الزامات سیاستی جهت پیاده‌سازی سازوکار‌های پرداخت گرنت پژوهشی به دانشجویان دکتری و پسا دکتری

به گزارش خبرنگار گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، دانشجویان دوره دکترا و پژوهشگران دوره پسادکترا در نظام‌های آموزش عالی برتر در دنیا به عنوان شغل پژوهشگر شناخته می‌شود. در دوره‌های روزانه دولتی، پژوهشگران ما به ازای این تلاش علمی حقوق دریافت می‌کنند.

نظام تامین مالی برای دوره‌های دکترا و پسادکترا در دانشگاه‌های دنیا تابع ضوابط مشخصی است. در ایران هم اکنون چنین شرایطی وجود ندارد و دانشجویان دوره دکترا، همچون دانشجویان دوره کارشناسی حضور کوتاهی در دانشگاه دارند و به مثابه محصل هستند و به عنوان پژوهشگر تمام وقت قلمداد نمی‌شوند. جذب آن‌ها نیز تابع فرایند عمومی گزینش علمی است.

در دوره پسادکترا نیز در کشور، هنوز نظام مبتنی بر گرنت و به طور کلی نظام تامین مالی مشخصی وجود ندارد و عمده تامین اعتبار تاکنون از محل منابع پژوهش و فناوری دانشگاه‌ها بوده است.

در پژوهشی با عنوان الزامات سیاستی جهت پیاده سازی سازوکارهای پرداخت گرنت پژوهشی به دانشجویان دکترا و پسا دکترا بر اساس روش مطالعه موردی تلاش شده است دلالت‌های سیاستی برای جاری سازی نظام تامین مالی مبتنی بر گرنت از محل منابع وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با توجه به محدودیت‌های موجود در کشور برای دانشجویان دوره روزانه دولتی مقطع دکترا و پژوهشگران پسادکترا بررسی شود.

نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که در دوره پسادکترا در کشور، هنوز نظام مبتنی بر گرنت و به طور کلی نظام تامین مالی مشخصی وجود ندارد و عمده تامین اعتبار تاکنون از محل منابع پژوهش و فناوری دانشگاه‍ها بوده است.

در این پژوهش14 الزام سیاستی برای پیاده سازی نظام تامین مالی مبتنی بر گرنت ویژه پژوهشگران دکترا و پسادکترا ارائه شد. این 14 الزام در سه بعد تامین مالی پایدار، نظام
تخصیص و سازوکارهای ارزیابی و نظارت تدوین شده است.

۱۴ الزام سیاستی ارائه شده شامل موارد زیر است:

• تخصیص ردیف بودجه مستقل برای تامین مالی گرنت در بودجه وزارت عتف راهکار
• افزایش منابع مالی مبتنی برگرنت به وزارت عتف
• ایجاد صندوق گرنت در ذیل وزارت عتف برای ایجاد گرنت بادی پژوهشی کشور
•  اهرمی نمودن منابع در دسترس وزارت عتف با منابع در دسترس دانشگاه‌ها و دستگاه‌ها و مجموعه‌های صنعتی و اقتصادی
•  تعیین شاخص های اولویت بندی دانشگاه‌ها و تعیین سهم دانشگاه‌ها جهت تخصیص
  منابع مالی مبتنی بر گرنت
• ایجاد سازوکار داوری پروپزال در سطح دانشگاه‌ها و وزارت
• تعیین دقیق و شفاف شاخص‌های اعضای هیات علمی واجد شرایط به عنوان استاد راهنما و میزبان با توجه به ویژگی های علمی و ارتباط با جامعه و صنعت
•  تعیین دقیق و شفاف شاخص‌های متقاضیان (دانشجویان دکترا و دانش آموختگان) واجد شرایط جهت بهره‌مندی از گرنت
• اصالح نظام جذب دانشجویان دکترا مبتنی بر تامین مالی دوره‌ها
•  اثرگذاری جذب گرنت بر ترفیع و ارتقای اعضای هیئت علمی
•  ارائه اولویت‌های سالیانه پژوهشی کشور جهت تخصیص منابع گرنت
• ایجاد بانک اطالعاتی بهره برداران از گرنت دریافتی وزارت عتف و ارزیابی نتایج حاصل از منابع تخصیص یافته راهکار
• تعیین حداقل خروجی‌های مورد نیاز طرح‌های حمایتی و ایجاد تعهد مورد نیاز در عضو هیئت علمی و پژوهشگر جهت تحقق آن
• ایجاد سازوکار مالی و اداری تخصیص گرنت در دانشگاه‌ها و نظارت بر هزینه کرد آن

پژوهش الزامات سیاستی جهت پیاده سازی سازوکارهای پرداخت گرنت پژوهشی به دانشجویان دکترا و پسا دکترا با حمایت مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور انجام شده است.