در محیط دانشگاه موظف به شناسایی نظام مسائل مناطق هستیم

به گزارش خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در مراسم اختتامیه مهرواره ملی برای ایرانیان (تجلیل از مراکز خیریه و گروه‌های جهادی دانشگاه) که امروز (شنبه، ۲۷ آبان ۱۴۰۲) در محل دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد،  ضمن ابراز خرسندی از حضور در جمعی که به صورت داوطلبانه، فکر و اندیشه خود را برای خدمت به محرومان در مناطق مختلف کشور و در فضای دانشگاهی به اشتراک گذاشته‌اند، گفت: داوطلبان این حوزه، از آغاز جوانی این توفیق را پیدا کرده‌اند که علم و عمل را با هم آغاز کنند.

دانشگاه باید پیش‌قراول و پرچمدار مدیریت دانش در عرصه امور داوطلبانه، خیر و جهادی باشد

قالیباف با اشاره به حدیثی از امام حسن عسکری (ع)، با این عنوان که «دو خصلت بالاترین خصلت‌ها است، ایمان به خدا و نفع رساندن به مردم»، با اشاره به نکاتی در امور خیریه و جهادی اظهار کرد: تفاوت ماهوی میان امور خیریه و جهادی در محیط دانشگاه و علمی، آن را با امور مشابه در جامعه و میان اقشار دیگر متفاوت کرده است. این تفاوت در این است که قطعاً دانشگاه باید پیش قراول و پرچمدار مدیریت دانش در این عرصه نیز باشد و فعالان آن بتوانند با بهره‌برداری از علم، دانش و فرصت‌های موجود، فرهنگ غنی کار خیر، نیکوکاری و جهادی را با مبانی مستحکم پیش ببرند و تجربیات را در کنار هم قرار دهند.

رئیس مجلس شورای اسلامی بر همین اساس تصریح کرد: بهترین فرصت فناوری‌های اجتماعی و مهارت‌آموزی و بهترین فرصت‌ها برای تربیت و ساخت انسان‌های مفید برای آینده، حوزه جهاد و پیشرفت و قوی شدن ایران عزیز در دانشگاه است.

روحیه جهادی اولویت هر کار خیری است

وی در ادامه با تأکید بر توجه به خاستگاه کار خیر و جهادی، عنوان کرد: بی‌شک روحیه جهادی اولویت و مبنای انجام هر کار داوطلبانه و خیری است که قصد داریم انجام دهیم و این روحیه نیز برخاسته از جوهره و درون افراد بوده و هرگز تحت تأثیر عوامل بیرونی قرار نمی‌گیرد و فراز و نشیب‌ها و گرمی و سردی‌های روزگار، باعث امید و ناامیدی و قطع و وصل شدن آن نمی‌شود.

قالیباف همچنین با بیان اینکه روحیه جهادی خسته نمی‌شود چون، کار برای خدا خستگی و ناامیدی نداشته و بدون نتیجه نیست، گفت: این خاستگاه هرگز برخاسته از یک نظام بروکراسی اداری و وظیفه‌مندی نبوده و در فضای کاملاً ایثارگرانه و با از خودگذشتگی است. حتی در موضوع انفاق هم قرآن می‌فرماید مازاد دارایی خود را انفاق نکن، آنچه دوست داری و بدان نیازمندی را انفاق کند.

مجلس برای حذف موانع بر سر راه اقدامات داوطلبانهِ حلقه‌های میانی، حُکمی در برنامه هفتم به تصویب رساند

رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان در ادامه این مراسم با اشاره به نکته مهم دیگر در امور جهادی به ماهیت و صورت داوطلبانه بودن این کار اشاره کرد و خطاب به جمع گفت: شما در دانشگاه باید جلودار این حلقه‌میانی باشید. ما در جریان تنظیم برنامه هفتم در مجلس یازدهم، بند الحاقی برای گروه‌های جهادی، داوطلب و حلقه‌های میانی به تصویب رسانده‌ایم، اما نه برای اینکه شما را در ضابطه اداری بیاوریم بلکه به این دلیل که نظام اداری که با اشکال جدی مواجه است، مانعی سر راه کار شما نباشد.

