تکیه به توسعه دریامحور با ظرفیت‌هایی چندجانبه/ تمدن اسلامی در حوزه دریا محقق می‌شود؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری علم و فناوری آنا، دومین همایش ملی تمدن دریایی-مسیر پیشرفت، ۲۰ و ۲۱ دی جاری در شهر نوشهر برگزار خواهد شد. این همایش که با محورهایی همچون اقتصاد دریاپایه و توسعه پایدار سواحل و بنادر شکل گرفته، توجه ویژه به ظرفیت‌های مغفول دریایی ایران و راهکار‌های برون‌رفت از شرایط فعلی دارد.

ایران به دلیل دسترسی مناسب به آب‌های آزاد در جنوب و به سواحل قابل کشتیرانی در شمال که امکان تجارت بین‌المللی میان ایران و کشور‌های روسیه، آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان را فراهم می‌کند، یکی از کشور‌های مهم در حوزه حمل‌ونقل دریایی محسوب می‌شود. 

موقعیت ژئواستراتژیک ایران در شمال تنگه هرمز و خلیج‌فارس عم که اهمیت فراوانی در تجارت بین‌المللی انرژی دارد از یک سو، دسترسی به آب‌های آزاد در جنوب از سویی دیگر، امکان بهره‌مندی کشور را از ظرفیت‌های دریایی دوچندان می‌کند؛ اما برای بهره‌مندی از فرصت‌های استراتژیک دریامحور، بستر‌ها و لوازم متعددی نیاز دارد. به گفته برگزارکنندگان، همایش تمدن دریایی-مسیر پیشرفت قصد دارد تا زمینه‌ها را برای بهره‌مندی از ظرفیت‌های یاد شده مهیا کند.

ایران، نیازمند تقویت نگاه دریامحور

امیر دریادار فرامرز نصری، دبیر همایش تمدن دریایی-مسیر پیشرفت در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی آنا، درباره این همایش توضیح داد: نخستین دوره همایش تمدن دریایی-مسیر پیشرفت سال گذشته در چابهار بندر کنارک برگزار شد. امسال قرار است دومین دوره این همایش در شهر نوشهر برگزار شود. رویکرد اصلی همایش، تحقق تمدن اسلامی در حوزه دریا و تقارن آن با توسعه سیاست‌های دریامحور ابلاغ شده از سوی مقام معظم رهبری است.

در این راستا از سال گذشته، اقدامات زیادی صورت گرفت و تلاش‌ها بر آن بود تا هم‌افزایی جدی و گسترده با نهاد‌ها و سازمان‌های مربوط به فعالیت‌های دریایی صورت گیرد. این تلاش‌ها در نهایت منجر شد تا در دومین سال پیاپی، همایش تمدن دریایی-مسیر پیشرفت برگزار شود.

وی ادامه داد: آینده‌نگری‌ها بر آن است تا در سال آینده، همایش تمدن دریایی-مسیر پیشرفت را از مقیاس ملی به سطح بین‌المللی برسانیم؛ چرا که ایران یکی از کشور‌های دریایی جهان است و رویکرد کشور‌هایی که با ایران مرز آبی دارند، باید با ما همسو باشد. موقعیت استراتژیک ایران و دسترسی آن به راه‌های آبی از شمال و جنوب کشور، ایجاب می‌کند تا برای شکل‌گیری یک تمدن نوین برپایه دریا، توجه داشته باشیم. دریا محلی برای توسعه و رشد همه‌جانبه اقتصادیست و کشور‌هایی که از خطوط ساحلی برخوردارند، همواره در تلاشند تا از این فرصت استفاده کنند. سمت و سوی ما نیز باید بر پایه تقویت اقتصاد دریامحور و در ادامه اشاعه فرهنگ دریانوردی در تمامی سطوح باشد.

حضور موثر سازمان‌ها در همایش

دریادار نصری در ادامه صحبت‌های خود، به نقش همایش تمدن دریایی-مسیر پیشرفت در توسعه نگاه دریامحوری و همچنین اقدامات این همایش اشاره کرد و گفت: رسیدن به توسعه نگاه دریامحوری همه جانبه در بدنه کشور، نیاز به ساختارسازی و ایجاد زمینه‌های مناسب دارد. برپایی همایش تمدن دریایی-مسیر پیشرفت یکی از اقداماتیست که با پیشگام شدن نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران در این راستا انجام شد. در این همایش، دانشگاه‌های مختلف کشور، وزارتخانه‌ها و سازمان‌هایی همچون ستاد کل نیروهای مسلح و ارتش جمهوری اسلامی ایران، سازمان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، سازمان بنادر، سازملن شیلات، سازمان مناطق آزاد، سازمان صنایع دریایی وزارت دفاع، وزارت راه و شهرسازی، شرکت ملی نفتکش ایران و ... به پای کار آمده و حمایت‌های مالی، معنوی و علمی موثر خود را حضور به هم رساندند.

