«خلیج فارس» قلب فرهنگی جهان اسلام است

ریباز قربانی نژاد، هیئت علمی گروه جغرافیای واحد علوم تحقیقاتِ دانشگاه آزاد به مناسبت روز ملی خلیج فارس (دهم اردیبهشت ماه) درباره اهمیت خلیج فارس در منطقه در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری علم و فناوری آنا عنوان کرد: این موضوع را باید در سه سطح منطقه و کلان از ابعاد ژئوپلیتیک، ژئواکونومیک و مسیر‌های ارتباطی مورد بررسی قرار داد.

** هفتاد درصد ذخایر نفت و گاز دنیا از خلیج فارس تأمین می‌شود

وی در ادامه افزود: از بعد ژئوپلیتیک، انرژی، نفت و گاز در دو سمت خلیج فارس و کشور‌های اطراف ایران مثل عراق، کویت، عربستان، قطر، بحرین، امارات با اهمیت است. در واقع حدود هفتاد درصد ذخایر انرژی نفت و گاز جهان در این محدوده تأمین می‌شود، پس خواه ناخواه کشور‌های توسعه یافته اروپایی، آمریکا و شرق آسیا به این منطقه و انرژی‌اش نیاز دارند تا صنایع و نیازهایشان تأمین شود.

قربانی نژاد اظهار داشت: در طول صد سال اخیر اهمیت منطقه خلیج فارس برای کشور‌های مصرف کننده انرژی بسیار زیاد بوده است. هر چند در آینده خود این خام فروشی نفت و گاز دیگر هنر نیست و باید تکنولوژی، علم و پیشرفت کشور‌های حاشیه خلیج فارس به درجه‌ای برسد که خودشان مصرف کنند، اما بهرحال تا زمانی که این روند ادامه دارد، اهمیت جایگاه خلیج فارس برای کشور‌های مصرف کننده حیاتی است.

وی همچنین یادآور شد: در طول سه دهه اخیر حدود سه یا چهار جنگ در منطقه رخ داده، جنگ اول خلیج فارس، جنگ دوم خلیج فارس، حمله آمریکا به افغانستان و حمله آمریکا به عراق که نشان می‌دهد رقابت ابرقدرت‌ها در این منطقه زیاد است، به همین خاطر کشور‌ها تلاش دارند که این خلیج فارس را کنترل کنند چراکه اهمیت مسیر‌های ارتباطی برایشان زیاد است.

قربانی نژاد با تأکید بر اینکه کل ساحل شمالی خلیج فارس و کنترل تنگه هرمز تا حدود زیادی در دست ایران است، گفت: به لحاظ ژئوپلیتیک، ژئواکونومیکی و مسیر‌های ارتباطی محدوده خلیج فارس برای ایران خیلی با اهمیت است.

وی درباره بُعد فرهنگی اهمیت خلیج فارس نیز گفت: خلیج فارس حکم قلب فرهنگی جهان اسلام را دارد، چرا که سه دین ابراهیمی بزرگ یعنی مسیحیت، یهود و اسلام از این محدوده خاورمیانه که خلیج فارس هارت لند آن است، برخواسته و به لحاظ فرهنگی هم اهمیت خاصی دارد. خود این محدوده بین النهرین تمدن‌های اولیه جهانی، سومر، بابلیان و در منتهی علیه آن دجله و فرات از خلیج فارس نشأت می‌گیرد.

وی درباره اهمیت نامگذاری این روز به نام خلیج فارس گفت: اهمیت نام این روز از سال ۱۹۶۰ پررنگ‌تر شده است، چرا که نام خلیج فارس در همه نقشه‌های جهانی از دوران یونان باستان بوده حتی نقشه‌های داخل ایران یا آن‌هایی که توسط خارجی‌ها طراحی شده، خلیج فارس درج شده که بیش از دو هزار سال سابقه دارد.

این استاد جغرافیا عنوان کرد: از نیمه دوم قرن بیستم با ظهور جریانات پان عربیسم مخصوصا در مصر و عراق گروه‌هایی پیدا شدند که تلاش کردند این نام تاریخی را به نوع دیگری بخوانند و ثبت کنند و حتی نام خلیج عربی را در کتاب‌های درسی درج کنند و سعی کردند نام علمی تاریخی آن را تغییر دهند که با هیچ منطقی پذیرفته شده نیست.

وی با اشاره به اینکه همه کشور‌ها روی اسم‌های تاریخی‌شان حساسیت دارند، گفت: مثلا دریای خزر هم که یک اسم تاریخی ثبت شده است که همه باید به این اسم احترام بگذارند، ما هم انتظارش را داریم که کشور‌های همسایه به نام‌های تاریخی مکان‌های مشترک ما که برگرفته از فرهنگ و نام ایرانی است، احترام بگذارند.

قربانی نژاد اظهار داشت: به هرحال همانطور که گفتم از ۱۹۶۰ مصر و دیگر کشور‌های عربی جریاناتی راه انداختند که سعی در اختلاف افکنی داشت و تلاش کردند این اسم تاریخی علمی را تغییر دهند، به همین دلیل داشتن روزی به این نام یادآور این است که حساسیت باید نسبت به اسامی مکان‌های تاریخی زیاد باشد، چرا که این اسامی جغرافیایی و وقایع تاریخی بخشی از هویت ملی ایرانیان است و برای اینکه این هویت ملی تقویت شود، باید سعی در پاسداشت این اسامی داشته باشیم.