رسیدن به تمدن اسلامی در گرو مرجعیت علمی است

به گزارش خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، محمدرضا مخبر دزفولی، رئس فرهنگستان علوم در مراسم اختتامیه اولین همایش ملی مرجعیت علمی، با اشاره به اینکه موضوع مرجعیت علمی، نزدیک دو دهه است که در ادبیات کشور ما با بیان مقام معظم رهبری وارد شده است، گفت: در این دوران تحولات مختلفی داشتیم. زمانی که جمهوری اسلامی دانشگاه‌ها را تحویل گرفت، در بسیار از موضوعات نام و نشانی در جهان نداشتیم.

وی افزود: ما در آن دوران سهمی از مقالات جهانی نداشتیم، یا اینکه ما را با عراق با هم ارزیابی می‌کردند و می‌گفتند ۳ دهم درصد تولید علم داریم. در صورتی که در حال حاضر به دو درصد از تولید علم جهان رسیدیم.

رئیس فرهنگستان علوم با اشاره به گسترش دوره‌های تحصیلات تکمیلی بعد از انقلاب، گفت: قبل از انقلاب خبری از دانشگاه‌های جهانی نبود و به جز پزشکی، دوره‌های تحصیلات تکمیلی نداشتیم. دانشگاه‌های ما مقاطع اولیه را داشتند و خروجی علمی ما قابل رقابت با دنیا نبود.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: امروز به ۱۰۰ هزار عضو هیات علمی رسیدیم. حدود ۲۵ دانشگاه داشتیم و امروز بر اساس مصوبه اخیر شورای گسترش حدود ۴۰۰ تا ۴۵۰ دانشگاه با تعریف جدید داریم. همچنین تعداد دانشجویان و افزایش تنوع رشته‌ای نیز از دستاورد‌های جمهوری اسلامی است. همچنین ما جزو ۱۰ کشور برتر مدال آور در المپیاد‌ها هستیم.

وی اظهار کرد: ما این را تحویل گرفتیم و امروز مدعی هستیم که قابلیت مرجعیت علمی را در عرصه جهانی داریم.

 مخبر دزفولی با بیان اینکه امروزه دسترسی به فناوری‌های جدید وجود دارد، خاطر نشان کرد: الان سرریز علم به گونه‌ای است که آثار آن را در صنعت می‌بینیم. بهترین خروجی دانشگاه‌ها در دفاع کشور را در فناوری‌هایی مثل فناوری‌های هوا فضا می‌بینیم. خروجی دانشی دانشگاه‌ها فناوری هسته‌ای را به دنبال داشته است.

وی اظهار کرد: ۹۷ درصد تولید علم دانشگاه تهران بعد از انقلاب اتفاق افتاده است.

رئیس فرهنگستان علوم در مورد مرجعیت علمی توضیح داد: مرجعیت علمی هر آن چیزی با محوریت اصلی علم و فناوری است که شکل‌دهنده ایران قوی باشد.

وی با اشاره به اینکه دو دیدگاه در مورد علم و مرجعیت علمی وجود دارد، گفت: یک نگاه علم بدون خدا است. اگر علم را بدون منشأ هستی در نظر بگیریم، پروژه منهتن شکل می‌گیرد که به بمب اتم ختم می‌شود. در صورتی که رویکرد دوم علم برای سعادت بشر است که این رویکرد ماست.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطر نشان کرد: اگر قدرت علمی پیدا کردیم، در بخش‌های دیگر نیز حرف برای گفتن پیدا می‌کنیم و این یک ضرورت انکارناپذیر است.
دکتر مخبر دزفولی تاکید کرد: ما ناگزیر از مرجعیت علمی هستیم و زیرساخت نرم افزاری و سخت افزاری را برای آن فراهم کردیم.
وی اظهار کرد: دستاورد‌هایی در نانو، زیست‌فناوری، هسته‌ای و ... از جمله ابرراهبرد‌هایی بوده که نقطه مرکزی توجهات رهبری بوده و خودشان آن‌ها را پشتیبانی کردند.
رئیس فرهنگستان علوم تاکید کرد: ما ناگزیر از طی مسیر مرجعیت علمی هستیم و این مسیر می‌تواند به تمدن اسلامی منجر شود.
دکتر مخبر دزفولی با بیان اینکه برای دستیابی به مرجعیت علمی باید سه نکته را مورد توجه قرار داد، گفت: ما در نظام آموزشی گاهی متصلب هستیم. ما باید تنوع و تغییر در رویکرد‌های آموزشی ایجاد کنیم. باید در مدارس قدرت تفکر، خلاقیت، مهارت‌های عمومی، اجتماعی و... را آموزش دهیم. در نظام آموزش عالی نیز برای هر تغییر مقاومت وجود دارد.
وی در مورد ضرورت اتصال زنجیره پژوهش به فناوری گفت: ما پژوهش کردیم و به دو درصد تولید علم دنیا رسیدیم؛ ولی اگر زنجیره ارزش در علم و فناوری را نگاه کنیم، در نسبت مقاله به ثبت اختراع شرایط خوبی نداریم.

وی ادامه داد: ما یک دهه قبل از هر سه هزار مقاله، یک ثبت اختراع بین‌المللی داشتیم و امروز از هر هزار مقاله یک ثبت اختراع بین‌المللی داریم. در این شاخص پیشرفت کردیم، ولی امریکا و ژاپن از هر دو تا سه مقاله یک ثبت اختراع دارند.

رئیس فرهنگستان علوم تاکید کرد: در موضوع فناوری و نوآوری نیازمند کار‌های زیادی هستیم. مسابقه جهانی در زمینه‌های هوش مصنوعی، فناوری کوانتومی و زیست فناوری در دنیا وجود دارد و مسابقه جدیدی برای سلطه در این زمینه‌ها ایجاد شده است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با تاکید بر اهمیت توجه به زبان فارسی، گفت: بی توجهی ما دانشگاهیان به زبان ملی که هویت ماست در خروجی‌های علمی آسیب‌زا است. اگر قرار است ۴۰ سال دیگر به مرجعیت برسیم، باید به حدی جلو برویم که کشور‌های دیگر برای آموزش، علم زبان فارسی بیاموزند.

وی تاکید کرد: مرجعیت علمی محقق نخواهد شد مگر این‌که این مقدمات با خودباوری اتفاق بیفتد. در دهه ۸۰ و ۹۰ خودباوری خوبی داشتیم، ولی الان تضعیف شده است. برای بهبود این شرایط باید اجازه نواندیشی دهیم و جریان سازی و شبکه سازی کنیم.

وی خاطر نشان کرد: پذیرش نخبه پروری به عنوان یک جریان مستمر و همچنین دانشی کردن جامعه از موضوعاتی هستند که باید توجه کرد.