ویژگی‌های رفتاری زائران آستان رضوی

 به گزارش گروه پژوهش و دانش خبرگزاری علم و فناوری آنا، حسین اکبری، دانشیار علوم اجتماعی دانشگاه فردسی مشهد، در نخستین پیش نشست همایش ملی برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری (توسعه و تاثیر زیارت و گردشگری) با عنوان «رفتارشناسی زائران و هوشمندسازی پژوهش‌ها» که صبح امروز در تالار شیخ طوسی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، عنوان کرد: با تشکیل مدیریت پژوهش و برنامه‌ریزی توسط معاونت تبلیغات اسلامی آستان قدس رضوی از سال ۱۳۸۰ و با همکاری اساتید دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۰۰ طرح پژوهشی کاربردی متناسب با زائر و زیارت و با هدف مرجعیت علمی در زیارت انجام شده است.

وی موضوع یکی از این طرح‌ها را «بررسی ویژگی‌های زیارتی، فرهنگی و جمعیتی زائران» ذکر کرد و گفت: برنامه و فعالیت فرهنگی هدفمند و برخوردار از مضامین و پیام‌های عالی زمانی می‌تواند شرایط تاثیرگذاری بر مخاطب را داشته باشد که با نیازها، تمایلات و استعداد گروه‌های مختلف مخاطب هماهنگ باشد.

دانشیار علوم اجتماعی دانشگاه فردسی مشهد با بیان اینکه در واقع شناخت مخاطبین، دارای دو بعد اصلی فرهنگ مخاطب و ویژگی‌های جمعیت‌شناختی مخاطب است، خاطر نشان کرد: یکی ازشاخص‌های بررسی شده در این طرح فرهنگ زیارتی زائران حرم مطهر رضوی، شامل انگیزه شناسی زیارت، دفعات تشرف، ماندگاری در حرم مطهر رضوی، نحوه سفر و تشرف، مناسک زیارتی، پیامد‌های زیارت، چرخه زیارت، وضعیت اقامت در مشهد، وسیله سفر و ماندگاری در مشهد است.

وی افزود: در شاخص‌های فرهنگی زائران حرم مطهر رضوی، استفاده از برنامه حرم مطهر رضوی، اطلاع یابی درون حرم مطهر، شرکت در نماز جماعت و جمعه محل سکونت و خرید سوغات متبرک مورد بررسی قرار گرفته است و در بخش شاخص‌های جمعیتی زائران حرم مطهر رضوی نیز جنسیت، سن، وضعیت تاهل، تحصیلات، وضعیت فعالیت، محل سکونت و زبان مادری مورد بررسی قرار گرفته است.

* ۷۰ درصد پاسخگویان بعد از زیارت احساس آرامش معنوی داشته‌اند

اکبری اظهار کرد: در این پژوهش جامعه آماری تمامی افراد با ۱۵ سالی است که در بازه زمانی یک ساله از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۶ به حرم مطهر رضوی مشرف می‌شوند و حجم نمونه در این مطالعه با توجه به ضرایب درب وردی، ضریب روز و ضریب ساعت بررسی شده است.

دانشیار علوم اجتماعی دانشگاه فردسی مشهد افزود: با بررسی‌ای صورت گرفته در این پژوهش انگیزه ۶۵ درصد پاسخگویان امور معنوی بوده است، ۶۴ درصد به صورت پیاده به زیارت مشرف شده‌اند، ۶۶ درصد زائران و ۴۸ درصد مجاوران همراه خانواده به زیارت مشرف شده‌اند و میانگین حضور زائران در حرم مطهر در هر تشرف ۱۲۱ دقیقه است. همچنین ۷۰ درصد پاسخگویان بعد از زیارت احساس آرامش معنوی داشته‌اند.

* دو سوم مشرف شدگان از استان‌های خراسان رضوی، تهران، و اصفهان هستند

وی همچنین در بررسی میزان استفاده زائران در استفاده از برنامه‌های حرم مطهر رضوی، گفت: در این سفر زیارتی نیمی از زائران از سخنرانی‌های حرم مطهر و ۵۷ درصد مجاوران از سخنرانی‌ها و برنامه قرائت دعا و زیارت حرم مطهر بهره برده‌اند.

اکبری ادامه داد: در خصوص سوغات زائر نیز زعفران یک سوم خرید سوغات زائران را به خود اختصاص داده است واین نکته با توجه به گرانی زعفران قابل توجه است و ۶۶ درصد زائران تمایل دارند بسته‌های متبرک نبات و نمک، عکس و پوستر جهت تجدید خاطره زیارت برای آنان ارسال شود.

وی تصریح کرد: حدود دوسوم مشرف شدگان (۶۳ درصد) از استان‌های خراسان رضوی، تهران، واصفهان هستند و پس از خراسان رضوی، تهران بیشترین و کردستان کمترین زائر را دارند.