دارابی: کاخ گلستان با امیرکبیر و مشروطه معنا پیدا می‌کند

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا،  در ابتدای آیین اختتامیه نهضت مشروطه ایران ، چهارشنبه هجدهم مرداد ماه ، آفرین امامی، مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان گفت: میان نهضت مشروطه و کاخ گلستان پیوندی عمیق برقرار است. تالار برلیان به عنوان یکی از مهم‌ترین تالارهای مجموعه شناخته می‌شود که قرائت فرمان تاسیس مجلس شورای ملی توسط مظفرالدین شاه در آن انجام شد. همین موضوع به ما ایده داد که خوانش جدیدی از این تالار داشته باشیم.

امامی افزود: قبلا شاهد بودم که به دلیل عدم وجود محتوای جذاب، بسیاری از مخاطبان سریع از تالار برلیان خارج می‌شدند و چیدمان‌ آن هم که مربوط به دوران پهلوی بود، اصالت قاجار را به درستی نشان نمی‌داد. ما قصد داشتیم هویت اصلی تالار برلیان را بر اساس اسناد باقی مانده از دوران قاجار، تا حد امکان بازسازی کنیم و فضای جذاب‌تری برای مخاطبان به وجود آوریم.

امامی افزود: من و امنای اموال بیش از یک ماه در مخازن کاخ گلستان مشغول یافتن اشیاء قدیمی تالار برلیان بودیم تا آنها را در حد امکان در تالار برلیان چیدمان کنیم. علاوه بر این دو اتاق در این تالار وجود دارد که هیچ عکسی از چیدمان آنها در دوره قاجار موجود نیست و ما توانستیم هرآن چیزی را که در ارتباط با مشروطیه شناسایی کردیم، در این اتاق‌ها به نمایش بگذاریم.

امامی افزود: با توجه به اینکه عکس‌های فراوانی از تالار برلیان وجود دارد که نشان می‌دهد اشیاء داخل آن حتی در دوره قاجار بارها تغییر کرده است، امکان این وجود نداشت که ما همه اشیاء را چیدمان کنیم. بنابراین مبنای کار ما نقاشی ابوالحسن خان ثالث از این تالار بود.

او با اشاره به نشست‌های تخصصی این همایش گفت: برای اینکه روایت محوری نهضت مشروطه به درستی انجام شود، ۸ همایش با موضوعات مختلف و توسط ۱۸ سخنران برگزار شد و به زودی کتاب این مقالات به چاپ می‌رسد‌. همچنین دو نمایشگاه همزمان با این همایش برگزار شد که اسناد و عکس‌هایی از دوران مشروطه را نمایش می‌دهند.

وی در پایان گفت: ایده‌ای که آقای دارابی، قائم مقام وزارت میراث فرهنگی، درباره توجه به شخصیت‌ها و اتفاقات تاریخی مطرح کرد، باعث شد کاخ گلستان روح تازه‌ای بگیرد.

پس از آن محمدرضا بهزادی، دبیر اجرایی همایش نهضت مشروطه ایران به سخنرانی پرداخت و گفت: مکان- رویداد، یکی از مهم‌ترین ژانرهای تاریخ است که در دنیا به آن پرداخته می‌شود. یعنی مکان‌ها علاوه بر بُعد معماری، یک بُعد تاریخی خیلی مهم دارند که روحی به پیکره آن بنا می‌دهد.

بهزادی ادامه داد: تالار برلیان که در همه اسناد از آن به عنوان اتاق برلیان نام برده شده است، مکان مهمی در تاریخ ایران است. جسد ناصرالدین شاه پس از ترور به این تالار آورده شد، و مظفرالدین شاه در این محل درگذشت. فرمان تاسیس مجلس شورای ملی توسط مظفرالدین شاه نیز در تالار برلیان قرائت شد. بنابراین مکان-رویداد بودن یک بنا، ضرورت پرداختن پژوهشگران به آن محل را تشدید می‌کند.

در ادامه این مراسم علی دارابی، قائم مقام وزارت میراث فرهنگی، گفت: در یک سال اخیر دو کار بزرگ و مهم از خانم امامی خواسته بودیم، که با تلاش شبانه‌روزی توانستند آنها را عملی کنند. اولین آنها تالار یادمان امیرکبیر بود و امروز هم تالار یادمان مشروطه افتتاح می‌شود. کاخ گلستان با امیرکبیر و مشروطه معنا و مفهوم پیدا می‌کند.

وی در بخشی از سخنان خود با اشاره به اهداف مشروطه گفت: تاسیس عدالت خانه، ترقی خواهی، توسعه و پیشرفت، جایگزینی سلطنت مشروطه به جای سلطنت پادشاهی استبدادی و... اهداف ارزشمندی بودند. اما به دلیل اختلافات نیروهای انقلابی، دخالت بیگانگان به ویژه روسیه و انگلستان، نا آگاهی مردم و عوامل دیگر ، ناکام ماند.

دارابی افزود: درس آموزی و عبرت گرفتن از تاریخ و به ویژه مشروطه، در زمان ما بسیار ضروری است. به نظر من مشروطه سه درس بزرگ برای ما دارد. نخست اینکه حاکمیت قانون باید در هر حکمرانی جا بگیرد و مسئولان در برابر قانون باید پاسخگو باشند. دوم اینکه پارلمان، حق رای و مجلس مردمی و مستقل، از مشروطه تاکنون در زمره مطالبات مردم ایران بوده است. سومین درسی که مشروطه برای امروز ما دارد این است که دوست و دشمنی کشورها با یکدیگر، بر پایه مصالح و منافع آنها استوار است و در روابط بین‌المللی، دوست یا دشمن دائمی وجود ندارد. مناسبت‌های تاریخی فرصتی برای یادآوری، عبرت‌آموزی و پندگیری برای امروز ما و آینده فرزندانمان است.

او در پایان گفت: از حسن مدیریت خانم امامی رضایت کامل دارم و از همه کارشناسان، پژوهشگران و کسانی که در این برنامه‌ها فعالیت کردند تشکر می‌کنم. انتظار دارم طرح محتوایی دو موزه امیرکبیر و مشروطه با سرعت دنبال شود و به زودی شاهد افتتاح آن باشیم. برگزاری نشست‌های منظم، تشکیل دبیرخانه، کتابخانه و مرکز اسناد تخصصی دوره قاجار، اقدامات بعدی است که باید در این مجموعه انجام شود.

در ادامه این مراسم علی دارابی لوح سپاسی به آفرین امامی، محمدرضا بهزادی و علیرضا قاسم خان، دبیر علمی همایش نهضت مشروطه ایران اهدا کرد و پس از آن تالار برلیان با حضور مهمانان مراسم، افتتاح شد.