حواستان به دیابت پنهانتان باشد

علیرضا استقامتی در گفتگو با خبرنگار گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا اظهار کرد: متأسفانه با وجود گستردگی بیماری دیابت در کشور، توجه ویژه‌ای به افراد مبتلا به دیابت نداریم.

وی افزود: آمار‌ها در دنیا می‌گوید بیش از ۵۰۰ میلیون نفر در دنیا مبتلا به دیابت هستند که متاسفانه این رقم به ۸۰۰ میلیون در سال‌های آتی خواهد رسید که با توجه به روندی که در جامعه بشری داریم این روندی غیرقابل تحمل است و نمی‌توان این سیل خروشان را مهار کرد؛ بنابراین به مدیریت نیاز داریم.

استقامتی گفت: بر اساس مطالعه‌ای که چند سال پیش انجام شده، ۱۱ درصد افراد جامعه ایران یعنی جمعیتی بالغ بر ۵ میلیون در کشور مبتلا به دیابت بود که البته ۲۴ درصدشان هم نمی‌دانستند دیابت دارند.

وی با بیان اینکه طبق برآورد‌ها در سال ۲۰۴۰ این عدد به ۹ میلیون می‌رسد که البته خیلی زودتر به این عدد می‌رسیم، ادامه داد: اکنون جمعیتی دیابتی کشور ۷ میلیون نفر است و ۲۴ درصد هم افرادی هستند که نمی‌دانند دیابت دارند و ممکن است بی علامت باشد. نباید تصور شود همه کسانی که این بیماری را دارند مطلع هستند، ممکن است بدون علامت باشد و با آزمایش به آن پی ببرند.

این فوق تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم افزود: شیوع دیابت در کشور ما ۱۴ درصد و پیش دیابت ۲۴ درصد است. تمامی عوارضی که در زمینه دیابت می‌شناسیم ممکن است در پیش دیابت هم وجود داشته باشد و باید بگوییم بیش از ۴۰ درصد جامعه ما یا در مسیر ابتلا یا مبتلا به دیابت هستند؛ بنابراین این ماجرا لزوم مدیریت در این بخش را می‌طلبد.

وی با اشاره به چالش‌های مراقبت از فرد مبتلا به دیابت گفت: اول اینکه آیا افراد درمان را به صورت مستمر و پایدار انجام می‌دهند؟ در دنیا آمار‌ها می‌گوید حدود ۵۰ درصد افراد درمان شان پایدار و ثابت است. به این دلیل که طبیعت بیماری و انسان، بیماری مزمن، درمان‌های پیچیده و متعدد، تعداد قرص‌های زیاد و انسولین‌های مکرر، روند درمان را کند می‌کند.

استقامتی گفت: موضوع بعدی عدم کنترل مناسب است مثلا در کشور آمریکا شاید طی یک دهه اخیر باوجود همه درمان‌هایی که در اختیار دارند، هر روز ۲۵ درصد‌ای وان سی‌ها تحت کنترل نیست و یا در اروپا ۳۷ درصد افراد‌ای وان سی هایشان بالای ۷ است، اما در ایران چگونه است؟ اگر‌ای بی سی را در نظر بگیریم ملاک کنترل قند، کنترل فشار خون و کنترل چرب خون را به عنوان شاخص‌های کنترل دیابت در نظر بگیریم این سوال مطرح می‌شود که چند درصد افراد این سه شاخص کنترل شده است؟ مطالعات ما با کمک معاونت بهداشتی وزارت بهداشت نشان داد ۱۵ درصد افرادی که تحت پوشش دانشگاه‌های علوم پزشکی هستند این سه شاخص را تحت کنترل دارند.

وی با ذکر کنترل افت قند خون به عنوان چالشی دیگر گفت: همیشه در کنار درمان‌هایی که انجام می‌دهیم خطر افت قند خون با همه مشکلات قلبی و عروقی، بحث چاقی و افزایش وزن است و حدود ۸۰ درصد این مشکلات را دارند و افرادی که دچار مشکلات کلیوی هستند بار درمانشان بیشتر می‌شود. اینکه فرد درمان را درست انجام می‌دهد تقریبا نیمی از راه را رفته است.

