معنویت در گردشگری طرفداران زیادی در دنیا دارد

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، نشست تخصصی گردشگری و معنویت با رویکرد سلامت معنوی، ظهر امروز سه شنبه ۱۸ مهر ماه در پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی با حضور جمعی از اندیشمندان و استادان دانشگاه و حوزه علمیه و پژوهشگران و متخصصان حوزه گردشگری و همچنین عموم علاقمندان، در سالن کنفرانس پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی برگزار شد.

در ابتدای این نشست دکتر محمد حسین ایمانی خوشخو رییس این پارک گفت: دانشگاه علم و فرهنگ اولین دانشگاه کشور است که دانشکده گردشگری را راه اندازی کرد.

وی با تشریح برنامه‌های پارک فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی و دانشگاه علم و فرهنگ در برگزاری کنفرانس بین المللی گردشگری و معنویت، افزود: چهارمین کنفرانس بین‌المللی گردشگری و معنویت را در دستور کار داریم و برای این منظور ۳ پیش‌نشست تخصصی را برگزار کردیم و امروز در واقع چهارمین پیش‌نشست این کنفرانس برگزار می‌شود.

وی با تاکید بر اهمیت و ضرورت توجه به گردشگری معنوی، بیان کرد: معنویت در گردشگری علاقه‌مندان زیادی در جهان دارد و انسان‌های طالب مفاهیم جدید در نگرش معنوی به سفر را به خود جلب می‌کند.

رییس پارک فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی گفت: معمولا سفر‌ها به منظور رفع خستگی روحی است و در خستگی روحی جنبه‌های معنویت نیز وجود دارد.

دکتر ایمانی خوشخو با تاکید بر توجه دین اسلام به سلامت روحی، یادآور شد: در بطن سفر و گردشگری، معنویت و آرامش روح نهفته است و اگر پیگیر سلامت معنوی هستیم سفر و گردشگری یکی از مهمترین راه‌ها است.

وی در ادامه با بیان اینکه تعبیری با عنوان «توریسم‌تراپی» بخش مطالعاتی جدیدی در حوزه گردشگری است که تجویز می‌کند افراد به کدام مقاصد گردشگری سفر کنند، افزود: محور‌های چهارمین کنفرانس بینالمللی گردشگری را به این شرح عنوان کرد:

گردشگری و معنویت-سلامت خانواده.
گردشگری و معنویت-سلامت معنوی جوانان.
گردشگری و معنویت-سلامت معنوی جامعه.
رویکرد روانشناختی به گردشگری و معنویت با محوریت سلامت معنوی.
نقش رویکرد دینی به گردشگری در سلامت معنوی.
گردشگری و معنویت با محوریت آینده‌پژوهی سلامت معنوی.
نقش گردشگری و معنویت در مدیریت سلامت معنوی.
نقش گردشگری و معنویت با رویکرد گردشگری تعالی‌بخش بر سلامت معنوی.
رابطه مستقیم آرامش و سلامت معنوی با گردشگری

وی در ادامه نشست دکتر منوچهر جهانیان عضو هیات علمی دانشگاه علم و فرهنگ سخن گفت.

وی با تاکید بر ضرورت تدوین سند ملی گردشگری تعالی بخش با حمایت وزارت میراث فرهنگی، گفت: آرامش و سلامت معنوی از مفاهیم بنیادی است که در زندگی بشر جاری است و با گردشگری رابطه مستقیم دارد، سلامت معنوی رکن چهارم سلامت انسان است و تکمیل کننده سایر ابعاد انسانی است.سفر برای انسان ایجاد انگیزه می‌کند ایمان و اعتماد به خالق هستی در سفر نهفته است که انسان به راز هستی پی می‌برد و به آرامش روحی و جسمی می‌رسد.

معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه علم و فرهنگ افزود: در فرهنگ دینی ما، روایت‌های فراوانی در مورد سلامت و اهمیت سفر وجود دارد. در محور‌های سلامت معنوی مهارت افزایی و دانایی اولویت دارد گردشگری دیگر صرفا تفریح و سرگرمی نیست بلکه به کشف ناشناخته‌ها یعنی معرفت افزایی تاکید دارد و باعث آرامش روحی و روانی می‌شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه علم و فرهنگ گفت: زیبایی شناسی محور دیگر سفر است تماشای جاذبه‌های تاریخی و طبیعی و آیین‌های محلی بطن زیبایی شناسی است، سفر برای انسان ایجاد انگیزه می‌کند ایمان و اعتماد به خالق هستی در سفر نهفته است که انسان به راز هستی پی می‌برد و به آرامش روحی و جسمی می‌رسد.

جهانیان عقلانیت و خردورزی را نتیجه سفر دانست و گفت: انسان در سفر به وجه تمایز انسان و سایر مخلوقات پی می‌برد، تعامل و تعادل فرهنگی و اجتماعی محور دیگر سفر و گردشگری است، زیرا گردشگری ابزاری برای صلح و دوستی میان ملت هاست.

وی توضیح داد: احساس مسئولیت و وظیفه شناسی محور دیگر سفر و گردشگری است که کاملا اخلاقی است و مسئولیت نسبت به طبیعت و جامعه محلی است و در نهایت سفر بازگشت به خویشتن را در نهاد خود دارد، که آرامش و اطمینان خاطر برای انسان را به بهترین شکل ممکن ایجاد می‌کند که سلامت معنوی انسان را تضمین می‌کند.

دکتر جهانیان در پایان با اشاره به تدوین سند گردشگری در دانشگاه علم و فرهنگ، افزود: علی‌رغم تلاش‌های صورت گرفته برای تدوین این سند، نهاد‌های مرتبط با این حوزه پای کار نیامدند و حمایتی از سوی آن‌ها انجام نشد. علاوه بر آن در حوزه گردشگری تعالی، سندی در حال آماده‌سازی است، ولی تدوین آن به افراد فاقد تجربه، واگذار شده است.

گردشگری و سلامت روان

حجت الاسلام رسول ایمانی عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی نیز در ادامه این نشست گفت: گردشگری در ذات خود سلامت روان را در بر می‌گیرد و این ظرفیت را در خود دارد تا تعاملات اجتماعی و ایفای نقش اجتماعی را افزایش دهد که سلامت روان فرد را نشان خواهد داد.

ایمانی افزود: در سنت‌های عرفانی خلوت گزینی رواج داشته است، اما در عصر حاضر گردشگری و سفر می‌تواند زمینه ساز گریز از تعاملات روزمره باشد، سفر در جوامع امروزی خرق لایه‌های هویتی و خودآگاهی است و در نهایت به خدا آگاهی منجر می‌شود که کارکرد تعالی بخشی و معنویت سفر و گردشگری را نشان می‌دهد.

رابطه سفر با فلسفه خلقت و آفرینش

خانم دکتر سراج مدرس حوزه علمیه نیز در این نشست گفت: بشر دو موعد دارد یکی زمان تولد و دیگری زمان معاد، انسان در سیر این دو موعد تمام مدت در حال سیر و سفر است و در جریان این گردش حضور دارد.

وی گفت: سلوک و معنویت، مدل انسان در سیر زندگی را مشخص می‌کند، برخی از انسان‌ها چنان غرق در مادیات و ابزار هستند که از هدف و مسیر سفر غافل می‌شوند اینکه این سیر و مرکب دنیایی راهی برای تعالی است.

این مدرس حوزه علمیه توضیح داد: «سیر و سفر» هیجانات خاص خود را دارد به شرط آنکه بر مبنای الگوی قرآنی باشد «سیر و نظر» که در قرآن تاکید شده است سفر و فهم در خلقت و آفرینش را توصیه می‌کند.

اهمیت سفر خانوادگی

دکتر شهاب طلایی عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) دیگر سخنران این نشست بود. وی گفت: گردشگری خانوادگی در جامعه شرق و غرب آسیا به دلیل روابط خانواده پر رنگ‌تر است، الگو‌های مختلفی برای سفر وجود دارد. بیش از ٢٠٠ میلیون جمعیت از جهان در محل‌هایی غیر از محل تولد خود زندگی می‌کنند که هدف سفر به وطن، دیدن خانواده است.

این عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) گفت: بیش از ۶٠ درصد سفر خروجی چینی‌ها همراه با خانواده است، اتحادیه اروپا روی نیاز‌های خانواده در مقصد مطالعه می‌کند. همچنین ٧۵ درصد گردشگران عربستان سعودی همراه با خانواده سفر می‌کنند آمار‌ها حاکی از آن است که بیش از ٩٠ درصد تصمیمات سفر مورد توافق کل اعضای خانواده است، بر این اساس لازم است ساختار برنامه‌ریزی در حوزه گردشگری بر سفر‌های خانوادگی استوار باشد.

وی گفت: نظام ارزشی سفر با خانواده حفظ شده است در ایران همچنان سفر خانوادگی مرسوم است، اما زیرساخت‌های گردشگری در ایران مبتنی بر سفر خانوادگی نیست، تاسیسات و اقامتگاه‌ها حتی در خراسان رضوی متناسب با سفر خانوادگی نیست.

سفر‌های انفرادی شده است، اضافه کرد: در حال حاضر ۱۷۰۰ هتل در کشور ایجاد شده که برای خانواده‌ها طراحی نشده است.

وی گفت: در دولت سیزدهم و در سند تحول دولت سیزدهم به امر گردشگری توجه شده است و امیدواریم زیر ساخت‌های گردشگری خانواده در کشور فراهم شود، ضمن آنکه گردشگری سلامت نیز توسعه یابد.

وی افزود: ٨٠ درصد بازار سفر ایران داخلی است اگر زیرساخت برای تصمیم سفر به ایران مبتنی بر سفر با خانواده باشد دغدغه و نگرانی‌های سیاستگذاران صنعت گردشگری رفع می‌شود.

طلایی گفت: سفر به جامعه میزبان و بالعکس آگاهی بخش است. در سند تحول دولت سیزدهم در بخش گردشگری به آن اشاره شده است، امیدواریم برنامه ریزی و توجه به نیاز‌ها و ترجیحات و فراهم کردن زیرساخت‌ها برای سفر خانوادگی و معنویت افزایی توسعه یابد.

خانواده درمانی

محسن ایمانی نایینی استاد روانشناسی دانشگاه تربیت مدرس در ادامه این نشست گفت: در گذشته انسان را سه بعدی می‌دانستند زیستی، روانی و اجتماعی، اما معنویت انسان را چهار بعدی کرده است. فردی سالم است که در هر چهار بعد سلامتی داشته باشد.

وی گفت: افراد سالم با هم به ویژه با خانواده سفر می‌روند، حتی اکنون «خانواده درمانی» در بیماری‌ها رواج یافته است سلامت معنوی و روانی باعث افزایش تاب آوری و سازگاری می‌شود.

وی افزود: افراد دارای معنویت و با ایمان اهل تفاهم هستند، سفر دل‌ها را پیوند می‌زند و همدلی ایجاد می‌کند. سفر معنوی هویت ساز است، عشق پایدار، صبر و آرامش از ویژگی‌های سلامت معنوی است.

حرکت از «سیر برون» به سمت «سیر درون»

دکتر محمدهادی همایون عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) گفت: خدا همه هستی را از آب آفریده است، انواع مخلوقات به شیوه‌های مختلف حرکت می‌کنند، هر آنچه در نظام عالم قرار دارد رابط وضعیت انسان با جهان خلقت است.

وی تصریح کرد: وقتی در زمین حرکت می‌کنیم و بر طبیعت «نظر» می‌کنیم بر خویشتن خودمان نظر می‌کنیم گردشگری «سیر برون» است که به «سیر درون» می‌رسد، گردشگری به ارزش درونی انسان می‌افزاید و طبیعت را به انسان باز می‌تاباند. گردشگری و معنویت عمیقاً پیوند دارد و جدایی ناپذیر است.

در این نشست همچنین سخنرانی پرفسور تام سلوین استاد دانشگاه انگلستان در رابطه با گردشگری و سلامت معنوی، ارائه شد.