ابعاد چالش تولید و افزایش قیمت بنزین

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، طی روز‌های اخیر گمانه زنی‌ها درباره احتمال افزایش قیمت بنزین، سر خط اخبار قرار داشت؛ خبری که به جرات می‌توان گفت در صورت صحت داشتن، اثرات منفی زیادی بر ابعاد مختلف زندگی مردم می‌گذارد. هر چند به عقیده بسیاری از کارشناسان افزایش نرخ بنزین در حالی است که دولت همچنان به بخش‌های اثرگذار مانند سیستم حمل و نقل بین شهری، حمل و نقل بار و مواد غذایی و ... همچنان یارانه می‌پردازند، اما واقعیت این است که تغییرات قیمت بنزین به طور مستقیم بر گرانی اقلام مختلف تاثیرگذار است و متاسفانه نظارت کارآمدی جهت جلوگیری از ایجاد این گرانی‌ها انجام نمی‌شود.

آنچه در حال حاضر شاهد آن هستیم را می‌توان از میان اظهارات جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی جستجو کرد؛ وی در فروردین ماه سال جاری گفته بود که متاسفانه افزایش مصرف بنزین به‌صورت تصاعدی است، در حالی که در سال ۱۴۰۱ افزایش ۲۰ درصدی در مصرف بنزین داشتیم، در سال ۱۴۰۲ هم نسبت به پارسال، افزایش ۱۱ درصدی مصرف داریم.

بر اساس اظهارات سالاری اکنون ۲۹ میلیون دستگاه خودرو در چرخه حمل و نقل کشور وجود دارند و از طرفی مقدار مصرف سوخت در کشور با استاندارد‌های جهانی فاصله دارد و خودرو‌ها پرمصرف هستند که این موضوع باید مورد توجه قرار گیرد.

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در بخش دیگری از اظهارات خود اعلام کرده بود که در حال حاضر، تولید بنزین در پالایشگاه‌های کشور به روزانه ۱۱۲ تا ۱۱۵ میلیون لیتر رسیده است. ورود سالانه یک میلیون خودرو به چرخه حمل و نقل کشور معادل یک میلیارد لیتر مصرف بنزین است و این به معنای ساخت پالایشگاهی با ظرفیت پالایش روزانه ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار بشکه خواهد بود که احداث آن، حداقل پنج سال زمان می‌برد.

علت افزایش مصرف بنزین چیست؟

بر اساس اعلام شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، روز جمعه مورخ ۲۶ اسفندماه ۱۴۰۱، میزان مصرف بنزین در کشور به بالای ۱۱۵ میلیون لیتر رسیده است. این آمار نشان می‌دهد ایرانی‌ها در این روز، در مقایسه با روز مشابه سال ۱۴۰۰، بیش از ۲۰ درصد، بنزین بیشتری سوزانده‌اند.

طبق گفته کارشناسان این افزایش مصرف بنزین به دو بخش باز می‌گردد، نخست افزایش سالانه تعداد خودرو‌ها است که امر و روندی طبیعی است؛ بخشی دیگر مربوط به خودرو‌هایی است که سن آن‌ها بیش از زمان ایده آل استفاده شان شده، بنابراین مصرف بنزین شان افزایش می‌یابد به عبارتی وارد چرخه خودرو‌های غیراستاندارد می‌شوند؛ بنابراین هرقدر هم سیاست‌های مدیریت مصرف را به طور تمام و کمال اجرا کنیم (که متاسفانه در ایران اجرا نمی‌شود) باز هم بخشی از رشد مصرف بنزین طبیعی و اجتناب ناپذیر است.

اگر بخواهیم ریشه تشدید مشکلات کنونی را پیدا کنیم باید چند سالی به عقب باز گردیم، سال‌هایی که به دلیل عقیده غیرمنطقی و غیرکارشناسانه یک شخص، اکنون کشور با چالش جدی رو به رو شده است. بله، شخصی که ۱۶ سال زمامدار وزارت نفت ایران بود و صراحتا اعلام کرد که ساخت پالایشگاه کثافتکاری است!

مردم، پاسوز خودکامگی ژنرال

تفکری منسوخ که دود آن به چشم مردم رفت و در زمان ۸ سال صدارت وی در وزارت نفت دولت تدبیر و امید حتی یک بشکه ظرفیت پالایشگاهی جدید در کشور ایجاد نشد و تنها با فشار سایر نهاد‌های غیردولتی، پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس که با ۷۰ درصد پیشرفت تحویل دولت تدبیر و امید شده بود را تکمیل و بهره برداری کرد.

نقش بهره برداری از این پالایشگاه به حدی پررنگ بود که ایران برای نخستین بار به در قامت صادرکننده بنزین با کیفیت وارد بازار‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای شد.

از آنجایی که هر دولت، بهره بردار اقدامات دولت پیش از خود است و از سویی دیگر بهره برداری از یک پالایشگاه حداقل به طور حدودی ۵ سال زمان نیاز دارد و باز هم با توجه به اینکه کلنگ هیچ طرح پالایشی در زمان شیخ الوزرا بر زمین نخورده بود، اکنون دست دولت سیزدهم در پوست گردوی چالش بنزین مانده است.

البته ریشه یابی مشکل صنعت پالایشی و تولید بنزین، دال بر تطهیر مشکلات عملکردی وزارت نفت دولت سیزدهم در زمینه پالایشگاه سازی نیست. سالاری که اکنون بر مسند مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی کشور تکیه زده، روزگاری از منتقدین سرسخت ژنرال زنگنه و کم کاری وی در ساخت پالایشگاه بود، اما اکنون توضیح منطقی‌ای برای این سوال که چرا از نخستین روز فعالیتی خود در این شرکت طرح پالایشگاه یا مینی پالایشگاه یا تبدیل ظرفیت‌های پالایشگاه‌های کشور را روی میز وزیر نبرده است؟

وی به نیکی می‌داند که ساخت پالایشگاه زمان بر است و به عنوان فردی که منتقد نساختن پالایشگاه در کشور بود، حال در هاله سکوت، ناظر چالش بنزین در کشور است و تنها به آمار و ارقام مصرف اشاره می‌کند.

سال‌ها است بجای گره گشایی از مشکلات، دست اشاره مسئولین به سوی مردم است. هر چند مدیریت مصرف امری ضروری است، اما بد نیست مسئولین توضیح دهند که چه اقدامات عملیاتی برای توسعه زیرساخت‌های پالایشی کشور کرده اند؟

افزایش قیمت بنزین، شاید در وقتی دیگر ...

باید توجه داشت هرچند نرخ حامل‌های انرژی باید به سوی حقیقی شدن پیش رود، اما به عقیده کارشناسان و متخصصین، شرایط اقتصادی کشور در حال حاضر از چنان شکنندگی در کاهش قدرت خرید مردم قرار دارد که به هیچ عنوان زمان مناسبی برای اجرایی شدن چنین اصلی نیست. چرا که خواه یا ناخواه این افزایش قیمت، بر گرانی تمام کالا‌ها و خدمات تاثیر می‌گذارد و می‌تواند آزاردگی اقتصادی و اجتماعی بیشتری برای مردم ایجاد کند؛ بنابراین هیچ یک از کارشناسان و حتی بهارستانی‌ها چنین اقدامی را در شرایط کنونی توصیه نمی‌کنند و بسیار بعید است که این موضوع اجرایی شود.