وزارت علوم و بهداشت مکلف به اصلاح آیین‌نامه ارتقای رتبه اعضای هیئت‌علمی شد

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری علم و فناوری آنا، نمایندگان در نشست علنی نوبت دوم امروز (دوشنبه، یکم آبان ماه) مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی جزئیات لایحه برنامه هفتم توسعه، با تبصره یک و صدر ماده ۹۷ این لایحه با ۱۴۵ رأی موافق، ۱۲ رأی مخالف و ۶ رأی ممتنع از مجموع ۱۹۲ نماینده حاضر در جلسه موافقت کردند.

علیرضا سلیمی در مخالفت با تبصره مذکور، گفت: سند پایه موضوعات فوق مشخص نیست و نباید به گونه‌ای اقدام کرد که مواد نیازمند اصلاح و برگشت از شورای نگهبان باشد، همچنین استقلال دانشگاه‌ها برای ما مهم است بنابراین نباید از کنار این موضوعات گذشت.

سید جواد حسینی کیا در موافقت با تبصره یک ماده ۹۷، گفت: در حال حاضر در شرایطی نیستیم که دنیا جایگاه علمی ما را بپذیرد، اما بر اساس این سند سالانه ۱۰ درصد شاخص علمی ارتقا می‌یابد و کشور به جایگاه خودش در حوزه تخصصی می‌رسد.

همچنین محمدعلی زلفی گل وزیر علوم با یادآوری اینکه به علوم پایه و انسانی در تبصره مذکور، توجه شده است، گفت: علوم پایه و علوم انسانی طی این سال‌ها مظلوم واقع شده و در این تبصره به آن توجه شده است.

روح‌الله متفکرآزاد عضو کمیسیون آموزش در این رابطه، گفت: در این تبصره اقدام خوبی در زمینه علوم پایه و انسانی انجام شده و به دلیل عدم برنامه‌ریزی کافی نتوانستیم به حوزه انسانی توجه داشته باشیم و توجه به دو حوزه پایه و انسانی در این تبصره مدنظر قرار گرفته است.

بر اساس تبصره یک و صدر ماده ۹۷ لایحه مذکور؛ وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلفند با هدف تحقق دانشگاه تمدن ساز و حکمت بنیان و زمینه‌سازی انجام پژوهش‌های مأموریت گرا و مسئله محور و پاسخگویی به نیاز‌ها و مسائل کشور، تحقق مرجعیت علمی و سرآمدی جهانی در عرصه علوم و فناوری و ارتقای شتاب علمی، شاخص‌های ارزیابی، برنامه‌های آموزشی و پژوهشی و فناوری و آیین‌نامه‌ها و مقررات مربوط به جذب، تبدیل وضعیت، ارتقاء، ترفیع و آیین‌نامه جامع مدیریت دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها، «نظام ارزیابی و انگیزش و نحوه ارائه خدمات موظفی اعضای هیئت‌علمی» را بر اساس رویکرد برنامه محوری از جمله مأموریت گرایی و مسئله محوری، شاگرد پروری و استاد محوری در سال اول برنامه، اصلاح نموده و به تصویب مراجع ذی­صلاح برسانند.

تبصره ۱- با هدف اصلاح مأموریت‌ها و تناسب بین نیاز‌ها و ظرفیت‌های علمی هریک از زیر نظام‌های آموزش عالی، وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلفند ظرف یک سال از تصویب برنامه، آیین‌نامه ارتقای مرتبه اعضای هیئت‌علمی را متناسب با مأموریت گرایی و مسئله محوری و برنامه محوری هریک از زیر نظام‌های آموزش عالی دولتی و غیردولتی و برحسب گروه‌های علمی (حسب ضرورت) و ماهیت رشته‌ای به شکلی اصلاح و به تصویب مراجع ذی­صلاح برسانند که از ابتدای سال سوم برنامه هر یک از این مراکز و گروه‌های علمی از آیین­نامه ترفیع و ارتقای خاص خود تبعیت کنند.

نمایندگان در ادامه با تبصره ۲ ماده مذکور با ۱۴۵ رأی موافق، ۷ رأی مخالف و ۷ رأی ممتنع از مجموع ۱۹۱ نماینده حاضر در صحن موافقت کردند.

