اسماعیلی: غزل‌های «شبانماه» لحنی معنوی دارند

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، آیین رونمایی از مجموعه غزلیات «شبانماه» اثر فاطمه عارف‌نژاد، شامگاه جمعه ۲۳ تیرماه، با حضور جمعی از شاعران و هنرمندان داخلی و خارجی با مدیریت علیرضا قزوه و اجرای سید مسعود علوی تبار به میزبانی گروه بین المللی هندیران برگزار شد.

در ابتدای این مراسم علیرضا قزوه شاعر و رئیس مرکز شعر و موسیقی و سرود سازمان صدا و سیما بیان داشت: تعدادی از آثار خانم فاطمه عارف‌نژاد از مجموعه غزلیات شبانماه را خوانده‌ام که شعرهای بسیار خوبی است و ارزش بیش از یک بار خواندن را دارند. در صحنه شعر و ادب پارسی آینده بسیار خوبی در انتظار این بانوی شاعر است.

رضا اسماعیلی شاعر و منتقد ادبی ضمن عرض تبریک اتفاق روشن «شبانماه»، به جامعهٔ ادبی و خوانندگان و خواهندگان شعر معنوی اظهار داشت: با اولین خوانش غزل‌های «شبانماه»، به راحتی می‌توان دریافت که غزل‌های این دفتر بیش‌تر لحن و لهجه‌ای معنوی دارند تا مذهبی. این نشانه موید آن است که فاطمه عارف نژاد در حوزه شعر آیینی از حاشیه‌ها فاصله گرفته و با درک و دریافتی درست از دین، به متن و بطن آموزه‌های دینی راه یافته است.

خالق «شبانماه» - که مجموعه شعری مشتمل بر چهل غزل خواندنی است - ذاتی شاعرانه و زبانی عفیف و عاشقانه دارد. او با روشنی و فروتنی تمام، کنار کلمات می‌نشیند، صورت حروف را نوازش می‌کند و آنان را به تکلم و ترنُمی شاعرانه و عاشقانه فرا می‌خواند: از کشف آتش بیشتر سوزانده‌ای ما را ای عشق! ای از حضرت آدم قدیمی‌تر!

خالق کتاب «زنده بادا عشق» ادامه داد: در آیینهٔ غزل‌های معنوی «شبانماه»، ما سیمای شاعری مُوحد و یکتاپرست را به تماشا می‌نشینیم که فارغ از هر گونه تظاهر - با اقتدا به بزرگان شعر و ادب پارسی - زبان به ستایش ذات اقدس پروردگار باز می‌کند. زبان گشودن به ستایش و نیایش پروردگار و غزل گفتن به لهجهٔ سلمانی و مسلمانی، طراوت و حلاوتی معنوی به این مجموعه بخشیده است. متاسفانه «توحید کیشی» و «خدا اندیشی» دقیقه‌ای است که مورد غفلت بسیاری از شاعران هم روزگار ما قرار گرفته است. شاعر این مجموعه اما، از این مهم غفلت نورزیده و با ارجمندی و باورمندی تمام، در صراط مستقیم «توحید» و «عبودیت» گام برداشته که اصل و اساس دین ورزی آگاهانه و مؤمنانه نیز چیزی جز این نیست.

اسماعیلی در پایان عنوان کرد: در دیگر غزل‌ها نیز شاعر به دور از هر گونه کژاندیشی اعتقادی و کژتابی مضمونی، مؤمنانه بر موضع مسلمانی خویش که «توحید کیشی» و «وصل اندیشی» است پای می‌فشارد و از فرو افتادن در چاه و چاله «فصل اندیشی» می‌پرهیزد. قاف کمال شعر معنوی نیز چیزی جز این نیست که ما در طریقت و حقیقت «مسلمانی» گام برداریم و در محافل و مجامع ادبی به عنوان یک شاعر مسلمان - به معنای واقعی کلمه - حاضر شویم و شعر سلمانی و مسلمانی بخوانیم.

سید مسعود علوی تبار شاعر بیان کرد: مجموعه غزلیات «شبانماه» اثر سرکار خانم فاطمه عارف نژاد با مضامینی آیینی، عارفانه و عاشقانه، در قطع رقعی مشتمل بر چهل غزل در ۹۳ صفحه می‌باشد که توسط انتشارات شهرستان ادب به چاپ رسیده است. با اینکه واژه شبانماه که به عنوان نام کتاب گزینش شده خود به صورت عینی در غزلیات مورد استفاده قرار نگرفته است، اما شاعر با نگاهی کلی از فراز روح حاکم بر مضامین و محتوای این کتاب این نام را شایسته انتخاب دیده است؛ لذا در وهله اول یکی از کلید واژه‌های لازم جهت انس بیشتر با محتوای این مجموعه غور در معانی کلمهٔ «شبانماه» می‌باشد.

وی ادامه داد: شاعر در اولین غزل شبانماه با نظمی سلیس و دلنشین که غزلیات سعدی را در ذهن متبادر می‌سازد، با مشاهده مظاهر زیبای طبیعت و آفرینش آن‌ها را در مناجاتی لطیف و عاشقانه با خود همراه می‌کند.

علوی تبار در پایان بیان داشت: با سیر در دیگر اشعار این مجموعه می‌توان انعکاس اندیشهٔ ذهن خلاق و ذوق سرشار شاعر را در مفاهیمی عاطفی، الهی و معنوی به نظاره نشست. در فرم و محتوای این کتاب رگه‌های از اثرات شعرایی همچون حافظ، سعدی، مرحوم قیصر امین و ... را مشاهده کرد که این بدان معناست که شاعر از گسترهٔ مطالعاتی وسیعی برخوردار است.

