تامین آب لوله‌کشی برای همه مردم جهان با کاهش فروش آب بسته‌بندی

گروه جامعه خبرگزاری آنا، براساس مطالعه سازمان ملل که به تازگی منتشر شده، نیمی از پولی که در سطح جهان برای تهیه آب بسته‌بندی هزینه می‌شود که فروش آن نیز در دهه‌های اخیر به شدت افزایش یافته برای دسترسی جهانی به آب آشامیدنی سالم از طریق لوله‌کشی کافی است. این گزارش می‌گوید تغییر عادات آشامیدنی به دور از آب بطری همچنین منجر به کاهش شدید زباله‌های پلاستیکی می‌شود؛ تخمین زده می‌شود ۸۵ درصد از بطری‌ها به محل‌های دفن زباله ختم می‌شوند.

** بطری‌های پلاستیکی حاوی مواد زیانبار شیمیایی هستند

پژوهش‌هایی که در سال‌های اخیر توسط مرکز پژوهش‌های اتمی بهابا در کشور هندوستان انجام گرفت، تاثیر مخرب تغییرات شیمیائی حاصل از مصرف آب موجود در بطری‌های پلاستیکی را در بدن انسان اثبات کرد. در این مطالعات، پژوهشگران محصولات آب معدنی و بسته بندی شده در بطری‌های پلاستیکی ۱۸ شرکت تولید کننده مختلف را مورد بررسی و آزمایش قرار داده و همچنین ۵ نمونه از آب‌های داخل این بطری‌ها نیز مورد آنالیز و آزمایش قرار گرفت. این آزمایش‌ها نشان دهنده وجود سطح بسیار بالای مواد شیمیائی مضر برای سلامت انسان در داخل این بطری‌ها و آب آشامیدنی آن‌ها بود. برای نمونه بر اساس نتایج آزمایش‌های انجام شده، در یک بطری یک لیتری از آب‌های معدنی بسته بندی شده در ظروف پلاستیکی، ۲۷ درصد برومات bromate وجود دارد که این ماده برای بدن انسان مضر و آسیب رسان است.

این ماده شیمیائی به عنوان یکی از عوامل مهم و اصلی ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان، عفونت دستگاه گوارش و ریزش مو شناخته می‌شود. در گزارش‌های رسمی سازمان بهداشت جهانی، میزان مجاز برومات موجود در آب آشامیدنی تنها ۱۰ درصد عنوان شده است و این موضوع به صراحت تاکید شده است که حداکثر میزان پیش بینی شده و مورد تائید این ماده در داخل بطری‌های یک لیتری آب باید چهار میلی گرم باشد که متاسفانه میزان ماده فوق الذکر در حال حاضر بسیار بیشتر از این میزان است.

** تاثیر مخرب بطری‌های پلاستیکی بر سلامت زنان باردار

وجود مواد پلاستیکی و ترکیبات شیمیایی ناشی از آن که معمولا در مصارفی همچون بسته بندی غذا به کار می‌رود، خطر وضع حمل زودرس در زنان باردار را بیشتر می‌کند. تیمی مشترک از پژوهشگران هندی و امریکائی به بررسی تاثیر مواد پلاستیکی موجود در بسته بندی‌های مواد غذائی پرداخته و دریافتند این مواد موجب بالا رفتن خطر زایمان زودرس می‌شود. طی مطالعات انجام شده در این  رابطه؛ محققان نقش بیس فنل A   یا BPA را در سطح خون به عنوان عامل اصلی این عارضه معرفی کردند.

** بطری‌های پلاستیکی عامل افزایش ناباروری

پژوهشگران سوئدی در مطالعات خود دریافتند، ماده شیمیایی DEHP که در بطری‌های پلاستیکی و سایر محصولات بسته بندی شده با روکش‌های پلاستیکی وجود دارد، باعث کاهش تحرک اسپرم در مردان شده که این مساله باروری آن‌ها را تحت تاثیر قرار خواهد داد.  بر اساس این تحقیقات، مردانی که در معرض ماده شیمیایی DEHP (بیس (۲-اتیل‌هگزیل) فتالات Bis (۲-ethylhexyl) phthalate) قرار می‌گیرند، دچار کم تحرکی اسپرم می‌شوند بنابراین ممکن است این مساله باروریشان را تحت تاثیر قرار دهد. بسیاری از فتالات در پلاستیک‌های نرمی که در محیط روزمره ما به کار رفته دیده می‌شود  و از آنجا که مولکول‌های فتالات از پلاستیک‌ها نشت می‌کند، انسان‌ها روزانه در معرض جذب این مواد شیمیایی از طریق مواد غذایی، نوشیدنی، تماس با پوست و استنشاق قرار دارند. با این حال، نویسندگان این مطالعه تاکید می‌کنند که تصور نادرست در مورد عدم ایمنی آب شیر و  ایمنی بطری نقش مهمی در ترجیحات افراد دارد.