وی با تأکید بر الگوسازی در این زمینه گفت: ما باید الگو‌های اجتماعی را در عرصه فعالیت‌های متفاوت یافته، تنظیم کرده و مستند کنیم که همگان از آن استفاده کنند تا بتوانیم رو به جلو گام برداریم. ما هنوز نسبت به فعالیت‌هایی که در این عرصه انجام گرفته، مبانی نظر آن‌ها منسجم و جمع‌بندی شده و قابل ارائه از بُعد مدیریت دانش است، عقب هستیم که باید به آن توجه کنیم چرا که عرصه‌های بسیار متنوعی از جمله سلامت، کشاورزی، عمرانی و فنی، علوم انسانی، هنر و ... در امور داوطلبانه جهادی و خیر وجود دارد.
شبکه سازی در ماهیت کار خیر وجود دارد/امور داوطلبانه منافاتی با نظم، دانش و نهادسازی ندارد

قالیباف در ادامه با اشاره به اهمیت موضوع شبکه‌سازی در ماهیت کار خیر و جهادی، بیان داشت: این موضوع نیازمند برنامه‌ریزی، ارتباطات و هماهنگی‌های دقیق است و باید به اثربخشی‌های مهم در این زمینه توجه شود به این معنا که باید نتیجه محور حرکت کنیم و در کنار اقداماتی که انجام می‌دهیم به اثربخشی و نتیجه آن نیز توجه داشته باشیم.

رئیس قوه مقننه در ادامه پایدارسازی امور خیر و جهادی را نکته بسیار مهم بعدی در ویژگی‌های ماهیتی این امور دانست و گفت: کار داوطلبانه هیچ منافاتی با نظم و انضباط، استفاده از علم و دانش برای انجام آن و نهادسازی ندارد.

بسیج از پیش از دفاع مقدس رویکرد محرومیت‌زدایی داشت

وی افزود: در اینجا لازم است پیشاپیش هفته بسیج را به بسیجیان دریادل کشور تبریک بگویم؛ اگر به فعالیت‌های بسیج از اوایل انقلاب تا زمان آغاز جنگ بنگرید، این بسیج در ابتدا به شکل بسیج بعد از سال‌های دفاع مقدس نبود و محرومیت‌زدایی هدف اصلی آن بود.

وی ادامه داد: بسیج با محور کار جهاد سازندگی به این نهاد کمک می‌کرد و در ادامه کار خود در کنار سپاه بود. بسیج از قبل از دفاع مقدس حضور داشت و به سمت محرومیت‌زدایی رفت، اما بعد از وقوع جنگ اولویت دیگری پیش آمد که همه آن‌ها را به سمت حضور در جبهه‌های دفاع مقدس برد که البته در اوایل حق ورود به جبهه‌ها و خط مقدم را نداشتند و حتی لباس نظامی به آن‌ها نمی‌دادند تا معلوم شود شخصی نیستند.

قالیباف در این بخش از سخنان خود به اواخر سال ۱۳۶۰ اشاره کرد و یادآور شد: با نگاهی به وقایع عید نوروز سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۱ عملیات عظیم فتح المبین را می‌بینیم که پیش از آن عملیات عظیم طریق القدس برای آزادسازی بستان و سوسنگرد و پیش از آن عملیات شکست حصر آبادان را داشتیم و پیش از آن حضور فردی خائن مثل بنی صدر را برای فرماندهی کل قوا شاهد بودیم، اما بسیج توانست با حرکت خود نهادسازی کند و عملیات‌های عظیمی را انجام دهد که سه ماه بعد از عملیات طریق القدس، عملیات بیت‌المقدس برای آزادسازی خرمشهر را انجام دهد.

