مأموریت‌گرایی نظام علم و فناوری، نقطه قوت برنامه هفتم توسعه

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، حسن فارسی قائم‌مقام رئیس جهاد دانشگاهی اظهار کرد: موازی کاری بین دستگاه‌ها فقط در بحث برنامه‌های توسعه نیست و در دیگر عرصه‌ها نیز شاهد این موضوع هستیم. در این زمینه لازم است در فرآیند ساختار سازی‌ها نیز به ماموریت گرایی‌ها توجه شود، نه اینکه شاهد باشیم باوجود مجموعه‌های بزرگی مانند جهاددانشگاهی با توانمندی‌های متعدد، ساختار‌های موازی ایجاد شود.

وی افزود: در فرآیند تدوین برنامه توسعه به‌عنوان نقشه‌ای برای آینده کشور، اگر صحبت از ماموریت گرایی می‌شود، باید همه‌جانبه به این موضوع پرداخته شود و این موضوع مهم در ساختار‌سازی‌ها نیز موردتوجه باشد. البته همین‌که این موضوع موردتوجه ویژه مرکز پژوهش‌های مجلس قرارگرفته است، آن را به فال نیک می‌گیریم. در جهاددانشگاهی به این موضوع معتقدیم که اگر نظام علم و فناوری در تحقق برنامه‌های توسعه به‌صورت هم‌افزا و زنجیره‌ای نقش ایفا کند، محصول و خروجی آن برای جامعه محسوس‌تر خواهد بود اگر صحبت از خلق ثروت و اشتغال و اقتصاد دانش‌بنیان می‌کنیم، این موارد باید در نظام علم و فناوری دیده شود و جهاددانشگاهی نیز یکی از حلقه‌های این نظام است. 

فارسی تصریح کرد: جهاددانشگاهی در برنامه ششم توسعه دو ماموریت ویژه در بحث آب‌شیرین‌کن‌ها و قطار ملی بر عهده داشت. در بحث آب‌شیرین‌کن کار انجام نشد، زیرا زنجیره به‌طور کامل دیده نشده بود، درحالی‌که در ماده ۵۴ و موضوع قطار ملی به دلیل همکاری دستگاه مربوط، کار به‌خوبی انجام شد. به همین دلیل انتظار این است که همان‌طور که مرکز پژوهش‌های مجلس نیز تاکید کرده است، برای تحقق فناوری‌های راهبردی واگذارشده به جهاددانشگاهی لازم است دستگاه‌های اجرایی مربوط نیز همکاری لازم را داشته باشند.

قائم‌مقام رییس و معاون هماهنگی و امور مجلس جهاددانشگاهی با تاکید بر اینکه جهاددانشگاهی نهادی انقلابی و مورد اعتماد ویژه مقام معظم رهبری است، ادامه داد: در حال حاضر مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در حکم پیشنهادی، اجرای ۴ فناوری راهبردی و پیشران کشور در طول برنامه هفتم توسعه را به جهاددانشگاهی واگذار کرده‌اند که این پیشنهاد در کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی تصویب‌شده است و امیدواریم با عنایت نمایندگان محترم، در کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه نیز به تصویب برسد. در حوزه فرهنگی و در زمینه قرآن و موضوع جمعیت نیز ماموریت‌هایی برای جهاددانشگاهی تعریف‌ شده است و با توجه به اینکه این ماموریت‌ها بر اساس مزیت‌ها و توانمندی‌های جهاددانشگاهی است، امیدواریم تصویب شوند.

فارسی گفت: جهاددانشگاهی به دنبال این نیست که در برنامه هفتم تنها نامی از این نهاد وجود داشته باشد و این به‌تن‌هایی موفقیتی محسوب نمی‌شود؛ موفقیت زمانی حاصل می‌شود که مأموریتی که بر عهده جهاددانشگاهی گذاشته می‌شود را بتوانیم به‌خوبی محقق کنیم و تکمیل زنجیره و همکاری دستگاه‌ها با جهاددانشگاهی، لازمه تحقق این هدف است که در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نیز به‌خوبی بر این موضوع تاکید شده است.

وی افزود: جزیره‌ای عمل کردن در نظام علم و فناوری موجب می‌شود اثرات ملموس کار در جامعه مشاهده نشود، ولی اگر ماموریت‌ها به‌صورت زنجیره‌ای و هم‌افزا بین دستگاه‌های مختلف تعریف شود و بر ماموریت‌های همه دستگاه‌ها تاکید شود و از سوی دیگر، مرکزی وجود داشته باشد که این ماموریت‌ها را رصد و پایش کند و در طول اجرای برنامه نیز از دستگاه‌هایی که ماموریت‌هایی بر عهده‌دارند، گزارش‌گیری شود، همه اجزای نظام علم و فناوری چنین احساسی خواهند داشت که رصد و پایش می‌شوند و آن موقع می‌توان انتظار داشت که در پایان اجرای برنامه هفتم توسعه ماموریت‌هایی که برای نظام علم و فناوری تعریف‌شده است، محقق شوند.

دکتر فارسی تصریح کرد: همه اجزای کشور به تعبیر رهبر معظم انقلاب باید امیدآفرینی کنند؛ در شرایطی که دشمن در حال ایجاد یاس و ناامیدی است، امیدآفرینی زمانی اتفاق می‌افتد که در کنار هم باشیم. امیدواریم در برنامه هفتم توسعه نیز با پیگیری مرکز پژوهش‌های مجلس، این موضوع محقق شود و در پایان اجرای برنامه هفتم، آثار حضور نظام علم و فناوری در تحقق برنامه توسعه کشور را به‌خوبی شاهد باشیم.

