اشتیاق برای طبابت در اربیل عراق

خبرگزاری علم و فناوری آنا ـ زهرا اردشیری: این روز‌ها سخنگوی سازمان نظام پزشکی سعی دارد با زبان بسیار تند مسئولین کشور را از بالا رفتن آمار مهاجرت پزشکان مطلع کند. او چندی پیش در توییتی نوشت: «امسال سال جالبیه. پرستار‌ها دارن از بیمارستان‌های دولتی خارج میشن. بخش عمده میرن خارج کشور. بیمارستان‌های خصوصی در آستانه ورشکستگی هستند. پزشک‌ها از عضویت هیات علمی خارج میشن. بخش عمده میرن خارج. بخش دیگه شغل عوض میکنن. چه شود.»

 چند روز پیش نیزرضا لاری پور در توئیتی ضمن انتقاد از انصرافی‌های رزیدنتی از کمبود پزشک در آینده خبر داد. سخنگوی سازمان نظام پزشکی در صفحه مجازی خود نوشت: وقتی میگیم سه سال دیگه باید گدایی پزشک بکنید حرف بی‌ربطی نزدیم وی ادامه داد: از همین الان یادتون باشه تعداد انصرافی‌های امسال رزیدنتی رو بشمریم، فقط سال یکی و تازه وارد! میخوام بفهمانم که وقتی میگیم سه سال دیگه باید گدایی پزشک بکنید حرف بی‌ربطی نزدیم. با حرف عمه و تعریف خاله نمیشه مردم‌داری و مملکت‌داری کرد.

مسئله مهاجرت پزشکان موضوعی است که تا به حال رسانه‌های زیادی به آن پرداخته اند، اما گویی کسی مدیریتی برای این بحران ندارد. محمدعلی محسنی بند پی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا می‌گوید: چندین سال است که مهاجرت نخبگان کشور مطرح است و حالا مهاجرت پزشکان و کادر درمان و تضعیف نظام سلامت کشور مطرح شده است در حالی که یکی از پاشنه آشیل‌های هر کشوری و ارزیابی عملکرد دولت‌ها بررسی وضعیت نظام سلامت آن کشور است و این موضوع چه در کشور‌های توسعه یافته چه در حال توسعه مورد بررسی قرار می‌گیرد.

او ادامه می‌دهد: هفته پیش اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی مهمان رییس کل سازمان نظام پزشکی کشور بودند که در آنجا آمار‌های تکان دهنده‌ای از خروج پزشکان به طور ویژه، خروج کادر بهداشت و درمان، پزشکان عمومی، دندانپزشکان، پزشکان داروساز، پرستاران، فیزیوتراپ‌ها، گروه‌های پروانه دار و گروه‌های توانبخشی وماما‌ها اعلام شد.

این عضو کمیسیون مجلس با بیان این موضوع که متاسفانه ما به جای بررسی این آمار‌ها و تجزیه و تحلیل آن و برنامه ریزی و از بین بردن انگیزه‌های خروج این نخبگان از کشور، بیشتر منکر این آمار هستیم و برنامه ریزی برای این بحران نداریم می‌گوید:بنده یکی از تذکراتم در سال گذشته این بود که وزارت بهداشت، وزارت علوم، وزارت کشور، وزارت امور خارجه و حتی وزارت آموزش و پرورش (چون شاهد مهاجرت دانش آموزان نیز هستیم) کمیته ویژه‌ای تشکیل دهند و علت خروج نخبگان را بررسی کنند. 

محسنی بند پی ادامه می‌دهد: همین چند روز پیش که یکی از همکاران فیزیوتراپ بنده تماس گرفت و اعلام کرد بعضی از پزشکان در تلاش هستند در اربیل عراق مطب بزنند و این موضوع یک فاجعه است. 

این عضو کمیسیون مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: به خاطر دارم در سال ۱۹۹۷ که در انگلستان بورسیه وزارت بهداشت بودم، یکی از شرط‌های بسیار مهم دانشگاه‌های مختلف علاوه بر مدارک تحصیلی بحث تسلط بر زبان انگلیسی بود. اما این این روز‌ها در کشور‌های همسایه ما شرط تسلط بر زبان را برداشته اند، چون می‌دانند تربیت یک نیروی انسانی متخصص از پرستار گرفته تا پزشک متخصص و فلوشیپ‌ها زمان بر و هزینه زا است. به همین دلیل کشور‌های دیگر سعی کرده اند تمام شرایطی که در زمان حدود ۵ ماه قابل تحصیل باشد را بردارند و به مهارت فرد توجه کرده اند. 