غلبه بر مشکلات اقتصادی کشور نیازمند نهادسازی است

رئیس مجلس با اشاره به موضوع نهادسازی، گفت: چرا امروز برای غلبه بر مشکلات اقتصادی کشور به نهادسازی تکیه نمی‌کنیم. مگر آن زمان به کسی می‌گفتند بفرمایید جنگ کنید؟ در آن زمان برخلاف عده‌ای که از جنگ فرار می‌کردند، جمعیت عظیمی هم بودند که به سمت جبهه می‌رفتند. البته امروز هم تعداد زیادی به دنبال حضور در جبهه اقتصادی هستند. به همین دلیل این میدان را نیز باید با نگاه جهادی دنبال کنیم.

وی در ادامه با بیان اینکه امروز به‌عنوان راوی برای شما صحبت می‌کنم که این روز‌ها و هفته‌ها را گذرانده‌ام، عنوان کرد: الگوسازی، شبکه‌سازی و پایدارسازی در امور داوطلبانه، خیر و جهادی مهم است. فعالیت‌های بسیج از بعد از دفاع مقدس به‌صورت یک نهاد شکل گرفت و پیش از آن عمق چندانی نداشت. ریشه‌های انقلاب اسلامی در دوران دفاع مقدس عمق پیدا کرد چراکه پایداری و تولید فرهنگ مقاومت بر‌اساس باور‌ها وجود داشت.

اعتباربخشی به کار جهادی، نیازمند انتخاب محروم‌ترین قشر و شناخت پیشران هر منطقه است

قالیباف در ادامه با تأکید بر اینکه خاستگاه هر کار داوطلبانه‌ای باید ریشه در روحیه جهادی داشته باشد و بتواند الگوسازی، شبکه‌سازی و پایدارسازی کند تا در نهایت بتواند کار خود را معتبرسازی کند، اظهار داشت: وقتی برخی افراد مهم در سطوح بالای سیاسی از حلقه‌های میانی می‌پرسند به دلیل عدم شناخت آن‌ها نیست بلکه می‌خواهند بگویند این گروه‌ها معتبر نبوده و صرفاً به مناطق محروم سرکشی می‌کنند لذا باید اعتبار کار خود را نشان دهید.

رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان ادامه داد: برای این اعتباربخشی باید علاوه بر اینکه کار را عمیق و دقیق انجام می‌دهید به دو ویژگی هم توجه کنید. اولا محروم‌ترین قشر را انتخاب کرده و در آن قشر نیز ضعیف‌ترین افراد را پیدا کنید، ضمن اینکه جغرافیا و مکان کار نیز مهم است. نکته دوم اینکه ما که در محیط دانشگاهی هستیم باید خود را موظف بدانیم در هر منطقه‌ای که قرار می‌گیریم به صورت دقیق نظام مسائل آن را شناخته و پیشرانش را بدانیم. در هر استان، شهر، روستا یک پیشران وجود دارد و در سطح ملی نیز یک پیشران داریم. بی‌شک نظام مسائل مهم است که باید برای آن قدرت حل مسأله را داشته باشیم و در این زمینه آمایش سرزمینی اهمیت پیدا می‌کند که همه کار‌های جزئی و اصلی ما هم جهت باشد و هر روستایی به جوی آبی تبدیل شود که با گره خوردن آن‌ها به هم دریایی برای پیشرفت کشور درست شود و معتبرسازی به این معنا است.

توجه به اقتصاد روستا در کار جهادی بسیار مهم است

وی اضافه کرد: وقتی به روستا‌ها می‌رویم با افتخار یک سرویس بهداشتی می‌سازیم که آن هم کار جهادی است، اما توجه به اقتصاد روستا نیز کار جهادی است. ایجاد خودکفایی، سلامت، راه اندازی شبکه راه روستایی و تقویت پول ملی هم کار اقتصادی و جهادی است.

