ارزیابی عملکرد قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران

به گزارش خبرنگار گروه پژوهش و دانش خبرگزاری علم و فناوری آنا، به منظور تعیین چارچوب‌های لازم برای ارائه خدمات به جامعه معزز ایثارگری کشور، قوانین و مقررات متنوعی وضع شده که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران است.

به رغم گذشت بیش از ۱۰سال از تصویب این قانون، تاکنون ارزیابی دقیقی از عملکرد این قانون از سوی دستگاه‌های متولی، به ویژه بنیاد شهید و امور ایثارگران صورت نپذیرفته و همین مسئله سبب ایجاد تفاسیر مختلف از میزان و دلایل اجرایی نشدن برخی از مواد آن شده است.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با توجه به مفاد ماده (۷۴) این قانون و با همکاری بنیاد شهید و امور ایثارگران، عملکرد مالی و عملیاتی قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران را به تفکیک فصول قانون جامع و به تفکیک موضوع مواد هر فصل از قانون، با تمرکز بر سال‌های اجرای قانون برنامه ششم توسعه کشور طی دوره (۱۴۰۰-۱۳۹۶) مورد ارزیابی کارشناسی قرار داده است.

ارزیابی عملکرد قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران

با توجه به حجم بالای احکام مربوط به فصول هشت گانه قانون، ارزیابی عملکرد دستگاه‌های اجرایی ذی ربط در قالب سلسله گزارش‌ها (به تفکیک و با توجه به حجم فصول) ارائه خواهد شد. این گزارش دومین گزارش از مجموعه گزارش‌های ارزیابی عملکرد قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران است و به بررسی فصل چهارم (تسهیلات اداری و استخدامی) و فصل پنجم (اشتغال و کارآفرینی) می‌پردازد.

به گزارش آنا از مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات اجتماعی این مرکز در گزارشی با عنوان «ارزیابی عملکرد قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران (۲)؛ بررسی فصول تسهیلات اداری- استخدامی و اشتغال و کارآفرینی» بیان کرده است که نظام اسلامی به‌منظور پاسداشت و تکریم از جامعه ایثارگران کشور، به‌عنوان پرچم‌داران فرهنگ ایثار و جهاد، قوانین و الزامات سیاستی متعددی را طی سالیان گذشته مصوب و اجرا کرده است.

یکی از مهم‌ترین قوانین تدوین در این زمینه، که در‌واقع پس از ابلاغ سیاست‌های کلی نظام در امور «ترویج و تحکیم فرهنگ ایثار و جهاد و ساماندهی امور ایثارگران»، مهم‌ترین سند پشتیبان در زمینه تبیین حقوق و چارچوب ارائه خدمات به جامعه ایثارگری کشور به‌شمار می‌آید، «قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران» است.

 عملکرد مالی و عملیاتی قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران

در این گزارش آمده است که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با توجه به مفاد ماده (۷۴) این قانون و با همکاری بنیاد شهید و امور ایثارگران، برای نخستین‌بار در کشور، از زمان تصویب این قانون، عملکرد مالی و عملیاتی قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران را به تفکیک فصول قانون جامع و به تفکیک موضوع مواد هر فصل از قانون، با تمرکز بر سال‌های اجرای قانون برنامه ششم توسعه کشور طی دوره (۱۴۰۰-۱۳۹۶) مورد ارزیابی کارشناسی قرار داده است.

 گزارش حاضر پس از نامه‌نگاری‌های متعدد و برگزاری چندین جلسه کارشناسی با مسئولان بنیاد شهید و امور ایثارگران، به‌عنوان تولیت اصلی جامعه ایثارگری کشور و پس از بررسی صحت اطلاعات و آمارهای اخذ شده، منتشر می‌شود.

در ادامه این گزارش بیان می‌شود که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی پس از انتشار اولیه سلسله گزارش‌های ارزیابی این قانون، از دریافت موارد و نظرات ارزنده اصلاحی و تکمیلی از‌سوی مسئولان دستگاه‌های اجرایی مربوطه و صاحب‌نظران و متخصصان حوزه ایثارگری در کشور، استقبال خواهد کرد و دریافت اطلاعات و نظرات می‌تواند نقش مؤثری در تکمیل ارزیابی عملکرد این قانون ایفا کند.