نصری درباره جزئیات این همایش توضیح داد: در این همایش، حدود ۳۰۰ مقاله علمی دریافت و از بین این تعداد، ۳۰ عنوان مقاله برای ارائه انتخاب شد. مابقی مقالات برای بخش چاپ مورد استفاده قرار خواهند گرفت. ۵ نشست و پنل تخصصی داریم که در آن‌ها سازمان‌ها فرصت دارند تا نقش خود را در اجرای سیاست‌های دریامحور و توسعه این بخش تبیین و اعلام کنند. رویکرد همایش تمدن دریایی-مسیر پیشرفت، مسئله‌محوری بوده و به دنبال این نگاه، جلسات علمی و تخصصی متعددی پیگیری شد تا ضمن شناسایی مشکلات فعلی، راهکار‌های عملیاتی آن مشخص شوند.

هدف، هم‌افزایی میان نهاد‌ها است

دبیر این همایش خاطرنشان کرد: در بحث دریا و توسعه آن، متولی واحدی وجود ندارد؛ سازمان‌ها و نهاد‌های متعددی درگیر بوده و این ماهیت، انسجام و اتحاد میان دستگاه‌های دخیل را می‌طلبد. از این رو هدف اصلی همایش تمدن دریایی-مسیر پیشرفت، هم‌افزایی میان نهاد‌ها و بخش‌های مختلف بوده و پبش‌بینی می‌کنیم که در پایان این نشست، اهداف مذکور تحقق یابند. نباید فراموش کرد که ظرفیت‌های اقتصادی دریا برای کشور، آنچنان مهم و گسترده است که در صورت بی‌توجهی به آن‌ها، باید پاسخگوی نسل‌های آینده باشیم. اگر به  اقتصاد دریا و ظرفیت‌های چندجانبه آن تکیه کنیم، دیگر نیازی به منابعی مانند سوخت‌های فسیلی برای چرخاندن اقتصاد کشور نداریم.

سهم ۲ درصدی دریا در تولید ناخالص داخلی

به گزارش آنا، ایران نزدیک به ۳۰۰۰ کیلومتر نوار ساحلی در جنوب و شمال دارد و مرز‌های آبی ایران نیز ۴۰ درصد از نوار مرزی کشور را تشکیل می‌دهند. با توجه به این آمار و ارقام، درمی‌یابیم ظرفیت کشور در حوزه سواحل و مرز‌های دریایی در وضعیت بسیار خوبی قرار دارد. از سویی دیگر موقعیت سواحل ایران از نظر ژئوپولیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک در منطقه و جهان اهمیتی ویژه داشته و فرصت‌های استراتژیک بسیاری برای کشور از این لحاظ فراهم است؛ اما متاسفانه دولت‌ها در ادوار مختلف نسبت به اهمیت حمل‌ونقل دریایی و تجهیز بنادر و سواحل کشور بی‌توجه بودند.

ظرفیت سواحل کشور در حوزه‌های گردشگری، تجارت، صنایع، حمل‌و‌نقل، دیپلماسی و سیاسی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، در حالی که بنابر اطلاعات موجود، فقط از ۵ درصد سواحل کشور به ویژه در محدوده‌های شهری و روستایی و با فعالیت‌های پیرامون تاسیسات بندری و نظامی استفاده شده و ۹۵ درصد باقیمانده به نوعی رها شده است.

سهم دریا از تولید ناخالص داخلی در کشور‌های ساحلی پیشرفته مانند اروپا ۵۰ درصد است؛ اما این رقم در کشور ایران با وجود قریب به ۳۰۰۰ کیلومتر نوار ساحلی، فقط ۲ درصد است. تمامی این ارقام نشان می‌دهد ایران تا چه میزان نیازمند اجرایی شدن کار جدی در راستای تقویت اقتصاد دریایی و گسترش رویکرد‌های چندجانبه دریامحور است.