نوآوری‌های فارابی در حکمت و فرهنگ در هزاره پس از او همواره مورد بازخوانی واقع شده است

به گزارش گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ایران به اولین کنگره جهانی فارابی و فرهنگ و تمدن اسلامی پیامی صادر کرد. 

بسم الله الرحمن الرحیم

استادان، پژوهشگران، دانش‌پژوهان گرامی شرکت‌کننده در نخستین کنگره جهانی فارابی و فرهنگ و تمدن اسلامی 
سلام و خیر مقدم

حکیم فارابی از دانشمندان یگانه جهان است که تفّرد و تمایز او در آثار نویسندگان و مورخان تأیید شده است. متفکر، فیلسوف و هنرمندی پرآوازه که حیات خود را در راه عقلانی‌سازی فرهنگ و تمدن بشری صرف کرد. فارابی در عین بهره‌مندی از میراث عقلانیت اسلامی و گفتگوی مؤثر و نقادانه با متفکران شرق و غرب، گستره عقلانیت را بیش از پیش توسعه داد و ساحات متعدد زندگی انسان را بدان آمیخته کرد تا آدمی با دیده‌ای متنقذ و اندیشه‌ای مبسوط، دریافت آگاهانه‌تری از محیط پیرامون خود داشته باشد. این راهی است که بسیاری پس از فارابی و متأثر از او در جهان اسلام و جهان یهود و مسیحیت طی کردند تا بدین طریق آدمی را از جهل و تعصب و کوته‌بینی نجات دهند. او به راستی معلمی است که جهان اسلام و غرب و دوستداران حکمت قدیم بسیار مدیون او هستند.

نوآوری‌های فارابی در حکمت و سیاست و هنر و فرهنگ و معرفت در هزاره پس از او همواره مورد بازخوانی و تفسیر و نقد واقع شده است. برای ما ایرانی‌ها و بسیاری از ملل همسایه، فارابی متفکری است زنده که احوال و افکار او منشا تغییر و تحول بوده است. امروزه فارابی بار دیگر مورد توجه محافل علمی و آکادمی فلسفه و سیاست غرب واقع شده و پیام فکری و فلسفی او به زبان‌های متعدد بازخوانی و منتقل می‌شود. دنیای جدید نیازمند مواجهه نقادانه با دنیای گذشته و احیای میراث‌های مذکور در قالب‌های جدید است. از این جهت، فارابی منبعی ارزشمند برای محققان دوران معاصر است.

در خرداد ماه سال جاری، رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، در دیدار با رئیس جمهور محترم قزاقستان، تشکیل کارگروه مشترک فارابی‌پژوهی را از ایران و قزاقستان مورد تأکید قرار دادند و این همکاری مشترک را زمینه‌ای برای توسعه همکاری‌های علمی و فرهنگی دو کشور اعلام کردند. بدون شک این کنگره که با مشارکت و همکاری مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی و دبیرخانه دائمی جشنواره بین‌المللی فارابی از سوی ایران و دانشگاه الفارابی و وزارت علوم و آموزش عالی از سوی قزاقستان برگزار می‌شود، می‌تواند مسیر این همکاری را بگشاید و انگیزه‌ها را برای تعامل اندیشمندان هر دو کشور و محققان فارابی‌شناس دیگر کشور‌ها تقویت کند. امید است که دوستان گرامی ما در کشور قزاقستان دومین دوره این کنگره را برگزار کنند. این همکاری مشترک می‌تواند فارابی‌شناسی را در جهان معاصر، به ویژه جهان اسلام، توسعه دهد و انگیزه محققان هر دو کشور و دیگر کشور‌ها را در این خصوص تقویت کند.

از همه استادان و محققانی که در این سه روز با ارائه مقالات و دستاورد‌های پژوهشی خود زمینه گفت‌وگو و بحث و تأمل را درباره اندیشه‌های این حکیم جهانی و جهان‌وطن فراهم آورده‌اند تشکر می‌کنم. همچنین، از همه دست‌اندرکارانی که در مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی- که به نمایندگی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ریاست بخش علمی کارگروه علمی مشترک فارابی‌پژوهیِ طرف ایرانی را نیز برعهده دارد- و نهاد‌های همکار که موجبات برگزاری این کنگره بزرگ را فراهم آوردند و محفلی برای گفتگوی اندیشمندان ایرانی و غیرایرانی گستردند صمیمانه تشکر می‌کنم.