در شب بزرگداشت امیرجاهد چه گذشت؟/ فخرالدینی: موسیقی او با شخصیت بود و به دل می‌نشست

به گزارش گروه فرهنگی آنا، عصر یکشنبه، بیست و ششم اردیبهشت بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، با همراهی گنجینه پژوهشی ایرج افشار، مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، نشریه فرهنگی تحلیلی روایت و مجله بخارا، در دویست و چهل و پنجمین شب از مجموعه نشست‌های شب‌های بخارا، میزبان شب «محمدعلی امیر جاهد»، روزنامه نگار و ادیب و شاعر و تصنیف ساز بود.

فرهاد فخرالدینی -رهبر ارکستر ملی- با اشاره به سابقه آشنایی خود با خانواه معین و امیر جاهد گفت: «از قدیم به خانواده محترم امیرجاهد و دکتر معین هم ارادت خاص داشته و دارم. علاقه‌مند به شرکت در این مجلس بودم و می‌خواستم این ارادت خویش را نسبت به این دو خانواده بیان دارم. در دوران جوانی من، آقای امیر جاهد یک چهر‌ه درخشان بودند. به یاد دارم وقتی صحبت دکتر معین می‌شد. چهره ایشان در هم می‌رفت و وقتی از حال آقای معین جویا می‌شدیم می‌گفتند که هیچ بهبودی حاصل نمی‌شود و هیچ امیدی نیست.»

وی افزود: «امیر جاهد با استادان ما همنشین بود و دوستی دیرینه‌ای با همه اساتید قدیم موسیقی ایران داشت و انسانی فاضل و اهل قلم و شعر و موسیقی بود. آثار موسیقی او با شخصیت بود و به دل می‌نشست و هیچگاه موسیقی سبک نمی‌ساخت. آثارش کلماتی فاخر داشت.»

فخرالدینی اظهار داشت: «ما در گذشته اصولی در فرهنگ هنر داشتیم که شعر و موسیقی توسط یک نفر ساخته می‌شد و از قبل از اسلام هم این سنت بود. مثلا وقتی صحبت از باربد می‌کنیم، می‌دانیم که باربد هم نوازنده بوده و هم آهنگساز و شاعر بوده است و در دوره‌های بعد هم اینگونه بود. مثلا وقتی می‌گوییم عبدلقادر مراغه‌ای، خوب می‌دانیم که وی نوازنده چیره دست عود و خواننده بوده و شاعر. رفته‌رفته این رشته ها از یکدیگر مجزا و تخصصی‌تر شدند ولی ای‌کاش که کلام و آهنگ از دل یک نفر برمی‌خواست! این زیباتر است که موسیقی در واقع یک نوع دیگر و با یک حس دیگر همان مفهوم شعر را بیان کند. در آثار امیر جاهد دقیقا این مطلب را می بینیم.

وی افزود: «در گذشته ما افراد درخشانی حضور داشته‌اند مثل درویش‌خان و ابوالحسن صبا و امیرجاهد. تعدادشان زیاد نیست. خیلی کم پیدا می شود که انسانی امیرجاهد بشود و این‌ها بسیار برای ما عزیز و بزرگوار هستند و الگوهای ما بوده‌اند. خود نیز خواسته‌ایم که همانند آن‌ها باشیم، حالا چقدر توانستیم بحثی جداست.»

دومین سخنران این مجلس، دکتر مهدخت معین، دختر استاد معین و نوه محمدعلی امیرجاهد، بیان داشت: «ابتدا تشکر می کنم از آقای دهباشی و همکاران ایشان در مجله بخارا که هم با انتشار مجله و هم با برگزاری این گونه جلسات به اعتلای فرهنگی کمک شایانی می کنند. دست مریزاد. نیز از مؤسسات برگزار کننده این جلسه سپاسگزاری می‌کنم. از جناب استاد فرهاد فخرالدینی که از بهترین صحنه‌های فیلم، قسمت رهبری ایشان با ارکستر و خواننده در جلسات تمرینی اجرای «هزاردستان به چمن» است که با عنایت ایشان فیلمبرداری از جلسات تمرین ارکستر برای آقای مشیری ممکن شد.»

سپس، رضا یکرنگیان، مدیر انتشارات خجسته و از دانش آموختگان نخستین هنرستان موسیقی و از شاگردان امیر جاهد در سال های دور به سخنرانی پرداخت و گفت: «من کوچکترین فردی هستم که شاگرد هنرستان موسیقی بودم. چهارده سال داشتم که به خدمت استاد امیرجاهد رسیدم. ایشان پدر معنوی من هستند و خیلی چیزها در دوران هنرستان از استاد آموختم و این افتخار را داشتم که دو دوره در گروه ارکستر ایشان باشم و حتی اجازه سولو نوازی را هم به من دادند.»

وی افزود: «بسیاری چیزها گفته شد اما این نکته وجود دارد که استاد امیرجاهد عشق به میهن داشت. ایشان در هجده سالگی که در روزنامه مشغول به کار شدند آنچنان کار کردند که خود نیز معتقدند که بهترین ساعات زندگیشان کار کردن در این روزنامه ها بوده است. بی جهت نبود که نام جاهد را بر ایشان نهادند. قلمی رسا و صراحت لهجه داشتند. در همان زمان که روزنامه کار می کردند این شعر را نوشتند:

مالیه پریش، ملک ویران، دل تنگ / بیگانه و خویش هر دو با ما در جنگ

ما را نه ره گریز و نی دست ستیز / ای مرگ بیا که نیست هنگام درنگ»

آخرین سخنران این نشست، علیرضا میرعلی نقی، پژوهشگر تاریخ موسیقی ایران، از سه میراث محمدعلی امیر جاهد سخن به میان آورد و گفت: «افتخار داشتم که در جریان تهیه این فیلم، سهم اندکی داشته باشم. سال های سال است که مجذوب کارها و افکار استاد جاهد این مرد بدون جانشین هستم و فکر می کنم از پدیده های فرهنگ سازی هستند که در صد سال اخیر نمونه هایشان بسیار کم هست و اگر بخواهیم امثال ایشان را با حوزه های تعدد کار و پایمردی در استمرار کار که خیلی مهم تر از استعدا است نام ببریم شاید به سه الی چهار نفر برسد و متأسفانه با وجود اینکه حدود چهل سال از درگذشت ایشان می گذرد هنوز ما گنجینه امیرجاهد را باز نکردیم و این تقصیر از جوی است که به فرهنگ ما حاکم است.»