کندذهنی سازمانی؛ از کار بدون فکر تا کاهش تفکر انتقادی

خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ در دهمین جشنواره علمی، پژوهشی و فناوری فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی که به مناسبت هفته پژوهش و فناوری ۲۹ آذر ۱۴۰۲ در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد، ناصر خانی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد در گروه علوم انسانی، «کرسی ترویجی» برتر این جشنواره را با عنوان «کندذهنی سازمانی؛ نیمه تاریک سازمان» کسب کرد و از وی تجلیل شد.

خانی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا در تشریح کرسی ترویجی «کندذهنی سازمانی؛ نیمه تاریک سازمان» اظهار کرد: کندذهنی سازمانی اصطلاحی جدید بوده که سهم بسیار کمی از پژوهش‌ها را به خود اختصاص داده است، این کرسی در پی بررسی این مفهوم و شناسایی علل و پیامد‌های آن در سازمان است. کندذهنی سازمانی بیان‌کننده انجام کار بدون فکر در سازمان بوده که منجر به کاهش تفکر انتقادی و عدم انعطاف‌پذیری سازمان می‌شود و می‌تواند سازمان را به سمت نابودی بکشاند.

وی عنوان کرد: ازجمله نمود‌های کندذهنی در سازمان‌ها، حرکات نمایشی کارکنان است، حرکاتی مانند تبلیغات برای دیده شدن در محل کار، وصل شدن به منابع قدرت برای کسب منافع، انجام کار‌های نمایشی و توجه بیشتر به حجم و ظاهر کار به جای کیفیت کار. از دیگر موارد مبین کندذهنی در سازمان انحصار دانش توسط افراد هوشمند است. افراد هوشمند با نگهداری دانش از آن به‌عنوان مزیت رقابتی استفاده کرده تا جایگاه سازمانی ویژه‌ای کسب کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد ادامه داد: در سازمان کندذهن، رفتار‌های انحرافی فضای سازمان را آلوده و سازمان را درگیر سایه‌ای از روابط غیررسمی می‌کند. ازجمله عوامل بسترساز برای گسترش کندذهنی در سازمان می‌توان عوامل فردی مانند ویژگی‌های شخصیتی افراد، عوامل شغلی، مانند ماهیت غیرقابل تغییر و تکراری شغل و عوامل سازمانی، مانند قوانین دست‌وپا گیر را ذکر کرد که هر کدام می‌تواند به نحوی بستر‌های ایجاد کندذهنی و گسترش آن را فراهم کنند.

خانی گفت: عوامل مداخله‌گری نیز از خارج از سازمان بر کندذهنی سازمانی تأثیرگذارند که ازجمله مهم‌ترین آنها، قدرت‌های خارج سازمان بوده در این سازمان انتخاب مدیران با نظرات افراد خارج از سازمان و در راستای تحقق اهداف بالادستی‌ها صورت می‌پذیرد که این خود عامل مهمی در گسترش کندذهنی در این سازمان است.

وی بیان کرد: با توجه به اهداف کرسی ترویجی در نهایت، راهکار‌هایی برای برون‌رفت از کندذهنی سازمانی ارائه شد که از آن میان می‌توان به‌کارگیری استراتژی مدیریت استعداد، افزایش پویایی سازمان، بهبود یادگیری سازمان، افزایش خودباوری و بهبود رابطه مدیر با کارکنان را نام برد.

به گزارش آنا، ناصر خانی، دارای مدرک دکتری مدیریت بوده و در زمینه‌های مدیریت استراتژیک، رهبری سازمانی، پژوهش در مدیریت و مشاوره مدیریت دارای تخصص است. وی تجربه مشاوره سازمانی، مربیگری و آموزش‌های اقدام‌محور در شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف در سطح استانی و ملی را در کارنامه دارد.