استقامتی ادامه داد: باید گفت عدم رعایت شاخصه‌های درمان میزان هزینه‌ها را بالا می‌برد. در حال حاضر درمان از ۵ هزار دلار به ۱۳ هزار دلار در کشور آمریکا و میزان بستری شدن از ۱۳ درصد به ۳۰ درصد رسیده؛ این اعداد از منظر بیمه‌ها اهمیت دارد.

وی گفت: اگر ما به عنوان پزشک درمان مناسب در زمان مناسب انجام ندهیم، روند درمان به نتیجه نمی‌رسد و اگر اجازه دهید بیمار تان به مرحله عوارض کلیوی و چشمی برسد و آن زمان حتی درمان مناسب هم کمکی به فرد و اقتصاد سلامت نمی‌کند؛ بنابراین لازم است درمان را در زمان مناسب انجام دهیم.

استقامتی تاکید کرد: اگر فرد مبتلا به دیابت را یک سال در کنترل بد نگه داریم حدود بروز مشکلات کلیوی تا ۱۸ درصد، عوارض عصبی ۸ درصد و مشکلات چشمی هم تا ۱۲ درصد افزایش پیدا می‌کند که این‌ها آمار عوارض طی یک سال است و اگر ۵ سال باشد این آمار بیشتر می‌شود و ریسک بیماری‌های قلبی و سکته‌های قلبی همه بالا می‌رود.

وی تاکید کرد: همه می‌دانیم دیابت هزینه بسیار سنگینی را هم بر فرد مبتلا و هم جامعه تحمیل می‌کند چرا که بیماری مزمن، پرعارضه است و می‌تواند هزینه‌های زیادی به دنبال دارد. آخرین آمار در آمریکا سال ۲۰۲۲ چاپ شده که وضعیت هزینه‌ها به این شکل است: در آمریکا در سال ۲۰۲۲، چهارصد میلیارد دلار هزینه درمان دیابت بوده که حدود ۳۰۰ میلیارد دلار هزینه‌های مستقیم (هزینه‌ای که فرد با مراجعه به پزشک پرداخت کرده، دارو گرفته و بیمارستان بستری شده، لیزر یا دیالیزر شده) و ۱۰۰ میلیارد دلار هزینه غیر مستقیم بوده مثل هزینه‌هایی که فرد از کار افتاده، مرخصی گرفته، اگر پایش از کار افتاده کارایی اش را از دست داده که جمعا ۴۰۰ میلیارد دلار بوده است.

استقامتی افزود: افرادی که دیابتی بوده اند به ازای هر چهار دلاری که در آمریکا برای خدمات سلامت هزینه می‌شود، یک دلار برای دیابت هزینه می‌شود. اگر از سال ۲۰۰۷ به دلار روز حساب کنید این رقم معادل ۲۴۸ میلیارد دلار بوده؛ در کشور ما هم قطعا این گونه است، مطالعه‌ای که اولین بار در تهران انجام شد و افراد گروه کنترل را یک سال مطالعه کردیم نشان داد هزینه دیابت در کشور ما ۵۰۰ میلیون دلار است.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران خاطر نشان کرد: دیابت را باید با نگاه دیگر دید وقتی در جایگاه تصمیم گیری قرار دارید، نباید دیابت را مانند سرماخوردگی دید. در دوران کرونا بار‌ها در ستاد ملی کرونا گفتم کرونا کنار می‌رود، اما بیماری‌ها مزمن، دیابت و ... را خواهیم داشت. بیماری‌های غیرواگیر را با بیماری‌های واگیر نباید یکسان دانست چرا که این‌ها هر کدام فرآیند خاص خودشان را دارند.

وی افزود: مساله بعدی آموزش است که از حلقه‌های مفقوده است. دیابت بیماری است که مرخصی ندارد ۲۴ ساعت روز و ۷ روز هفته خواهد بود و بیماری نیست که قابل درمان باشد بلکه فقط باید کنترل شود؛ بنابراین آموزش پایه اساسی درمان افراد مبتلا به دیابت بوده و هر چقدر در حوزه آموزش کار کنیم باز هم کم است.