۲ اولویت مهم دانشگاه تهران برای توسعه دیپلماسی علمی

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، سیدمحمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران در دیدار با رئیس شورای عالی برنامه‌ریزی دانشگاه نانجینگ و هیئت عالی رتبه این دانشگاه که در محل دفتر رئیس دانشگاه تهران برگزار شد، با اشاره به جایگاه دانشگاه تهران به عنوان قدیمی‌ترین و جامع‌ترین دانشگاه ایران و با بیان اینکه دانشگاه تهران با ۵۴ دانشکده و شعبه در شهرهای مختلف ایران، دارای ۱۰۰۰ رشته مقطع فعال است، گفت: راه‌اندازی شعبه‌های دانشگاه تهران در کشورهای مختلف در حال پیگیری است.

وی به ۷۰۰ تفاهم‌نامه دانشگاه تهران با دانشگاه‌های دنیا از قاره‌های مختلف اشاره کرد و افزود: در دوره جاری مدیریتی دانشگاه تهران دو اولویت مهم را برای توسعه دیپلماسی علمی مورد توجه قرار داده‌ایم. اول اینکه، دانشگاه‌هایی که با آنها تعامل خواهیم داشت، دانشگاه‌های مربوط به کشورهای دوست و همسو با جمهوری اسلامی ایران است و بدون شک کشور دوست، چین در صدر این کشورها قرار دارد. اولویت دوم دانشگاه تهران در توسعه دیپلماسی علمی این است که علاقمند هستیم تفاهم‌نامه‌ها جنبه عملی داشته باشد و تنها به امضای آنها بسنده نکنیم.

مقیمی به جایگاه دانشگاه تهران در رتبه‌بندی‌های معتبر بین‌المللی اشاره کرد و گفت: شاهد ارتقای چشمگیر جایگاه دانشگاه تهران در ویرایش ۲۰۲۴ رتبه‌‌بندی تایمز بودیم، به گونه‌ای که دانشگاه تهران به بهترین رتبه خود در این نظام رتبه‌بندی طی یک دهه اخیر دست پیدا کرد و در میان ۵۰۰ مؤسسۀ برتر جهان قرار گرفت.

وی با بیان اینکه دانشگاه تهران در بیشتر رتبه‌بندی‌های بین‌المللی از جمله رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان (رتبه‌بندی عملکرد مقاله‌های علمی دانشگاه‌های جهان)، وبومتریکس و … در جایگاه نخست ملی قرار دارد، گفت: بر پایۀ گزارش سال ۲۰۲۳ میلادی «رتبه‌بندی عملکرد مقاله‌های علمی دانشگاه‌های جهان»، دانشگاه تهران با ارتقای ۸۳ پله‌ای طی یکسال، در جایگاه ۲۸۶ جهان ایستاده است. همچنین بررسی وضعیت دانشگاه‌های ایران در ویرایش ۲۰۲۳ رتبه‌بندی لایدن نشان می‌دهد که دانشگاه تهران جزو ۲۰۰ دانشگاه برتر دنیا در معیارهای «مرجعیت علمی»، «دیپلماسی علمی» و «دسترسی آزاد به انتشارات» قرار دارد.

 مقیمی با بیان اینکه دانشگاه تهران با بیش از ۹۰ پله بهبود رتبه در یکسال، رکوردار بهبود جایگاه در رتبه‌بندی تایمز دانشگاه‌های آسیایی سال ۲۰۲۳ است؛ خاطرنشان کرد: دانشگاه تهران در رتبه‌بندی تایمز دانشگاه‌های آسیایی در سال ۲۰۲۲ در بین ۳۰۰-۲۵۱ دانشگاه برتر آسیا قرار گرفته بود، که بر اساس ویرایش ۲۰۲۳ این رتبه‌بندی، در جایگاه ۱۵۷ دانشگاه‌های آسیا قرار گرفته است.

رئیس دانشگاه تهران همچنین به بهبود وضعیت دانشگاه‌های ایران در رتبه‌بندی ۲۰۲۴ کیو اس اشاره کرد و گفت: بیشترین جهش در این ویرایش رتبه‌بندی کیو اس به دانشگاه تهران رسید. دانشگاه تهران در ویرایش ۲۰۲۳ رتبه‌بندی QS در جایگاه ۵۱۰-۵۰۱ جهانی قرار گرفته بود، که در ویرایش ۲۰۲۴ این نظام رتبه‌بندی، حداقل با ۱۴۱ پله ارتقا نسبت به ویرایش ۲۰۲۳ این رتبه‌بندی، اکنون در رتبه ۳۶۰ جهانی قرار گرفته است.

