روایت قاتلی که سالانه ۷ میلیون قربانی دارد

به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، سالانه ۷ میلیون نفر در دنیا بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند که ۹۰ درصد آن‌ها در کشورهای درحال توسعه هستند. در برخی کشورها تعداد افرادی که در اثر همین عامل جان خود را از دست می‌دهند، بیشتر از قربانیان سوانح رانندگی است تا جایی که آلودگی هوا در سطح جهان به عنوان‌چهارمین علت مرگ و میر پس از فشار خون بالا، مصرف دخانیات و رژیم غذایی نامناسب است.

علت مرگ حدود ۱۴ درصد ایرانیان مرتبط با آلودگی هواست

کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست و ساکنان کلان‌شهرها هر سال با این چالش دست و پنجه نرم می‌کنند. عباس شاهسونی رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت با اشاره به این‌که ۱۳.۹درصد از مرگ‌های طبیعی ایران منتسب به آلودگی هواست، گفت: شهر تهران رتبه ۱۹ را از نظر غلظت ذرات معلق بین پایتخت کشورهای جهان دارد.

مسئله نبود هوای پاک و حق تنفس هوای پاک از چنان اهمیتی برخوردار است که ۲۹ دی‌ماه به عنوان روز ملی هوای پاک و سالانه از ۲۶ دی‌ماه تا ۲ بهمن‌ماه هفته پاک نام‌گذاری شده است. تا فرصتی برای بررسی علل این چالش در کشور و برنامه ریزی برای مقابله با آن باشد.

گام بلند حل معضل آلودگی هوا برداشته شد

استراتژی‌ها و تکنولوژی‌های مختلفی برای کاهش آلودگی هوا وجود دارد. ابتدایی‌ترین مرحله، استفاده صحیح از زمین، برنامه‌ریزی کاربری آن و تعیین و طراحی زیرساخت‌های حمل و نقل است. این دوره از مدیریت شهری با توجه به اینکه میراث‌دار فرسودگی ناوگان حمل و نقل گذشته بود گام‌های بلندی در زمینه ارتقا و بهبود وضعیت این ناوگان برداشت.

یکی از اقدامات انجام شده برای بهبود وضعیت ناوگان حمل و نقل برقی‌سازی خودروهاست.

«حسن مرادی»، استاد حقوق محیط زیست دانشگاه تهران درباره ایده برقی‌سازی خودروهای پایتخت بیان کرد: شهرداری تهران تلاش می‌کند از تاکسی های برقی یا هیبریدی استفاده کند و این ایده درستی است زیرا که خط تولید خودرو در دنیا به جای استفاده از سوخت‌های فسیلی به سمت برقی شدن می‌رود. اتومبیل‌های برقی وزن کمتر، مکانیزم ساده‌تر و هزینه سرمایه‌گذاری کمتری احتیاج دارند، ضمن اینکه عملکرد بهتری ارائه می‌دهند. برقی‌سازی خودروها، خصوصا ناوگان حمل و نقل عمومی از جمله اتوبوس‌ها تاثیر بسزایی در کاهش آلودگی هوا خواهد داشت. امیدواریم با توجه به تلاش شهرداری برای برقی سازی این ناوگان در مسیر کاهش آلاینده ها در هوای تهران گام های موثری برداشته شود.

۲ هزار اتوبوس برقی به تهران اضافه خواهد شد

برقی‌سازی پایتخت در کنار کاهش آلودگی هوا، پیامدهای خوبی برای شهروندان به همراه خواهد داشت. در همین راستا علیرضا زاکانی شهردار تهران در خصوص وضعیت اتوبوس‌های پایتخت بیان کرد: از ابتدای دوره ششم مدیریت شهری تا امروز نزدیک به ۷۵۰ اتوبوس جدید به ناوگان اضافه شده است. بازسازی اساسی اتوبوس‌ها نیز در طول این مدت صورت گرفته است. علاوه بر این قرارداد ۴۶۹۴ دستگاه اتوبوس منعقد شده که از این تعداد ۲۶۹۴ دستگاه اتوبوس برقی است. از این تعداد اتوبوس، ۲ هزار و ۵۰۰ دستگاه داخلی و ۲ هزار و ۱۹۴ دستگاه نیز خارجی است. از ۲۵۰۰ دستگاه داخلی نیز ۵۰۰ دستگاه برقی است.