محسنی بند پی با اشاره به اینکه مسئله مهاجرت بسیار بالای پزشکان که دکتر لاری پور به آن اشاره کرده اند حقیقت دارد و قبل از آن بزرگان دیگری در سازمان نظام پزشکی کشور و وزارت بهداشت اعلام کرده اند و نمایندگان مجلس تذکرات متعددی در این رابطه داده اند، می‌گوید: دوستان یا بعضی از مراجع که تا به حال منکر بحران مهاجرت نخبگان بودند و نگاهشان این بود که کسانی که می‌خواهند بروند بگذارید بروند، فکر می‌کردند با افزایش ظرفیت می‌توانیم این بحران را جبران کنیم. در حالی که در سال ۱۴۰۰ نظام پزشکی اعلام کرد بیش از ۳۰۰۰ پزشک عمومی از کشور خارج شده اند. 

این سیاست مدار ادامه می‌دهد: شما اگر ۲۰ درصد به ظرفیت کشور اضافه کنید و همه ۳۰۰۰ نفر را در سال ۱۴۰۲ به عنوان دانشجوی جدید جذب کنید ۷ سال طول می‌کشد تا ۳۰۰۰ نفری که در سال ۱۴۰۰ از کشور خارج شدند جایگزین شوند. حتی با این فرض هم ما در این ۷ سال از خدمات آن ۳۰۰۰ هزار نفر محروم خواهیم بود. به علاوه ۷ سال باید برای آموزش این افراد هزینه کنیم هیچ تضمینی هم وجود ندارد که در سال ۱۴۰۸ این افرادی که حالا تخصص دارند در کشور بمانند ضمن اینکه در سال‌هایی که این افراد در حال تحصیل هستند اگر به علت‌ها نپردازیم همچنان شاهد خروج نخبگان از کشور هستیم. 

بند پی به این موضوع اشاره می‌کند که متاسفانه علاوه بر بخش پزشکی در شاهد مهاجرت متخصصان در حوزه مهندسی، معماری و حتی علوم انسانی هستیم. 
او در پایان می‌گوید: پیشنهاد ما به طور واضح این است که کارگروهی تشکیل شود و علت مهاجرت نخبگان کشور بررسی شود و این موضوع بر دولت و مجلس شورای اسلامی واجب است که انگپیزه ماندگاری نخبگان در کشور را بالا ببرند. 

آمار چه می‌گوید؟

طبق آخرین آمار‌ها در سال گذشته، مهاجرت نیروی انسانی در بخش سلامت ایرانیان از نظر تعداد مهاجران فعال در بخش سلامت آمریکا در جایگاه بیست و یکم در میان مهاجران این بخش قرار دارند. همچنین از نظر نسبت پزشکان به فعالان بخش سلامت با ۲۶ درصد در جایگاه پنجم پس از پاکستان، هند، مصر و تایوان قرار دارند.
در پیمایشی که به منظور بررسی میزان تمایل به مهاجرت و عوامل موثر بر فعالیت نیروی انسانی حوزه سلامت، در تابستان ۱۴۰۱ در میان دانشجویان و شاغلان حوزه سلامت در کشور انجام شده است، تفاوت معناداری میان شاخص‌های اصلی میل و تصمیم به مهاجرت در میان شاغلان و دانشجویان وجود نداشته است ۵۴ درصد از شرکت کنندگان این پیمایش تمایل زیاد و خیلی زیاد به مهاجرت داشته اند ۲۴ درصد از افراد متمایل به مهاجرت تصمیم به مهاجرت داشته، ۶۱ درصد هنوز تصمیمی نگرفته اند و تنها ۱۲ درصد آنان تصمیم گرفته اند بمانند.
 ۹ درصد از افرادی که تصمیم به مهاجرت دارند بدین منظور اقدام عملی انجام داده اند، ۲۹ درصد برنامه ریزی کرده و ۶۲ درصد هنوز کاری انجام نداده اند ۴۱ درصد افراد حاضر بوده اند درصورت مهاجرت در مشاغل غیر تخصصی یا با تخصص پایین‌تر فعالیت کنند.
درمیان هر دو گروه شاغل و دانشجویان بخش سلامت اثر عوامل اقتصادی در تمایل به مهاجرت در صدر بوده و پس از آن عوامل شغلی رفاهی و عوامل مدیریتی حوزه سلامت قرار دارند. همچنین در میان افرادی که تصمیم به مهاجرت گرفته اند، عوامل اجتماعی بیش از عوامل فردی در تصمیم به مهاجرت آنان موثر بوده است.

 از منظر مدیران بخش سلامت نیز تاثیر شرایط کلان کشور بر مهاجرت سرمایه انسانی این حوزه بیش از تاثیر چالش‌های بخش سلامت است. همچنین ۶۸ درصد مدیران پاسخ دهنده بر این عقیده اند که مهاجرت سرمایه انسانی سلامت بسیار زیاد یا بیشتر متاثر از شرایط کلان کشور است تا چالش‌های داخلی حوزه سلامت.

انتهای پیام/

زهرا اردشیری