تسریع فرایند تولید ماده‌ اولیه داروی ضد سرطان با استفاده از نانوکاتالیست مغناطیسی

به گزارش گروه علم و فناوری آنا به نقل از ستاد ویژه توسعه نانو، در طی دهه‌های اخیر، نانوذرات اکسید فلزی به دلیل خواص منحصر به‌فرد فیزیکی و شیمیایی‌شان، کاربردهای بسیاری در شاخه‌های مختلف علوم از قبیل فیزیک، شیمی و پزشکی یافته‌اند. در حوزه کاتالیست‌ها، نانوذرات اکسید فلزی را می‌توان به ‌منظور تسریع فرایند تبدیل ترکیبات آلی به یکدیگر مورد استفاده قرار داد. از جمله این ترکیبات آلی می‌توان به ترکیبات مورد استفاده در صنایع شیمیایی و دارویی نظیر الیفین‌ها و الکل‌ها اشاره کرد.

دکتر محسن اسماعیل پور از کوئینو کسالین (quinoxaline) به‌ عنوان یک ترکیب آلی با خواص ضدسرطانی و ضدمیکروبی و مواد اولیه مورد استفاده در صنایع داروسازی یاد کرد و افزود: «در این پژوهش، یک روش آسان، پربازده و سازگار با محیط‌زیست جهت تولید ترکیب آلی کوئینو کسالین معرفی شده است. به‌ علاوه در ادامه قابلیت‌های کاتالیستی نانوذرات مغناطیسی متشکل از اکسید آهن، سیلیکا و یک جز آلی، جهت تسریع فرایند تولید معرفی شده مورد بررسی قرار گرفته است».

وی در ادامه به معرفی مزایای عمده استفاده از نتایج این طرح پرداخت: «با استفاده از این نانوکاتالیست، ترکیب شیمیایی مورد نظر به مقدار بیشتر و در زمان کمتر تولید می‌شود. همچنین نیاز به استفاده از محصولات جانبی و کمکی نیز مرتفع می‌شود».

نانوکاتالیست سنتزشده در این طرح به دلیل دارا بودن نسبت سطح به حجم بالا از فعالیت به ‌مراتب بالاتری نسبت به کاتالیست‌های توده‌ای برخوردار است؛ این موضوع باعث افزایش قابل‌توجه بازدهی فرایند تولید ترکیب شیمیایی می‌شود. به ‌علاوه، دارا بودن خاصیت مغناطیسی موجب می‌شود بتوان آنها را پس از اتمام واکنش، از محصول تولید شده جدا کرد. بنابراین فرایند خالص‌سازی محصول نهایی با سهولت و سرعت بالاتری صورت خواهد گرفت.

اسماعیل پور مراحل سنتز و ارزیابی این نانوکاتالیست را بدین‌ صورت بیان کرد: «نانوذرات مغناطیسی اکسید آهن با استفاده از روش هم رسوبی و نانوذرات هتروپلی اسید نیز به ‌وسیله روش هیدروترمال تهیه شدند. در ادامه نانوذرات اکسید آهن به‌وسیله نانوذرات هتروپلی اسید عامل دار شدند. در نهایت به‌منظور ارزیابی نانوکاتالیست سنتز شده، از آن جهت تولید داروی با پایه کوئینو کسالین استفاده شد. همچنین خواص ضدقارچی داروهای سنتز شده نیز بررسی شد».

این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر جابر جاویدی، محقق دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی شهید بهشتی و دکتر محسن اسماعیل‌پور، محقق دوره پسادکترای دانشگاه شیراز است.