سلسله گزارشات ارزیابی قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران بنا دارد تا با احصای چالش‌های اجرایی و نظارتی حاکم بر قانون مذکور، زمینه‌ای کارشناسی به‌منظور اصلاح، به‌روزرسانی و تقویت وضعیت اجرایی شدن احکام این قانون ایجاد کند.

تسهیلات اداری و استخدامی به ایثارگران

در این گزارش مطرح می‌شود که پیرامون فصل چهارم قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران (تسهیلات اداری و استخدامی): علی‌رغم اینکه در راستای اجرای احکام این فصل، تعداد ۴۵.۸۷۸ نفر در دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۲) این قانون، طی دوره ۵ ساله برنامه ششم توسعه کشور، جذب و استخدام‌شده‌اند و احکامی همچون «برخورداری مشمولین تبصره «۲» الحاقی ماده (۲۱) این قانون، از کلیه حقوق و مزایای همان پست سازمانی یا هم‌تراز شغل و پست قبلی، در صورت تنزل از پست سازمانی بالاتر» و «پرداخت مستمری به کلیه والدین شاهد به میزان یک‌ونیم برابر حداقل حقوق کارکنان دولت» به‌طور مطلوب اجرایی شده‌است؛ اما چالش‌هایی مانند «عدم استخدام فرزندان ایثارگران پس از بازنشستگی» و «عدم استفاده مشمولان ماده (۲۴) این قانون، از امتیاز بازنشستگی پیش از موعد با ۵ سال سنوات ارفاقی و با دریافت حقوق و مزایای کامل» پیرامون اجرای احکام این فصل احصا شده‌است.

 خدمات اشتغال و کارآفرینی به ایثارگران

همچنین در این گزارش آمده است که در خصوص فصل فصل پنجم قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران (خدمات اشتغال و کارآفرینی): در این حوزه علی‌رغم اینکه اعتبارات لازم حسب مورد در بودجه مصوب سالیانه بنیاد پیش‌بینی شده و اساسنامه صندوق اشتغال و کارآفرینی ایثارگران نیز در هیئت‌وزیران تصویب شده‌است، اما چالش‌های فراوانی در راستای تحقق اهداف این فصل مشخص شده که مهم‌ترین آنها عبارتند از: «عدم بهره‌گیری از ظرفیت‌های قانونی مندرج در اساسنامه صندوق اشتغال و کارآفرینی ایثارگران»، «ایجاد پیامدهای اجتماعی ناشی از اختصاص سهمیه‌های استخدامی برای مشمولان این قانون و عدم توجه به این مسئله و سیاستگذاری متناسب با آن»، «عدم تمرکز در اجرای هماهنگ طرح‌های توانمندسازی شغلی، ارائه تسهیلات تکلیفی خوداشتغالی و کمک‌های فنی و اعتباری» و «عدم تناسب میزان تسهیلات خوداشتغالی برای ایجاد یک شغل پایدار».

پیشنهادات

این گزارش پیشنهاد می‌دهد که پیرامون فصل چهارم (تسهیلات اداری و استخدامی): پیشنهاد می‌شود که علاوه‌بر تصویب آیین‌نامه‌های اجرایی مربوطه، از جمله آیین‌نامه اجرایی ماده (۲۴) این قانون، بررسی دقیقی از تعداد مشمولان موضوع احکام قانونی این فصل و ارزیابی کمّی‌وکیفی از وضعیت اجرایی شدن آنها توسط بنیاد شهید و امور ایثارگران صورت پذیرد.

پیشنهاد دیگر این گزارش اینطور بیان می‌شود که پیرامون فصل پنجم (اشتغال و کارآفرینی): پیشنهاد اصلی گزارش حاضر به‌منظور ارائه بهینه خدمات اشتغال و کارآفرینی در چارچوب قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران، بهره‌گیری از ظرفیت‌های قانونی مندرج در اساسنامه صندوق اشتغال و کارآفرینی و اجرای مؤثر طرح‌های توانمندسازی شغلی با ایجاد تناسب بین اعتبارات تخصیص‌یافته در حوزه تسهیلات خوداشتغالی و ایجاد چرخه کامل اشتغال در جامعه ایثارگری کشور است. 

متن کامل گزارش را اینجا بخوانید.