جایگزینی تاکسی‌های فرسوده به هوای پاک کمک می‌کند

با توجه به اینکه تاکسی‌ها سهم ۱۸ درصدی جابه‌جایی مسافر در تهران را دارند مدیریت ششم شهری درباره نوسازی ناوگان تاکسی‌های فرسوده نیز برنامه‌ریزی کرده است. شادی مالکی، سرپرست سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شهر تهران در این خصوص اظهار کرد: با توجه به ترافیک، مصرف سوخت، ساماندهی تاکسی‌ها که عمدتاً هم فرسوده هستند؛ شهرداری را بر این داشت تا به برقی سازی بپردازد و با تدابیر شهردار تهران گام‌های رو به جلویی در این حوزه برداشته شود. بیش از ۴ هزار دستگاه تاکسی از سال گذشته تاکنون در چرخه نوسازی قرار گرفته و تا پایان سال هزار دستگاه دیگر نوسازی خواهد شد. با انعقاد قراردادهایی که با چین بسته شد ۲۵ هزار دستگاه تاکسی برقی به مرور به شهر وارد خواهد شد و به زودی شاهد تغییر خدمت‌رسانی در این حوزه خواهیم بود.

۱۷ سال از عمر ون‌های پایتخت می‌گذرد

با توجه به اینکه عمر ون‌های پایتخت به ۱۷ سال قبل بازمی‌گردد در این حوزه نیز نیاز به نوسازی ناوگان احساس می‌شود. مالکی با تأکید بر اینکه در کنار نوسازی تاکسی‌ها باید به فناوری‌های نوین فرصت داد و خودروهای برقی در کاهش آلودگی هوا و صوتی بسیار موثر است، گفت: با قرارداد طرف چینی ۲۵ هزار تاکسی و ۱۰ هزار ون برقی به زودی وارد ناوگان می‌شود و امید است با کمک‌ وزارت صمت از تولیدات برقی داخلی استفاده کنیم.

تهران در انتظار موتورهای برقی

سهم ۸۸ درصدی منابع متحرک در آلایندگی شهر تهران و سهم بسزای موتورسیکلت‌ها در این بخش، اهمیت جایگزینی موتورسیکلت‌های برقی در شهر تهران را دوچندان می‌کند. در همین رابطه شهردار تهران با بیان اینکه ۱۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت برقی نیز خریداری خواهد شد، خاطرنشان کرد: تحول بزرگی برای هوای پاک تهران در حال رخ دادن است. هرچند مسئولیت مستقیم آن با شهرداری نیست و مسئولیت مستقیم سایر دستگاه‌هاست. اما  ما علاوه بر انجام وظایف خود کمک می‌کنیم که سایر دستگاه‌ها نیز به وظایف خود عمل کنند.

مترو در مسیر تحول

متاسفانه تردد ۶۶ درصد پایتخت‌نشینان با وسایل نقلیه شخصی بوده و همین مورد می‌تواند تاثیرات بسزایی در افزایش آلودگی هوا داشته باشد؛ البته اگر شرایط تردد شهروندان در سطح شهر توسط وسایل حمل و نقل عمومی به درستی فراهم شود اقبال عمومی به سمت این ناوگان خواهد بود. شهردار تهران در این رابطه تاکید کرد: میراثی که ما در شهرداری تهران برای ارائه خدمات ناوگان حمل و نقل عمومی تحویل گرفتیم، مناسب نبود و البته به دلیل اقتضائات دوران کرونا ذائقه مردم نیز به سمت استفاده از خودروی شخصی تغییر کرده بود؛ اما سعی کردیم که کارهای بزرگی انجام دهیم؛ بگونه‌ای که با همت دولت به توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی پرداختیم.