قالیباف در ادامه با بیان اینکه در کنار خاستگاه و ماهیت کار داوطلبانه یعنی شبکه‌سازی، پایدارسازی و معتبر سازی، کارکرد حرکت ما در حوزه مأموریت‌های خیر و جهادی نیز بسیار حائز اهمیت است، عنوان کرد: ما باید پرکننده خلاء و نبود نهاد‌هایی باشیم که قصد حضور در آن کار را دارند. فرق ماهوی یک نهاد با یک سازمان همین است؛ سازمان جایی است که افرادی که در آن حضور دارند همگی افراد سازمانی هستند، اما در نهاد‌ها هر فرد یک سازمان انسانی است.

سلیقه سیاسی و میزان ایمان افراد را در امور جهادی گزینش نکنید

رئیس قوه مقننه در ادامه با اشاره به اینکه وقتی حرف از نهاد می‌زنیم در واقع از سازمان انسانی و همان روحیه جهادی صحبت می‌کنیم، گفت: علیرغم اینکه مورد نقد واقع می‌شوم، می‌گویم در کار جهادی سلیقه سیاسی و مؤمن و غیرمؤمن نکنید و از ظرفیت هرکسی که داوطلب شد استفاده کنید و از او نپرسید چه هستی و که هستی اگر مؤمن و انقلابی هستیم باید بدانیم هنر ما این است که مهم‌ترین فضایی که می‌توانیم در آن کار انقلابی کنیم، همین فضا است.

وی در ادامه کار جهادی را تداوم فرهنگ اربعین دانست و افزود: به دو هفته زمان اربعین بنگرید که روستایی و شهری، ضعیف و قوی، غنی و فقیر از اقصی نقاط دنیا در این مسیر گام بر می‌دارند و حرکتی به تمام معنا و برخاسته از مردم را رقم می‌زنند. آیا در این مسیر آسیب اجتماعی می‌بینید؟ شاید باشد، اما بسیار کم است و فضا آنقدر معنوی و مطهر است که افراد برای پاکسازی روح خود به آنجا می‌آیند پس چرا ما در کار جهادی خود ادامه روند اربعین را نداشته باشیم؟ چنانچه در اربعین نمی‌گوییم چه کسی برود و چه کسی نرود، در امور جهادی نیز باید همه حضور داشته باشند که محل مردمی سازی به معنای واقعی همینجا است.

سرمایه‌های انسانی و اجتماعی در کار جهادی باید تولید و غنی شوند

قالیباف در ادامه با یادآوری این مطلب که نباید تصور کنید تمام افرادی که به جبهه آمدند در اوج عرفان و از خودگذشتگی بودند، اذعان داشت: زمانی که آن‌ها وارد فضای جبهه می‌شدند این اتفاق معنوی در آن‌ها می‌افتاد؛ لذا اگر جهادی هستید این فضا را در اردو‌ها و فعالیت‌های جهادی رقم بزنید که هرکس وارد این فضا شد، پاک می‌شود و این وعده الهی است. زمانی که اهل بیت (ع) قصد کمک داشتند نمی‌گفتند این فرد نماز می‌خواند یا نمی‌خواند و مسلمان است یا نیست و همینکه او مخلوق خدا بود کافی بود، از این رو بر ما واجب است که به همه انسان‌ها رسیدگی کنیم.

رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان در ادامه با تأکید بر اینکه نباید برای کار جهادی گزینش بگذارید و باید اجازه دهید مسیر درستی در کار طی شود، عنوان کرد: در بحث مربوط به کارکرد اقدامات خود باید توجه کنیم تا انسان‌ها حفظ شوند و در کنار آن به فعالیت‌های اجتماعی نیز توجه شود. در حقیقت سرمایه‌های انسانی و اجتماعی را نه تنها حفظ کرده بلکه باید آن‌ها را تولید و غنی کنیم.