قائم‌مقام رییس و معاون هماهنگی و امور مجلس جهاددانشگاهی اظهار کرد: در حال حاضر بر اساس مصوبه کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری اجرای ۴ فناوری راهبردی کشور به جهاددانشگاهی واگذارشده است و در حوزه فرهنگی نیز ماموریت‌هایی برای جهاددانشگاهی دیده‌شده است و امیدواریم در دیگر حوزه‌ها نیز ظرفیت‌ها و توانمندی‌های جهاددانشگاهی دیده شود و علاوه بر واگذار ماموریت، در طول اجرای آن نیز رصد و پایش صورت گیرد تا انشا الله بتوانیم در این زمینه موفق شویم و نقش خود را به‌خوبی ایفا کنیم.

وی با تاکید بر اینکه ماموریت گرایی نظام علم و فناوری، نقطه قوت برنامه هفتم توسعه خواهد بود، افزود: در درون جهاددانشگاهی نیز بر اساس ماموریت گرایی حرکت می‌کنیم و در تقسیم‌کار نهادی در حوزه علم و فناوری، جهاددانشگاهی بسیار موفق عمل می‌کند و امیدواریم شاهد همکاری دیگر دستگاه‌ها برای تحقق ماموریت‌های واگذارشده نیز باشیم.

بر اساس این گزارش، دکتر حسین نصیری، سرپرست گروه آموزش عالی و تحقیقات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز در این گفتگو تاکید کرد: موازی کاری، ازجمله ایراد‌هایی است که همیشه به‌نظام علم و فناوری و دستگاه‌های مجری و برنامه‌ریز وارد بوده است. نهاد‌هایی که در کشور هستند، برای اهداف خاصی ایجادشده‌اند، ازجمله جهاددانشگاهی به‌عنوان مولود انقلاب اسلامی در مقاطعی از زمان در بحث انتقال فناوری موفق عمل کرد و همچنین به‌عنوان واسط بین دانشگاه و صنعت نقش‌آفرینی کرد. مجموعه‌های بسیاری در حوزه علم و فناوری در کشور وجود دارد که در برخی موارد موازی کاری می‌کنند که می‌تواند موجب هدر رفت منابع شود.

وی افزود: جهاددانشگاهی در رویکرد جدید خود، به این سمت حرکت کرده است که بر موضوعات خاصی متمرکز شود و در آن زمینه‌ها که دارای مزیت‌های نسبی است، برای کشور دستاورد‌هایی داشته باشد. گذشته جهاددانشگاهی نیز این مسئله را به‌خوبی اثبات کرده است و در حوزه‌های متعدد ازجمله سلول‌های بنیادی، آب‌شیرین‌کن‌ها، در حوزه شبکه ملی پیشگیری و درمان سرطان و موارد مشابه نشان داده است که جهاددانشگاهی اگر بر موضوع ویژه‌ای متمرکز شود می‌تواند کار‌های بزرگی انجام دهد.

نصیری تصریح کرد: بر همین اساس و با رویکرد ماموریت گرایی، در جریان بررسی برنامه هفتم توسعه پیشنهاد‌هایی از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به مجلس ارائه‌شده است. در خصوص جهاددانشگاهی نیز پیشنهادشده است که این نهاد انقلابی در طول اجرای برنامه هفتم توسعه ۴ فناوری راهبردی کشور شامل قطار برقی، آب‌شیرین‌کن‌ها، مولدسازی منابع معدنی و سلول درمانی را به انجام برساند و برای پیشگیری از موازی کاری نیز پیشنهادشده است که دستگاه‌های اجرایی مکلف به همکاری با جهاددانشگاهی در این زمینه هستند.

سرپرست گروه آموزش عالی و تحقیقات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: در برنامه ششم توسعه نیز دو ماموریت برای جهاددانشگاهی تعریف‌شده بود، ولی شاهد بودیم که به دلیل همکاری نکردن دستگاه‌های مربوط، کار آن‌گونه که باید انجام‌نشده است، به همین دلیل در حکم پیشنهادی در برنامه هفتم توسعه تاکید شده است که دستگاه‌های اجرایی باید با جهاددانشگاهی همکاری کنند و این موضوع می‌تواند ضمانت اجرایی این حکم باشد.

وی افزود: در لایحه برنامه هفتم توسعه ارائه‌شده از سوی دولت جهاددانشگاهی به‌صورت ویژه دیده نشده است و پس از بررسی‌های کارشناسی انجام‌شده در مرکز پژوهش‌های مجلس و همچنین گفتگو با نمایندگان مجلس شورای اسلامی، بر این موضوع تاکید شد که حتماً باید در برنامه هفتم توسعه به جهاددانشگاهی توجه ویژه‌ای شود و ماموریت‌های ویژه‌ای برای این نهاد تعریف شود. امروز کشور در شرایطی است که باید جلوی موازی کاری و هدررفت منابع گرفته شود و رشد علم و فناوری باهم افزایی محقق می‌شود. بر اساس این رویکرد، ماموریت ویژه‌ای برای جهاددانشگاهی دیده‌شده است و این نهاد هم اثبات کرده است که در صورت تمرکز بر موضوع، می‌تواند موفق باشد و دستاورد‌های مهمی برای کشور ایجاد کند.