وزیر علوم در رابطه با تبصره مذکور، گفت: این حکم، حکم کلیدی برای هدفمند کردن پژوهش‌های سایر دستگاه‌های اجرایی به جز وزارتخانه‌های علوم و بهداشت است و اعتبارات حاصل از این بخش برای همه دستگاه‌هایی که می‌توانند پژوهش انجام دهند و همچنین پژوهشگران مستقل در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ آمده است.

در تبصره ۲ ماده ۹۷ این لایحه آمده است: با عنایت به نقش مهم و حساس علوم پایه و علوم انسانی در مسیر رشد و تعالی جامعه، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مکلف است با همکاری حوزه‌های علمیه و شورای تخصصی تحول و ارتقای علوم انسانی نسبت به تهیه اسناد پایه موضوعات فوق اقدام و از سال دوم برنامه، اقدامات مربوطه را به‌صورت سالانه ده درصد (%۱۰) اجرائی نماید به گونه‌ای که در حوزه علوم انسانی کتب مربوطه اصلاح و به تصویب مراجع ذی­صلاح برساند. در حوزه علوم پایه حداقل در دو حوزه تخصصی، وضعیت علمی کشور در سطح قابل‌قبول بین‌المللی و در سطح منطقه به رتبه اول ارتقاء یابد.

نمایندگان در ادامه تبصره‌های ۳ و ۴ ماده ۹۷ و جزء یک و ۲ تبصره ۴ لایحه مذکور را برای رفع ابهامات به کمیسیون تلفیق ارجاع دادند.

بر اساس تبصره ۳ ارجاعی ماده ۹۷ لایحه مذکور؛ کلیه مؤسسات و مراکز پژوهشی وابسته به دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۱) این قانون به‌استثنای وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلفند کلیه طرح‌های پژوهشی خود را بر اساس مأموریت‌ها و اولویت‌های آن دستگاه و معطوف به تحقیقات کاربردی در حوزه تخصصی خود که به تصویب شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری می‌رسد، انجام دهند.

تبصره ۴- آیین‌نامه اجرائی این بند ظرف سه ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون با پیشنهاد وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و صنعت، معدن و تجارت و همکاری معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور تهیه می‌شود و به تصویب هیئت‌وزیران می‌رسد.

۱-  آیین‌نامه ارتقای مرتبه اعضای هیئت‌علمی تمامی مؤسسات پژوهشی وابسته به دستگاه‌های اجرائی متناسب با مأموریت‌های همان دستگاه با تمرکز بر مسئله محوری با پیشنهاد بالاترین مقام دستگاه اجرائی به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌رسد، به‌نحوی‌که حداقل هفتاد درصد (%۷۰) امتیازات ارتقا مرتبه از مسیر پژوهش‌های مسئله محور باشد. مؤسسات آموزش عالی وابسته به دستگاه‌های اجرایی حسب مورد از آیین‌نامه وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تبعیت می‌کنند.

 ۲- مؤسسات و مراکز پژوهشی موضوع این بند، موظفند تا پایان برنامه حداقل ۲۵ ٪ ظرفیت اولویت‌های پژوهشی سالانه خود را از طریق پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویی دانشجویان آن دستگاه یا دانشجویان شاغل به تحصیل در وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، به انجام برسانند.

همچنین نمایندگان با توجه به ارائه توضیحاتی توسط عبدالرضا مصری نایب‌رئیس مجلس مبنی بر اینکه در این تبصره عین قانون مالیات‌ها ذکر شده و نیازی نیست قانون بودجه را در قانون برنامه پیش‌بینی کنیم بنابراین این موضوع قابل‌طرح نیست و قوانین باید اجرا شود. با حذف این تبصره موافقت کردند.

بر اساس تبصره ۵ حذف شده؛ قرارداد‌های پژوهشی ارتباط با صنعت، قرارداد‌های پژوهشی و حق‌التحقیق اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و آموزش عالی دولتی و غیردولتی مشمول مفاد تبصره (۲) ماده (۶۸) قانون مالیات‌های مستقیم و به نرخ پنج درصد (%۵) مقطوع می‌باشند.