حلقه‌های میانی فاصله میان محیط نظری و عملی دانشگاه را پر می‌کنند

وی افزود: اینجاست که اعتماد به‌عنوان بزرگ‌ترین سرمایه اجتماعی تولید شده و بسیاری از مشکلات به خودی خود در جریان گفتگو‌ها برطرف می‌شود و از برخی گارد‌های اشتباه خود خارج می‌شویم. در کنار آن، باید به حوزه عدالت نیز توجه کرد که یکی از مسائل مربوط به معتبرسازی عدالت است. باید به نقاط بسیار محروم رفت و نباید هیچ فرصتی را برای مهارت‌آموزی و تحول نادیده گرفت.

قالیباف در ادامه با بیان اینکه محیط نظری و عملی در دانشگاه فاصله‌ای دارد که حلقه‌های میانی می‌توانند با مهارت‌آموزی این موضوع را حل و فصل کرده و ارتباط را شکل دهند، اظهار کرد: باید برای ایجاد یک عنصر فعال برای زندگی آینده جامعه، شهر و محله خود آماده شویم. بهترین اوقات فراغت غنی شده را نیز فضای اردو‌های جهادی و کار‌های داوطلبانه بدانید که تمام بستر برای رشد در آن وجود دارد، رشدی که در آموزش و پرورش نتوانسته ایم به آن توجه کنیم.

نهاد از افرادی با روحیات فردی و ارزش‌هایی تشکیل شده که می‌تواند نظام اداری کشور را متحول کند

رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه با انتقاد از اینکه امروز مدارس صرفاً تبدیل به کلاس درس و کنکور شده، ذهن دانش‌آموزان را از درس بمباران کرده و از ابعاد دیگر زندگی برای آن‌ها از جمله امور تربیتی، پرورشی، مهارت‌های زندگی و ورود به جامعه غافل شده و بهانه را نیز عدم وجود اعتبار قرار داده‌ایم، گفت: در جریان برنامه هفتم حُکم کرده‌ایم آموزش و پرورش به سمتی حرکت کند که دانش‌آموز در کنار محیط مدرسه فعالیت‌های دیگر نیز برای کسب مهارت داشته باشد چراکه صرفاً با رتبه بالا در کنکور نمی‌توان زندگی موفقی داشت؛ رتبه بالا لازم است، اما کافی نیست و زندگی موفق نیاز به توجه به ابعاد دیگر نیز دارد.

وی همچنین با تأکید بر اینکه اگر در بخش‌های سازمانی هستیم باید تفکر و روحیه جهادی را مبنای کار قرار دهیم، ابراز داشت: بین یک نهاد و سازمان تفاوت وجود دارد و تفاوت آن این است که در سازمان‌ها انسان‌های سازمانی حضور دارند، اما در نهاد‌ها همه افراد یک سازمان هستند و مبنای نهاد، روحیات فردی و ارزش‌هایی است که می‌تواند منجر به تحول شود و در نهایت نظام اداری کشور را که همه نسبت به آن ایراد داریم، اصلاح کند.

ایجاد پایداری در امور، بعد از قانونگذاری نیازمند روحیه جهادی است

قالیباف در ادامه به اقدام مجلس یازدهم برای تسهیل صدور مجوز کسب و کار اشاره کرد و یادآور شد: در مجلس یازدهم آنقدر ایستادگی کردیم که پنجره واحد تبدیل به قانون شد و اکنون به صورت غیرحضوری می‌توان هر درخواستی را برای آغاز کسب و کار ارائه کرد که اگر تأیید محور باشد سه ماه و اگر ثبت محور باشد سه روز برای تأیید زمان نیاز دارد.

رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان در این خصوص خاطرنشان کرد: امروز طبق آمار بعد از گذشت یک سال بیش از یک میلیون درخواست مجوز آغاز به کار از طریق پنجره واحد صادر شده است لذا این موضوع با ایجاد شفاف سازی، جلوی فساد را گرفت و منجر به درآمدسازی شد. از این رو برای ایجاد انضباط در کار نیازمند قانونگذاری هستیم، اما برای پایداری باید روحیه جهادی را نیز ترویج کرده و اساس کار قرار دهیم.