چرا گرفتن پنالتی تحت فشار می‌تواند بسیار سخت باشد؟

به گزارش خبرنگار ورزشی خبرگزاری علم و فناوری آنا، ضربات پنالتی در فوتبال بین‌المللی مسلماً یکی از قابل مشاهده ترین و پرفشارترین موقعیت‌های ورزشی در جهان است.

سایت «کانورسیشن» (conversation) در گزارشی نوشت:  یورو ۲۰۲۰ که در تابستان ۲۰۲۱ به دلیل بیماری همه گیر برگزار شد، بیش از ۵ میلیارد تماشاگر آن را تماشا کردند. هر مسابقه به طور متوسط ​​۱۰۰ میلیون بیننده جذب می‌کرد، با بیش از ۳۲۰ میلیون نفر برای تماشای فینال که ایتالیا در ضربات پنالتی به پیروزی مقابل انگلیس رسید. مایکل اوون و دیوید بکهام (که قبلاً برای انگلیس بازی می کرد) در زندگی نامه خود توضیح داده‌اند که در یک تورنمنت بین‌المللی سطح بالا نمی‌توانند در چند دقیقه قبل از زدن پنالتی به طور عادی فکر کنند یا به درستی نفس بکشند.

این افکار و احساسات معمولاً نشان دهنده اضطراب ذهن مانند نگرانی و اضطراب بدن است که می‌تواند خود را به صورت تنفس سریع‌تر و کوتاه‌تر، ضربان قلب بالاتر و تنش عضلانی نشان دهد. میزان تأثیر این علائم بر عملکرد بستگی به این دارد که بازیکن چگونه موقعیت را درک می‌کند و اینکه آیا او احساس می‌کند تحت کنترل است یا تحت تهدید است. محققان نشان داده‌اند که وقتی فوتبالیست‌ها در ضربات پنالتی با فشار بالا مواجه می‌شوند، اغلب عملکردی کمتر از حد مطلوب دارند و عوامل روانی برای موفقیت ضربات پنالتی مهم‌تر از مهارت و خستگی بود.

در روانشناسی ورزشی، ما فکر می‌کنیم دو دلیل اصلی وجود دارد که چرا ورزشکاران ممکن است تحت فشار خفه شوند. اولاً، با افزایش فشار، ورزشکار نسبت به تهدید حساس و حواسش پرت می‌شود، که باعث خواهد شد توجه به احساسات درونی برای مثال نگرانی در مورد غیبت و عوامل بیرونی مانند تمرکز بیش از حد روی دروازه بان معطوف شود. در مقابل، مدل‌های تمرکز بر خود استدلال می‌کنند که فشار بالا باعث می‌شود ورزشکار آگاهانه روی فرآیندها یا مکانیک مهارت تمرکز کند. و گاهی اوقات این بدان معناست که ماهیت خودکار مهارت حفر شده از بین می رود.

بسیاری از ما که در سطح بالایی ورزش کرده‌ایم، می‌توانیم با پدیده «خفگی» یا عملکرد پایین‌تر از حد مطلوب احساس همدردی کنیم. درباره تأثیر فشار بر عملکرد یک بازیکن فوتبال هنگام زدن پنالتی‌ها و اینکه دقیقاً چه تأثیری بر آنها داشت، نیاز به کسب اطلاعات بیشتری داریم.

ایجاد مجدد فشار پنالتی

برای تحقیقات با فوتبالیست‌های آکادمی حرفه‌ای زیر ۱۸ سال، هدف اصلی شبیه‌سازی چندین شرایط بود که می‌توانند استرس و احساسات گزارش شده توسط بازیکنان حرفه‌ای را هنگام زدن یک ضربه پنالتی در ضربات یک چهارم نهایی جام ملت‌های اروپا تحریک کنند. به عنوان مثال، این شامل خلوت پیاده‌روی، سر و صدای جمعیت و نگرانی در مورد عملکرد دروازه‌بان بود.