استاد دانشکدگان مدیریت دانشگاه تهران با اشاره به رتبه بین‌المللی خوب دانشگاه نانجینگ چین و با ابراز علاقمندی نسبت به اینکه دانشگاه نانجینگ حلقه اتصال دانشگاه‌های بزرگ ایران با دانشگاه‌های بزرگ و مادر در چین باشد، بیان داشت: برگزاری اجلاسیه‌های رؤسای دانشگاه‌های بزرگ ایران و چین در تهران و پکن، زمینه‌ای برای به اشتراک گذاشتن ظرفیت‌های این دانشگاه‌ها به منظور رقم زدن کارهای بزرگ می‌شود. دانشگاه نانجینگ می‌تواند شریک راهبردی خوبی برای دانشگاه تهران باشد.

وی با اشاره به روابط دوستانه، نزدیک و راهبردی ایران و چین، تاکید کرد: دیپلماسی علمی می‌تواند حلقه اتصال بین بندها و بخش‌های مختلف توافق راهبردی بین ایران و چین باشد چراکه هر توافقی بدون توجه به جنبه‌های علمی آن، ماندگار و پایدار نخواهد بود. کارکرد سیاستمداران این است که با رایزنی‌های اولیه، برای تقویت روابط بسترسازی کنند و کار دانشگاهیان و مسئولان علمی هم این است که آن را از طریق دیپلماسی علمی تداوم بخشند و این روابط را مستحکم کنند.

مقیمی به دیدار خود با سفیر چین در تهران اشاره کرد و گفت: یکی از توافق‌ها با سفیر چین این بود که اجلاسیه دانشگاه‌های بزرگ ایران و چین را شکل دهیم، همان طور که تا کنون هفت دوره اجلاسیه رؤسای دانشگاه‌های بزرگ ایران و روسیه با حضور رؤسای ۱۴ دانشگاه ایران و چندین دانشگاه بزرگ روسیه در تهران و مسکو شکل گرفته است و این دانشگاه‌ها تعاملات نزدیکی با یکدیگر برقرار کرده‌اند.

وی در تشریح برخی محورهای همکاری مشترک بین دانشگاه تهران و دانشگاه نانجینگ، از تبادل استاد و دانشجو، استفاده از ظرفیت‌های دو دانشگاه برای برگزاری فرصت‌های مطالعاتی برای اساتید دو دانشگاه، همکاری در راه‌اندازی رشته‌های جدید، ایجاد دوره‌های مشترک بین دو دانشگاه، برگزاری نشست‌های تخصصی بویژه برای کمک به کارآفرینان، تجار و بازرگانان دو کشور با مشارکت نهادهای سیاسی ایران و چین در تهران و پکن نام برد.

رئیس دانشگاه تهران، یکی از زمینه‌های مورد علاقه برای همکاری بین دو دانشگاه را حوزه میان‌رشته‌ای علوم جغرافیایی عنوان کرد و اظهار داشت: دانشگاه تهران دارای دو شعبه بین‌المللی در جزیره کیش و جزیره قشم و همچنین پژوهشکده علوم دریایی در کیش است. در راستای توسعه تمدن دریایی در سواحل خلیج فارس، علاقمند به شکل‌گیری فعالیت‌هایی بویژه در توسعه مکران هستیم. می‌توانیم در گام اول برای همکاری در این بخش، فعالیت‌های مشترک را در پژوهشکده علوم دریایی با محوریت خلیج فارس متمرکز کنیم.

 تان تینو، رئیس شورای عالی برنامه‌ریزی دانشگاه نانجینگ چین نیز در جریان دومین سفر خود به ایران و در دیدار با رئیس دانشگاه تهران، علاوه بر روابط دو کشور دوست، به قدمت ۱۲۰ ساله دانشگاه نانجینگ و تأثیرگذاری این دانشگاه اشاره کرد و گفت: تعداد قابل توجهی از دانشگاه‌های بزرگ فعلی کشور چین از دانشگاه نانجینگ انشعاب پیدا کرده‌اند و بسیاری از رشته‌های دانشگاهی در چین برای اولین بار در دانشگاه نانجینگ راه‌اندازی شده‌اند. این دانشگاه در رتبه‌بندی تایمز در جایگاه ۷۳ و در QS در جایگاه ۱۲۰ جهان قرار دارد.

وی با بیان اینکه دانشگاه نانجینگ با ۴۱ هزار دانشجو، از تنوع رشته‌ای در مقاطع مختلف تحصیلی در قالب ۳۸ واحد دانشگاهی برخوردار است؛ خاطرنشان کرد: یک سوم دانشجویان دانشگاه نانجینگ در مقطع کارشناسی و بقیه در مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری تحصیل می‌کنند و ۱۵۰۰ دانشجوی خارجی در این دانشگاه مشغول به تحصیل هستند.

 تان تینو با ارائه پیشنهاد تعریف پروژه‌های مشترک و راه‌اندازی مراکز مطالعاتی مشترک در علوم مختلف بین دانشگاه تهران و دانشگاه نانجینگ، تاکید کرد: گسترش روابط بین‌المللی جزو برنامه‌های اولویت‌دار دانشگاه نانجینگ است و در این چارچوب آمادگی داریم دوره‌های تکمیلی تخصصی یک هفته تا یک ماهه را برای پژوهشگران دانشگاه تهران اختصاص دهیم.