خانم عارف نژاد در مصرع «شک ندارم مقصد از جایی که هستم دور نیست» به تماشای آیه «و هو معکم أین ما کنتم» می‌نشیند و همراه با ابیات «لابلای سنگ‌ها تسبیح باران جاری است/بین گل‌ها بوی بسم الله پیدا می‌شود» و «من با غزلی ساده به تسبیح تو مشغول/گنجشک و قناری به زبانی متفاوت» آیهٔ «أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ یُسَبِّحُ لَهُ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ الطَّیْرُ صَافَّاتٍ / آیا ندیده‌ای که هر چه در آسمان‌ها و زمین است و نیز مرغانی که در پروازند تسبیح گوی خدا هستند؟» را تلاوت می‌کند.

زیبا فلاحی منتقد ادبی در فرازی از سخنان خود بیان کرد: شعر خانم فاطمه عارف نژاد کاملاً جوششی است. هیچ واژه‌ای با ساختار ارگانیک شعر بیگانه نیست.
آفرینش اندامیک شعر تماشایی ست. هر مضمون بر شاخ و برگ خود می‌روید.

فلاحی ادامه داد: نقطه اوج شعر «عارف نژاد» حس امید واری و ارزندگی‌های زیستن با شعور انسانی دلپذیر و ناب با وجود این همه شکوه‌های زن امروز. عارف نژاد از خود می‌گذرد و بدون نام بردن از شهید قاسم سلیمانی نظرها را به تأثیر اسطوره در مرزهای سرزمین اش پرواز می‌دهد:

«عمری شهید بود و شهیدانه پر کشید.
اما هنوز در دل «میدان» ادامه داشت/ جغرافیای عشق به نامش قیام کرد/ تشییع او به وسعت «ایران» ادامه داشت.
وی در پایان اظهار کرد: از نظر اندیشه و تفکر خانم عارف نژاد؛ به یقینی ابدی و انتظاری نزدیک و متعین به وصل رسیده است بی آنکه ابراز ناامیدی و ابهام و سرگردانی از زمانهٔ حضور نماید. او حتی مژده می‌دهد و دلش به آمدن موعود قوی است:
«هوای آمدنش را نفس بکش؛ خوش باش/ که مقطع غزل انتظار نزدیک است.

این نمونه‌ها نشان می‌دهد او بر زبان شعری یکدست؛ لطیف و ابریشمین و البته ذهنی آگاه و آنی متفاوت مسلط است.

فاطمه نانی زاد بیان داشت: شبانماه مجموعه‌ای است که بی‌اغراق از ملال و تکرار به دور است. مجموعه‌ای که غزل به غزلش سرشار است از امید و زندگی، شور و عشق و تازگی و تغزل. شاعر به سراغ هر موضوع و مضمونی رفته جهانی از کلمات مؤثر را به خدمت گرفته تا حلاوت خواندن و شنیدن شعر را به جان مخاطب بنشاند.

نانی زاد ادامه داد: وقتی به سراغ شعر توحیدی می‌رود محکم و متین و عاشقانه از معبودش می‌گوید، وقتی به سراغ مضامین برای سرودن از مادر و مادربزرگ می‌رود جهانش پر از مهربانی و عطر دل‌بستگی ست، وقتی به سراغ سرودن از آل الله ع و اهل‌بیت ع می‌رود شکوه سرودن را در نرمینهٔ واژه‌ها و قلمرو کلمات آراسته و تطهیر شده به نمایش می‌گذارد.

مسعود یوسف پور شاعر؛ در فرازی از سخنان خود در رابطه با شعر عارف نژاد و قلمروی واژگانی وی گفت: گویا شاعر، از هم‌جواری اسرارآمیز کلمات آگاهانه استفاده می‌کند و آنچه ما آن را جادوی مجاورت می‌شناسیم، در آثار او نمایان است.

مثلاً عبارت «یک‌دنده» بودن را اینجا استفاده می‌کند که: باید فراموشت کند این قلبِ یک‌دنده! طبعاً دنده در این شعر، آنچه خود واقفید را هم متبادر می‌کند و از محاسن هم‌جواری کلمات است.

خورشیدِ دریادلِ من!
رؤیای شبنم تو بودی

این بیت بی‌شک، یکی از پرداخت‌های متعالی واژگان است در روزگاری که مهندسی واژگان امثال نظامی و حافظ از حافظهٔ ادب‌دوستان رخت بربسته است. خورشید و تناسبش با شب در کلمه شبنم، نم و تناسبش با دریا و در یک جمله چیزی که ما آن‌را فرم ادبی می‌دانیم!
....

فائزه زرافشان شاعر گفت: در شبانماه شعرهایی روبه‌رو هستیم که حتی اگر با موضوعات روز و گاه تلخ سروده شده‌اند، ذره‌ای از بیان شاعرانه محکم و عاطفه و خیال سیال، کم نصیب نیستند.

عارف‌نژاد زیست شاعرانه و علمداری در سرودن از موضوعات مبتلابه این روزگار را با هم جمع کرده و به‌خوبی توانسته به توقعات مخاطب، پاسخی در شأن بدهد.

در این نشست که با بداهه نویسی مسعود ربانی همراه بود شاعران، خوشنویسان و دیگر هنرمندانی همچون علیرضا قزوه، رضا اسماعیلی، سید مسعود علوی تبار، سید حکیم بینش، عزیز آذین فرد، نغمه مستشار نظامی، فاطمه نانی زاد، مریم بشردوست، عاطفه جوشقانیان، فاطمه جعفری، زیبا فلاحی و مهسا ایمانی حضور داشتند.