زینب بوهلل، نویسنده اصلی این مقاله گفت: «تصور این است که آب بطری سالم‌ترین گزینه است، اما ما نشان داده‌ایم که لزوماً اینطور نیست و مردم برای آب بطری‌شده بسیار بیشتر از ۱۵۰ تا ۱۰۰۰ برابر بیشتر از یک لیتر آب لوله‌کشی می‌پردازند».

براساس این مطالعه، آلاینده‌هایی در صد‌ها برند آب بطری شده در بیش از ۴۰ کشور یافت شده است که اغلب فراتر از استاندارد‌های محلی یا جهانی است. براساس آمار‌های به دست آمده، طی دهه گذشته فروش جهانی آب بطری با ۷۳ درصد افزایش به تقریباً ۲۷۰ میلیارد و ۳۵۰ میلیارد لیتر رسیده است؛ سالانه  نیز حدود ۶۰۰ میلیارد بطری پلاستیکی تولید می‌شود که  منجر به تولید ۲۵ میلیون تن زباله پلاستیکی می‌شود.

** کاهش آب زیرزمینی با خروج کنترل نشده آب‌های زیرزمینی برای بسته بندی 

این گزارش خاطرنشان می‌کند که صنعت آب بطری عمدتاً بدون نظارت است، زیرا سیاست گذاران نتوانسته اند با گسترش سریع آن همگام شوند. به گفته نویسندگان، این وضعیت  خطراتی مانند «خروج کنترل نشده آب‌های زیرزمینی برای بسته بندی» را به همراه داشته است که در نهایت می‌تواند منجر به کاهش یا کمبود آب‌های زیرزمینی شود.

ولادیمیر اسماختین از مؤسسه آب، محیط زیست و بهداشت دانشگاه ملل متحد (UNU-INWEH) در همیلتون، کانادا گفت: دو میلیارد نفر در جهان هنوز به آب آشامیدنی مدیریت شده ایمن دسترسی ندارند. این وضعیت در کشور‌های جنوب صحرای آفریقا به بدترین شکل ممکن است و در سطح جهانی با گسترش مداوم بازار‌های آب بسته‌بندی شده منجر به تشدید انحراف توجه از توسعه سیستم‌های آب عمومی منحرف می‌شود. گرچه پیشرفت‌هایی صورت گرفته است، به طوری که ۷۴ درصد از جمعیت جهان در سال ۲۰۲۰ از آب آشامیدنی با مدیریت ایمن استفاده می‌کنند که این رقم در سال ۲۰۰۰، ۶۲ درصد بود.

** دور شدن از هدف در دسترس قرار دادن آب آشامیدنی جهانی 

اسماختین، یکی از نویسندگان این گزارش، گفت: «ما به طور قابل توجهی از مسیر رسیدن به هدف سازمان ملل برای در دسترس قرار دادن آب آشامیدنی جهانی تا سال ۲۰۳۰ خارج شده‌ایم و افزود که «روند فعلی پایدار نیست؛ ما باید تلاش کنیم تا بیشتر در تامین آب عمومی سرمایه گذاری کنیم تا به جای آب بسته بندی، آب پایدار و مطمئن برای مردم فراهم کنیم».

نویسندگان گزارش‌ها همچنین خواستار شفافیت بیشتر و اقدامات قانونی شدند که شرکت‌ها را مجبور به افشای عمومی حجم آب استخراج شده و ارزیابی پیامد‌های زیست محیطی فعالیت‌های خود برای آب بسته‌بندی شده می‌کنند.

** کمبود آب برای پنج میلیارد نفر تا سال ۲۰۵۰ 

براساس اولین گزارش از مجموعه گزارش‌های سازمان ملل متحد در مورد تاثیر تغییرات آب و هوایی بر منابع آبی جهان، پنج میلیارد نفر یا حدود دو سوم جمعیت جهان تا سال ۲۰۵۰ با حداقل یک ماه کمبود آب مواجه خواهند شد. این گزارش شامل پیش‌بینی‌هایی در مورد جریان رودخانه‌ها، سیل و خشکسالی در هر قاره است؛ برخی از منابع آب، مانند رود سائو فرانسیسکو در برزیل، با آینده‌ای چالش‌برانگیز روبه‌رو هستند.

سازمان ملل پیش از این هشدار داده بود به دلیل تغییرات اقلیمی، افزایش تقاضا و آلودگی منابع، بیش از پنج میلیارد نفر از مردم جهان تا سال ۲۰۵۰ با کمبود آب روبه‌رو می‌شوند مگر این که اقداماتی برای کاهش فشار بر رودخانه‌ها، دریاچه‌ها، آب‌های زیرزمینی و ذخایر آبی انجام شود. طبق ارقام ذکر شده در این گزارش، سه میلیارد و ۶۰۰ میلیون نفر در سال ۲۰۱۸ میلادی حداقل یک ماه در سال، دسترسی ناکافی به آب داشتند.

در این گزارش‌ها اعلام شده بود تقاضا برای مواد غذایی تا سال ۲۰۵۰ میلادی حدود ۷۰ درصد افزایش می‌یابد و این وضعیت باعث افزایش نزدیک به ۲۰ درصد در مصرف آب مورد استفاده در کشاورزی خواهد شد.