پیشنهاد ایجاد اتحادیه بین دانشگاه‌های بزرگ ایران و چین

وی با تاکید بر همکاری دو دانشگاه تهران و نانجینگ برای همکاری در زمینه مطالعات منطقه‌ای، بیان داشت: ایجاد اتحادیه بین دانشگاه‌های بزرگ دو کشور، بستر مناسب و پیوسته‌ای برای همکاری‌های چین و ایران ایجاد می‌کند و در این راستا نیازمند تشکیل کمیسیون مشترک بین دو دانشگاه برای توسعه همکاری‌ها هستیم.

تان تینو، یکی از دستیاران خود را مأمور پیگیری ایجاد کمیسیون مشترک برای توسعه همکاری‌ها بین دو دانشگاه نمود و دکتر سید محمد مقیمی نیز معاون بین‌الملل دانشگاه تهران را دارای اختیار تام از سوی دانشگاه تهران به منظور طراحی سازوکارهای توسعه این همکاری‌ها معرفی کرد.

 الهام امین‌زاده، معاون بین‌الملل دانشگاه تهران نیز در این نشست، تعداد دانشجویان غیرایرانی دانشگاه تهران را ۱۲۶۰ دانشجو اعلام کرد و تاکید نمود: علاقمند هستیم پروژه‌های بلندمدتی را بین دو دانشگاه تهران و نانجینگ تعریف کنیم و در این راستا برای راه‌اندازی دپارتمان زبان فارسی در دانشگاه نانجینگ آمادگی داریم؛ همان‌گونه که دپارتمان زبان چینی در دانشگاه تهران فعال است.

 محمودرضا دلاور، مدیرکل اعضای هیئت علمی و دانشجویان بین‌الملل دانشگاه تهران هم از برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی کارگروه‌های بین‌المللی در معاونت بین‌الملل دانشگاه تهران خبر داد و گفت: کارگروه چین، ژاپن و کره از مهمترین کارگروه‌هاست که می‌توانیم تبادل تجربه در حوزه بین‌المللی‌سازی و بهبود رنکینگ داشته باشیم.

همکاری در اتحادیه دانشگاه‌های آسیا و اقیانوسیه و اتحادیه دانشگاه‌های حاشیه اقیانوس هند، بهره‌گیری از فرصت استقرار دبیرخانه اجلاس روسای ۱۴ دانشگاه بزرگ ایران در دانشگاه تهران، همکاری در راهنمایی مشترک پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویی و همکاری در زمینه اولویت‌های تحقیقاتی نظیر هوش مصنوعی، انرژی‌های نوین، کشاورزی دقیق، محیط زیست، خودرو، توسعه فناوری‌های مشترک و همکاری پارک‌های علم و فناوری دو دانشگاه از جمله محورهایی بود که از سوی دکتر دلاور مطرح شد.

حسن زمانیان، استاد دانشگاه تهران نیز با اشاره به اینکه دانشگاه تهران در بسیاری از زمینه‌های علمی دارای رتبه کمتر از ۵۰ دنیا است، گفت: علاقمند هستیم محورهای همکاری دو دانشگاه را بر اساس آینده پژوهش دنیا تا سال ۲۰۵۰ میلادی تعریف کنیم که اصلی‌ترین آنها تحقیقات آب و هوایی و همچنین میکروالکترونیک است.

 زمانیان که ریاست سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران را نیز برعهده دارد، با اشاره به فعالیت ۹ پژوهشکده و ۲۵۰ شرکت فناور و نوآور در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، برای همکاری بین این سازمان و دانشگاه نانجینگ اعلام آمادگی کرد.

در پایان این دیدار که با حضور دکتر مهدی شهبازی مشاور رئیس دانشگاه تهران و رئیس مرکز حوزه ریاست و روابط عمومی، دکتر رقیه قاسم‌پور استاد دانشکدگان علوم و فناوری‌های میان‌رشته‌ای و مدیر اجرایی مرکز حوزه ریاست و روابط عمومی، دکتر عبدالمجید اسکندری مدیرکل روابط بین‌الملل و دکتر احسان چیت‌ساز مدیرکل سیاستگذاری فناوری و نوآوری دانشگاه تهران برگزار شد، تفاهم‌نامه همکاری بین دو دانشگاه تهران و نانجینگ به امضای دکتر سید محمد مقیمی و دکتر تان تینو رسید.

فعالیت‌های تحقیقاتی مشترک، تبادل اعضای هیئت علمی و دانشجویان و مواد آموزشی، نظارت مشترک بر پایان‌نامه‌های کارشناسی‌ارشد و رساله‌های دکتری و ایجاد مدارک مشترک دوگانه از محورهای تفاهم‌نامه است که به مدت پنج سال اعتبار دارد.