مترو یکی دیگر از وسایل نقیله عمومی بوده که توسط این دوره از مدیریت شهری مورد نوسازی و ارتقا واقع شده است. زاکانی با بیان اینکه ما در حوزه واگن ۱۰۷۱ واگن با ظرفیت داخلی‌سازی ۵۱ درصد و ۱۱۳ واگن با ظرفیت ۸۵ درصد داخلی سازی از سال آینده خواهیم داشت، گفت: این اعداد فراتر از تعداد واگن‌هایی است که در ۲۵ سال وارد شهر تهران شد. از سال آینده غیر از یک رام ۸ واگنه که در حال فعالیت در مترو بوده و افتخار ما است، سه رام دیگر نیز در حال آماده شدن است. در واقع تعداد آن به ۲۱ واگن می رسد. در بحث ورود واگن، ۸ رام واگن کامل، ۱۰ رام قطعات و ۱۰۷۱ واگن نیز داخلی سازی ۵۵ درصدی می شود و یک انقلاب در این مسیر خواهیم داشت و خطوط مترو نیز توسعه پیدا خواهد کرد. همچنین خطوط ۴.۶ و ۷ تکمیل خواهد شد و کار ساخت خط ۱۰ مترو آغاز شده و ساخت خطوط ۸، ۹ و ۱۱ هم به زودی شروع می‌شود.

سرانه فضای سبز پایتخت افزایش یافته است

توسعه سرانه فضای سبز از دیگر اقداماتی است که در جهت کاهش آلودگی هوای پایتخت توسط شهرداری تهران انجام شده است. با توجه به جمعیتی که در شهر تهران وجود دارد تقریباً یک سرانه ۱۶ متر مربعی به ازای هر فرد را در سطح شهر داریم. علی‌محمد مختاری مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران با اشاره به افزایش تعداد بوستان‌ها و فضای سبز بعد از انقلاب اظهار کرد: در حال حاضر تعداد بوستان‌های شهر تهران به ۲۳۹۰ بوستان محله‌ای، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای رسیده است. همچنین ۴۶۲۵۰ هکتار نیز فضای سبز برون‌شهری شهر تهران است.

نوار سبز حاشیه پایتخت ارتقا می‌یابد

طرح کمربندسبز برای جلوگیری از ورود گرد و غبار و ریزگرد، تلطیف و تعدیل هوا بوجود آمد. مختاری با اشاره به اجرای طرح کمربند سبز پیرامون شهر تهران تصریح کرد: در سنوات گذشته سالانه بین ۹۰۰ تا هزار هکتار این طرح در پایتخت طراحی و اجرا می‌شد اما با تاکید زاکانی شهردار تهران، اجرای این طرح با سرعت بیشتری در دستور کار قرار گرفته است به طوریکه در سال ۱۴۰۰،  ۱۲۵۰ هکتار و در سال ۱۴۰۱ ، ۱۵۰۰ هکتار در قالب طرح کمربند سبز پیرامون شهر تهران عملیاتی و اجرا شد.

بنا بر برنامه‌ریزی‌های انجام شده طرح کمربندسبز در حال ارتقا و پیشرفت است.

مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران در این رابطه خاطرنشان کرد: همزمان با هفته درختکاری و در پانزدهم اسفندماه امسال نیز بنا داریم دو هزار هکتار از طرح کمربند سبز پیرامون شهر تهران را اجرا کنیم و بنا بر قولی که به شهردار تهران داده‌ایم ان‌شاءالله طرح ۵۰ هزار هکتاری کمربند سبز پیرامون شهر تهران تا سال ۱۴۰۳ به اتمام خواهد رسید. همچنین در سال جاری نیز ۳۷ پروژه منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در حوزه فضای سبز در دستور کار قرار گرفته که از این تعداد چند مورد در ماه‌های گذشته به بهره‌برداری رسیده است و ان‌شاءالله تا پایان سال جاری تمام ۳۷ پروژه در حوزه بوستان‌ها و فضای سبز تکمیل و به بهره‌برداری خواهد رسید.

شهرداری تهران در این دوره از مدیریت شهری تلاش کرده تا با استفاده از ابزاری که در اختیار دارد به کاهش معضل آلودگی هوا کمک کند. اما باید پذیرفت که شهرداری تنها دستگاهی نیست که باید در حوزه کاهش آلودگی هوا گام بردارد. از طرفی با بی‌توجهی بقیه دستگاه‌ها خصوصا دستگاه‌هایی که مسئولیت نظارتی دارند اقدامات شهرداری موثر واقع نخواهد شد.