افزایش سریع انتشار گاز متان در تالاب‌ها

به گزارش خبرنگار گروه جامعه خبرگزاری آنا، بر اساس مطالعه‌ای که در مجله Nature Climate Change منتشر شده است، دانشمندان در سال‌های اخیر روند افزایشی انتشار گاز متان در تالاب‌های جهانی را یافته‌اند.

 انتشار گاز متان در تالاب‌های جهان طی دو دهه اخیر به طور متوسط ۱.۳ تا ۱.۴ میلیون تن در سال افزایش یافته و داده‌ها نشان می‌دهد، غلظت متان در جو از سال ۲۰۰۷ به سرعت در حال افزایش است و برای دو سال متوالی در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ به بالاترین حد خود رسیده است. 

انجمن جهانی هواشناسی (WMO) در گزارش اخیر خود اعلام کرد، سطوح جوی سه گاز گلخانه‌ای اصلی (دی‌اکسید کربن، متان و اکسید نیتروژن) همگی در سال ۲۰۲۱ به بالاترین حد خود رسیده و بیشترین افزایش سال به سال را داشته است. در این میان افزایش متان از سایر گاز‌های نگران‌کننده‌تر و به بالاترین حد خود در ۴۰ سال گذشته رسیده، در حالی که دلایل این افزایش سرسام‌آور انتشار متان هنوز مشخص نیست، دانشمندان بر این باورند که ترکیبی از فرآیند‌های بیولوژیکی (طبیعی) و فعالیت‌های ناشی از انسان می‌تواند منجر به این وضعیت نگران‌کننده شود. در این رابطه، پتری تالاس، دبیرکل WMO یادآوری کرد، گزارش این سازمان در رابطه با افزایش سطوح گاز‌های گلخانه‌ای بار دیگر بر چالش عظیم و ضرورت حیاتی اقدام فوری برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و جلوگیری از افزایش بیشتر دمای جهانی در آینده تأکید کرده است. علاوه براین افزایش مداوم غلظت گاز‌های اصلی گرما، از جمله شتاب بی‌سابقه در سطوح متان نشان می‌دهد که ما در مسیر اشتباهی حرکت می‌کنیم.

این مطالعه تاکید می‌کند، این میزان از انتشار گاز متان ممکن است نقش بزرگتری در آینده ایفا کند. داده‌های رصدی نیز بیانگر آن است، محتوای ایزوتوپ پایدار کربن ۱۳ متان در جو جهانی یک روند نزولی مداوم را نشان می‌دهد، به این معنی که منابع انتشار طبیعی مانند تالاب‌ها ممکن است عامل غالب در ترکیب منابع متان اتمسفر باشند.

متان یک گاز گلخانه‌ای قدرتمند است که در ۲۰ سال اول پس از رسیدن به اتمسفر، بیش از ۸۰ برابر قدرت گرمایش دی اکسید کربن دارد؛ تالاب‌ها حدود ۶ درصد از سطح زمین را پوشش می‌دهند و یکی از بزرگترین منابع طبیعی گاز متان هستند.

به گفته ژانگ ژن، یکی از نویسندگان این مطالعه، با افزایش دمای جهانی، فعالیت میکروارگانیسم‌های تولیدکننده متان در اکوسیستم‌های تالابی نیز افزایش می‌یابد و درنهایت متان بیشتری آزاد می‌شود.

ژانگ می‌گوید، این پدیده که "بازخورد متان تالاب" نامیده می‌شود، یک فرآیند بازخورد طبیعی مهم در علم سیستم زمین است و تاثیر قابل توجهی بر تغییرات آب و هوا دارد.

این مطالعه یادآوری می‌کند، داده‌های بررسی میدانی نشان می‌دهد که آمریکای جنوبی بزرگ‌ترین عامل انتشار متان تالاب‌های جهانی است، در حالی که داده‌های ماهواره‌ای نشان می‌دهد جنوب و جنوب شرق آسیا نیز تا حد زیادی مسئول انتشار آن هستند. این پژوهش بر اهمیت نظارت مستمر بر انتشار متان تالاب‌های جهانی برای مستندسازی روند‌های نوظهور، تنوع و محرک‌های اساسی تاکید می‌کند.

** واکنش تالاب‌ها به افزایش دما

مطالعه جداگانه‌ای که اخیراً در ژورنال Nature Climate Change نیز منتشر شده نشان می‌دهد که اگر دمای کره زمین بین ۱.۵ تا ۲ درجه سانتی‌گراد افزایش یابد، عملکرد تالاب‌ها در اثر کاهش گاز‌های گلخانه‌ای تا حدود ۵۷ درصد ضعیف می‌شود و نقش آن‌ها در کاهش تغییرات آب و هوایی کاهش می‌یابد.

محققان مؤسسه فیزیک جوی زیر نظر آکادمی علوم چین داده‌های شبیه‌سازی گرمایش انجام شده در ۱۶۷ سایت تالاب طبیعی مستقل را بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۲ یکپارچه و واکنش تبادل خالص سه گاز گلخانه‌ای را نسبت به گرم شدن مطالعه کردند. تالاب‌ها به دلیل ذخایر کربن زیاد، پتانسیل بالایی برای کاهش تغییرات آب و هوایی دارند. با این حال، اینکه آیا و کجا تالاب‌ها به عنوان مخزن گاز‌های گلخانه‌ای یا منابع تحت گرم شدن عمل خواهند کرد، نامشخص است. در تالاب‌هایی که گیاهان آوندی مانند درختچه‌ها و علف‌ها بر آن غالب هستند، گرم شدن هوا باعث افزایش میزان جذب دی اکسید کربن شده است. با این حال، در تالاب‌هایی که خزه‌ها، گلسنگ‌ها و دیگر گیاهان بر آن تسلط دارند گرم شدن هوا باعث افزایش انتشار دی اکسید کربن شده است.

بر اساس این مطالعه، گرم شدن هوا باعث افزایش انتشار خالص متان و اکسید نیتروژن از تالاب‌ها بدون توجه به گیاهان غالب آن‌ها شده است.

محقق ارشد این مطالعه می‌گوید، توافق پاریس با هدف حفظ گرمایش جهانی زیر ۲ درجه سانتیگراد بالاتر از سطح قبل از صنعتی شدن و تلاش برای حد پایین‌تر ۱.۵ درجه سانتیگراد است. در این زمینه، مطالعه ما در مورد تغییر تالاب‌ها به عنوان مخزن گاز‌های گلخانه‌ای به مقابله بهتر کمک خواهد کرد.