زیباکلام: افرادی که می‌گویند قطعنامه 598 تقصیر هاشمی رفسنجانی بود، حقه‌بازی می‌کنند

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، صادق زیباکلام، استاد علوم‌سیاسی دانشگاه تهران گفت: صحبت کردن از جنگ آن هم در یک تریبون عمومی سخت است، هروقت صحبت از جنگ است بیشتر از حماسه، ایثارگری و فداکاری‌ها صحبت می‌شود و به واقعیات جنگ پرداخته نمی‌شود. شاید اینکه جنگ در هاله‌ای از ابهام است کاری تعمدی است و خواسته‌اند جنگ را در قداست، حماسه و ایثار فرو ببرند. با این حال، ابتدایی‌ترین سوال در مورد جنگ این است که آیا جنگ با عراق قابل‌پیشگیری بود یا خیر؟

او گفت: به نظرم من، جواب این پرسش آن است که در آن موقع، حرکتی از سوی ایران برای آنکه جنگ نشود، صورت نگرفت چرا که بین پیروزی انقلاب اسلامی و حمله صدام به ایران، حدود 20 ماه فاصله بود و من معتقدم که می‌شد کاری کرد که نگذاشت عراق به ایران حمله کند و به فکر حمله به کشور ما بیفتد. به همین خاطر من بر این باورم که به خاطر وضعیت جنگ و نوع نگاه ما به آن، هنوز به برخی مسائل مهم درباره جنگ نپرداخته‌ایم.

استاد علوم‌ سیاسی دانشگاه تهران در جواب به این سوال که روایت‌های جنگ چه تاثیری بر جامعه دارند؟ گفت: من معتقدم که فقط یک روایت در مورد جنگ وجود دارد و آن هم روایتی است که صدا و سیما، رادیو و تلویزیون و مسئولان در تریبون‌ها مطرح می‌کنند. گاهی این روایت به قدری تک بعدی می‌شود که حتی برخی می گویند ما اصولگرایان در روز جنگ بودیم و فقط ما بودیم که جنگ و شهادت‌طلبی را آفریدیم و اصلاح‌طلبان بویی از جنگ نبردند.

زیباکلام افزود: این نوع تفکر سیاسی من به خاطر همین بهره‌برداری‌هایی است که منفعت گرایانه نسبت به جنگ و شهدا وجود دارد. به همین خاطر سوال من این است که ما از هر طرفی در سال 61 و 62 به نقطه صفر مرزی رسیده بودیم، ولی چرا جنگ تا سال 67 ادامه پیدا کرد.

زیباکلام در بخشی دیگر از سخنانش با اشاره به روایت‌پذیری نسل سوم از جنگ گفت:طبیعی است که نسل سوم بخواهد روایت‌های دیگر را هم بشنود و ورای حماسه‌سازی از جنگ قرار بگیرد و در مورد آن سوال داشته باشد چرا که بر این باور است که با روایت موجود، به سوالات آنها پاسخ داده نشده است.

زیباکلام افزود: اینکه آیا جنگ تحمیلی علیه ایران توسط عراق، اجتناب‌ناپذیر بود یا نه، سوالی است که من همیشه مطرح می‌کنم و مطمئنا پاسخی نیز برای این سوال ندارم.

وی در بخشی دیگر از سخنانش،‌خاطرنشان کرد: کسانی هم که الان می‌گویند قطعنامه 598 تقصیر هاشمی رفسنجانی بوده است، من حرف‌شان را نمی‌پذیرم چون معتقدم حقه‌بازی می‌کنند.

محمد درودیان نیز در این نشست گفت: اساسا مساله جنگ برای جامعه ایران یک تفسیر سیاسی شده است و نزدیک به 3 دهه است که در آن دست و پا می‌زنیم. به نظر من همین تفسیر موجب شده است که هنوز نگاه بیرونی فارغ از این نگاه سیاسی شکل نگیرد.

او با اشاره به رویکردهای مختلف در مورد جنگ گفت: به نظر من سه رویکرد در مورد جنگ وجود دارد، اولین رویکرد یک رویکرد تاریخی – نظامی است که ارتش و سپاه در زیر این رویکرد به جنگ نگاه می‌کنند. دومین رویکرد یک رویکرد معنوی – فرهنگی است که نگاه حوزه ادبیات و خاطرات جنگ را شکل داده است. رویکرد سیاسی – اعتقادی نیز سومین رویکرد است که نقد آن ناظر بر مدیریت و تصمیم‌گیری جنگ و پایان عملیات‌هاست.

او افزود: به نظر من رویکرد فرهنگی و معنوی به جنگ نیز سیاسی است. چون تقریبا این رویکرد 2 سال بعد از اتمام جنگ شکل می‌گیرد. در این رویکرد در واقع ناهنجاری‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی سنجیده می‌شود و تاحدودی ناشی از رویکرد توسعه‌محوری آقای هاشمی رفسنجانی است.

درودیان گفت: پویایی تحولات اجتماعی در ایران تحت‌تاثیر یک متغیر بیرونی به نام جنگ، سمت‌ و‌ سوی دیگری پیدا می‌کند و از انقلاب به جنگ می‌رسد. جنگ در چارچوب پیوستگی با انقلاب قابل تفسیر است. معتقدم حداقل تا چند دهه آینده تغییرات اجتماعی در ایران متاثر از جنگ است. چون هنوز نتوانسته‌ایم خود را از نگاه سیاسی به آن خارج کنیم.