بازیکنان ضربات پنالتی را به چهار هدف کوچک درون دروازه (پایین، بالا، راست و چپ) در شرایط کم و پرفشار زدند. برای سناریوی کم فشار، به بازیکنان دستور داده شد که ضربات پنالتی را به اهداف مورد نظر خود بزنند و این روند را از نقطه پنالتی تکرار کنند اما برای بازسازی یک موقعیت پرفشار، به بازیکنان گفته شد که تست را از نیمه راه شروع کرده و پس از هر ضربه پنالتی به نیمه راه بازگردند.

آنها همچنین باید ضربات پنالتی را بدون انتخاب شلیک به اهداف اجباری می‌زدند و برای ایجاد استرس بالقوه بیشتر، باید دو ضربه پنالتی آخر خود را در حالی انجام می‌دادند که دروازه‌بان بداند توپ را به کجا هدف خواهد گرفت. همه این‌ها در حین گوش دادن به سر و صدای جمعیت از ضربات پنالتی‌های تلویزیونی قبلی رخ می‌دهد. علاوه بر آن، آنها فکر می‌کردند که در رقابت مستقیم با سایر بازیکنان خواهند بود و مربی پس از اتمام تمام پنالتی‌های خود، عملکردشان را با استفاده از ویدئو ارزیابی می‌کند.

دقت شوت تحت استرس بدتر شد

در شرایط فشار بالا شبیه سازی شده، سطح اضطراب، فشار درک شده و تعداد تنفس بازیکنان بسیار بالاتر بود. آنها نسبت به توانایی خود برای گلزنی اعتماد کمتری داشتند و در واقع دقت شوت‌شان بسیار ناسازگارتر شد. تمرکز بازیکنان از تمرکز روی هدف‌شان تحت فشار کم به حواس پرتی و فکر کردن بیش از حد تحت فشار بالا تغییر می‌کند. برخی از آنها با افکار نگران کننده‌ای مانند دلواپسی در مورد گل نخوردن و عدم تمایل به بدترین بازیکن تیم بودن پرت شده بودند.

آنها همچنین علائم افزایش تنش، مانند تعریق، پروانه در معده و افزایش تنفس را گزارش کردند. همانطور که یکی از بازیکنان گفت: «احساس می‌کردم ضربان قلبم بالاتر می‌رود و خیلی سریع نفس می‌کشیدم و اضطراب به من وارد می‌شد.»

علاوه بر این، زمانی که دروازه بان از قبل از محل قرارگیری شوت مطلع بود، باعث شد برخی بازیکنان تمرکز خود را روی هدف بیشتر از دست بدهند. در عوض، آنها متمرکز بر خود شدند، به تکنیک خود یا میزان قدرتی که با استفاده از تکنیک خود روی توپ تولید می‌کنند فکر می‌کردند. اگرچه استرس ایجاد شده در این مطالعه ممکن است با استرسی که فوتبالیست‌های حرفه‌ای در یک تورنمنت بزرگ تجربه کرده‌اند قابل مقایسه نباشد، اما اثرات مشابهی را ایجاد کرد.

پنالتی‌گیران در این مطالعه طیفی از افکار و احساسات مختلف و پاسخ‌های فیزیکی را در طول راه رفتن از نیمه راه و قبل از ضربه زدن به توپ تجربه کردند. برای کمک به آنها برای مقابله با فشار شرایط، یک نمایه روانشناختی از آنچه که بازیکن فکر و احساس می‌کند، همراه با یک استراتژی شخصی، می‌تواند ابزار مفیدی باشد. و برای به حداکثر رساندن شانس گلزنی از پنالتی، بسیار مهم است که بازیکنان در شرایط فیزیکی و روانی مشابه یک تورنمنت پرفشار تمرین کنند. هر چیزی که ترس از گرفتن پنالتی در یک رقابت بزرگ را کاهش دهد، فقط می‌تواند برای بازیکنان و خود فوتبال مفید باشد.