فناوری‌های جدید نیاز جدی بخش کشاورزی 

گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ ایران به دلیل بهره‌مندی از ظرفیت‌های مختلف جغرافیایی و آب‌وهوایی، از دیرباز فرصت‌های مهمی برای تقویت بخش کشاورزی و قراردادن تولیدات این بخش در مسیر صادرات را داشت. با این حال طعم خوش درآمد‌های نفتی باعث شد تا این بخش مانند سایر عرصه‌های تولیدی، در سایه قرار گرفته و تجارت بخش کشاورزی همچنان در حاشیه قرار گیرد. صادرات این بخش طی دهه‌های اخیر به همت فعالان آن به صورت جسته و گریخته دنبال شد و حتی پای محصولات کشاورزی به کشور‌های اروپایی رسید.

علاوه بر کشور‌های همسایه و کشور‌های عربی، اروپا خواهان محصولات کشاورزی ایران شد و به گفته فعالان این بخش، آلمان، دانمارک و سایر کشور‌های این حوزه، از تولیدات ایرانی در این بخش استقبال می‌کنند؛ بنابراین وجود ظرفیت در داخل برای کشت و تقویت تولید از یک سو و از سویی دیگر شکل‌گیری بازار هدف طی سال‌های اخیر از سویی دیگر، باید رویکرد مدیریتی کلان کشور را به سمتی سوق دهد که از فرصت‌های ایجاد شده نهایت بهره‌وری را داشته باشیم.

با این حال همچنان برنامه‌ای مدون و بلندمدت برای تقویت صادرات بخش کشاورزی تدوین و اعلام نشده و ضعف‌ها و موانع مسیر تجارت این حوزه پابرجاست.

توانایی صادرات غیرنفتی واقعی فراموش شده

عنایت‌الله بیابانی، فعال اقتصادی و قائم مقام دبیرکل خانه کشاورز در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی آنا، ابتدا به توانایی‌های صادراتی ایران در حوزه کشاورزی اشاره کرد و گفت: ایران توانایی تولید اعم محصولات کشاورزی را داراست. حتی میوه‌هایی مانند کیوی که بومی ایران نیستند نیز در ایران به صورت گسترده کشت و شده و در حال حاضر به عنوان تولیدکننده و صادرکننده جدی این محصول شناخته می‌شویم.

وی افزود: ایران دهه‌هاست در امر صادرات صیفی‌جات حرفی برای گفتن دارد و کشور‌های همسایه همواره خواهان تولیدات ما هستند؛ اما متاسفانه رویکرد‌های کلان مدیریتی در راس امور، فقط بر درآمد حاصل از نفت، پتروشیمی و مشتقات آن توجه دارد. حتی در آمار میزان صادرات غیرنفتی نیز، اقلام مهم صادراتی همگی از خانواده سوخت‌های فسیلی و مشتقات نفتی هستند.

افزایش بهره‌وری در کشاورزی با تولید مبتنی بر دانش

این مسئول ادامه داد: مهم‌ترین وظیفه دولت در حال حاضر، سرمایه‌گذاری کردن بر بخش کشاورزی و سایر فعالیت‌های زنجیره و زیرمجموعه آن است. بهبود و بهینه‌سازی روند تولید در کشاورزی، حمل‌ونقل و لجستیک، کاهش بروکراسی‌های اداری جهت تسریع فعالیت‌های صادراتی، تزریق منابع مالی مناسب، ورود تکنولوژی به لایه های بخش کشاورزی و در نهایت برنامه‌ریزی صحیح دولتی برای توسعه فعالیت‌های کشاورزی در تمامی نقاط ایران، از نیاز‌های جدی امروز این بخش است.

گره‌خوردن کشاورزی و علم

بیابانی در ادامه به اهمیت جایگاه بخش دانش‌بنیان در فعالیت‌های کشاورزی تاکید کرد و در این‌باره توضیح داد: یکی از راهبرد‌های جدی توسعه صادرات کشاورزی، آن است که بدانیم چه نوع محصولی را به کجا و به شیوه‌ای صادر کنیم. کشاورزی به طور مستقیم با علم گره خورده و کشاورزان ایرانی سده‌هاست که با آگاهی‌های حاصل از تجربیات اجداد خود، مشغول فعالیت بوه و تا به امروز موفق عمل کرده‌اند. با این حال حرکت متناسب با شیوه‌های به‌روز و نوین جهانی، امری اجتناب نا‌پذیر است. شرکت‌های دانش‌بنیان به عنوان مکمل‌های اطلاعاتی بخش کشاورزی می‌توانند عمل کنند و فعالیت‌های این بخش را بهبود بخشند.

الزام شناخت خلأها

براساس گفته‌های فعالان کشاورزی و همچنین کارشناسان اقتصادی، افزایش صادرات کشور می‌تواند به توسعه صنعت کشاورزی و افزایش اشتغال در این حوزه منجر شود؛ اما توجه به تنظیم بازار داخلی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. از این رو به عقیده کارشناسان مناسب به نظر می‌رسد تا تمام راهکار‌های بهبود صادرات محصولات کشاورزی، به طور دقیق شناسایی شده و برنامه‌های جامعی برای رفع چالش‌ها و ترمیم ساختار‌های لجستیکی تدوین شود.

طی چند سال اخیر ضعف‌های مربوط به ناوگان حمل‌ونقل، یکی از موانع مهم توسعه صادرات محصولات کشاورزی معرفی شد. کشاورزان و همچنین تجار بر این باورند نبود تجهیزات مناسب این موضوع سبب شده تا بخش مهمی از کالاها، فاسد شده به مقصد برسند؛ اما عده‌ای دیگر از فعالان نیز معتقدند مشکل اصلی محدود بودن بازار‌های صادراتی ایران در بحث محصولات کشاورزی، ضعف در دیپلماسی تجاری است و باید دولت برای رفع این نقص، وارد عمل شود.

راه‌های تقویت صادرات بخش کشاورزی

به نظر می‌رسد شناسایی خلاها، الزامات و راهکار‌های رفع نواقص موجود، کمکی جدی به صادرات بخش کشاورزی کشور خواهد داشت. بدیهی است که اگر در این روند از ظرفیت‌ها و پتانسیل بخش دانش‌بنیان استفاده کنیم، رشد و بهبود بهره‌وری چه در تولید و چه در تجارت با سرعت و کیفیت بهتری انجام خواهد شد.