌ها مانند اتریش و مجارستان، به صورت ذاتی و ماهوی مخالف عضویت ترکیه در اروپای واحد هستند. ضمن آنکه برخی کشور‌های دیگر مانند فرانسه نیز از ایده "شراکت بااولویت ترکیه "به جای "عضویت در اروپا" استفبال می‌کنند. برخی اعضای ارشد اتحادیه اروپا معتقدند ترکیه به لحاظ ژئو استراتژیک و برخی مولفه‌های فرهنگی و مذهبی، اساسا امکان عضویت در اتحادیه اروپا را ندارد، حتی اگر همه اصلاحات مدنظر اروپاییان را در حوزه قضایی، سیاسی و بین المللی صورت دهد!

از سال ۲۰۰۵ میلادی تا کنون، مذاکرات آنکارا وبروکسل بر سر عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا کلید خورده و البته راه به جایی نبرده است! به نظر می‌رسد هر اندازه زمان می‌گذرد، "مخالفت تبعی"برخی بازیگران اروپایی در قبال پذیرش ترکیه، تبدیل به "مخالفت ذاتی"می شود. ظهور و تقویت جریان‌های ملی گرای افراطی این روند را تشدید کرده است. به عنوان مثال، مارین لوپن رهبر جبهه ملی فرانسه، سران حزب جایگزینی برای آلمان AFD)، ویکتور اوربان نخست وزیرمجارستان و صدراعظم کنونی اتریش صراحتا مخالفت خود را با ادغام ترکیه در اروپای واحد اعلام کرده اند. آنها حتی "عضویت مشروط ترکیه در اروپا"را نیز بر نمی‌تابند! 

با همه این اوصاف، به نظر می‌رسد اردوغان همچنان عضویت در اتحادیه اروپا را اصلی‌ترین اولویت خود در مذاکرات با قاره سبز قلمداد کند. دولت ترکیه در این مسیر، قصد دارد از برخی ابزار‌های تنبیهی مانند موضوع پناهجویان نیز استفاده نماید. با این حال به نظر می‌رسد اروپاییان قصد ندارند حتی به این بهانه، تضمین‌های لازم و حتی حداقلی را به اردوغان و دولت ترکیه بدهند. پرونده عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا از یک سو مفتوح مانده و از سوی دیگر، به اندازه‌ای زمانبرخواهد شد که به نوعی اهمیت و جایگاه خود را در نزد شهروندان ترکیه‌ای از دست بدهد. نظرسنجی‌های صورت گرفته در ترکیه نیزنشان دهنده کاهش اقبال شهروندان این کشور نسبت به پیوستن به اروپاست. این روند کاهشی پس از وقوع بحران اقتصادی و بحران مهاجریت در اروپا با سرعت بیشتری ادامه پیدا کرده است.