سیستم‌های جدید دارورسانی به بیماران سرطانی در راهند

به گزارش گروه پژوهش و دانش خبرگزاری علم و فناوری آنا، از بنیاد ملی علم ایران (INSF)، سرطان یکی از بزرگترین چالش‌های دنیای پزشکی است که از گذشته تاکنون، افراد زیادی را درگیر کرده است. تلاش محققان در سایر رشته‌های علمی نیز بر کاهش عوارض ناشی از ابتلاء به این بیماری بوده است و بنیاد ملی علم ایران هم برای رسیدن به این مقصود، از طرح‌های تحقیقاتی در این زمینه حمایت می‌کند.

«تهیه و شناسایی سیستم‌های جدید دارورسانی بر پایه پلی‌ساکاریدها / چارچوب‌های آلی کووالانسی به‌منظور انتقال هدفمند دارو به سلول‌های سرطانی» عنوان طرح پژوهشی حسن نمازی استاد دانشگاه تبریز است که با حمایت بنیاد ملی علم ایران به پایان رسانده است.

نمازی با مدرک دکتری تخصصی شیمی آلی پلیمر از دانشگاه دالهوس (Dalhousie) کانادا درباره این طرح گفت: امروزه سرطان یکی از دلایل اصلی مرگ‌ومیر‌‌‌‌‌ میان انسان‌ها است. بنابراین، دستیابی به روش‌های درمان کارآمد اهمیت بسیار زیادی دارد. همان طور که می‌دانید؛ شیمی‌درمانی رایج‌ترین روش برای درمان سرطان است. با این حال نباید فراموش کرد که استفاده مستقیم داروهای ضدسرطان با عوارض جانبی ناخواسته زیادی همراه است.

وی افزود: به همین دلیل، در دهه‌های اخیر، در زمینه طراحی سیستم‌های دارورسانی جدید، به‌ویژه با استفاده از نانوذرات مطالعات زیادی شده است.

نمازی ادامه داد: تجویز مستقیم داروهای ضدسرطان به دلیل تجمع در اندام، بافت یا سلول‌های غیرهدف می‌توانند عوارض جانبی زیادی ایجاد کنند. علاوه بر این، مولکول‌های دارویی ضدسرطان دارای محدودیت‌هایی مانند پایداری پایین، کارآیی هدف‌گیری پایین، نفوذپذیری کم و انتشار غیر کنترل‌شد دارو هستند.

وی تصریح کرد: در سال‌های اخیر، سیستم‌های جدید حامل دارو، به ویژه حامل‌های برپایه نانوذرات متخلخل دارای ظرفیت بارگذاری بالا و قابلیت آزادسازی کنترل‌شده دارو تا حد زیادی مشکلات و محدودیت‌ها را برطرف کرده‌اند. چارچوب‌های آلی کووالانسی هم به‌دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود قابل توجه‌ترین مواد آلی متخلخل نوظهور هستند. ازاین‌رو در این طرح تحقیقاتی، از چارچوب‌های آلی کووالانسی با پیوندهای ایمنی حاصل شده در نتیجه واکنش آلدهیدها و آمین‌های مختلف بر روی بستری از نانوذرات یا پلی‌ساکاریدها‌‌‌‌‌ استفاده شد که بتوان از آن‌ها به منظور انتقال هدفمند دارو به سلول‌های سرطانی بهره برد.

نمازی ادامه داد: امروزه، محققان حوزه نانوپزشکی نیز تأثیر استفاده از نانومواد بر درمان بیماری‌ها را در حوزه بیوپزشکی بررسی و مطالعه می‌کنند و نتایج منتشر شده نشان می‌دهد که عموماً نانومواد قادر هستند رویکردهای موثرتری در تشخیص بیماری و نیز تحویل داروها ارائه دهند.

وی در ادامه بیان کرد: تا کنون مطالعات متعددی برای بررسی قابلیت سیستم‌های نانوکامپوزیتی در دارورسانی سرطان انجام شده است. با این حال جستجوی ما در این منابع نشان داد که تاکنون هیچ تحقیقی در مورد طراحی، سنتز و ارزیابی عملکرد نانوسیستم‌های ارائه شده در این تحقیق، برای حمل و آزادسازی کنترل‌شده داروهای شیمی‌درمانی به سلول‌های سرطانی سینه وجود ندارد.

نمازی در پایان خاطر نشان کرد: نبود امکانات، گران شدن داروهای مورد نیاز آزمایش و نداشتن تجهیزات و ابزارها و امکانات لازم برای انجام سنتزهای آزمایشگاهی از جمله چالش‌های موجود در انجام این طرح بود. افزایش نرخ دلار هم بر کند شدن روند فعالیت‌های تحقیقاتی تأثیر به‌سزایی داشت اما با همه این مشکلات، سرانجام این تحقیق به ثمر نشست.