نیازمند فناوری اجتماعی هستیم/ ضرورت شکل‌گیری هویت جمعی جبهه انقلاب

به گزارش گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه در مراسم گام دوم انقلاب اسلامی که در دانشگاه امام حسین (ع) برگزار شد، با تبریک اعیاد ماه رجب و سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی اظهار کرد: مقام معظم رهبری در ۲۲ بهمن ماه سال ۹۷ بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی را صادر کردند، این بیانیه ساحت‌های مختلف دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی افزود: روح بیانیه گام دوم ۵ ساحت محتوایی، مخاطب، رویکردی، روشی و آینده‌نگری دارد، مقام معظم رهبری در ساحت محتوایی که در ابتدای بیانیه به آن پرداخته شده به تبیین عملکرد چهار دهه انقلاب و بیان موفقیت‌های انقلاب در این مدت پرداخته‌اند و آن را ناشی از نظریه نظام انقلابی می‌دانند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه نظریه نظام انقلابی سه رکن خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی دارد، ادامه داد: انقلاب اسلامی با رهبری آسمانی امام (ره) یک دستاورد مهم داشت و آن پایان انحطاط تاریخی ایران بود چراکه ایران گرفتار انحطاطی بود و انقلاب اسلامی به این انحطاط تاریخی پایان داد، در واقع انقلاب اسلامی و نظریه نظام انقلابی این کار را کرد.

استاد خسروپناه گفت: انقلاب اسلامی با چپ و راست مدرنیته مقابله کرد، چون در آن زمان دو ایدولوژی لیبرالیسم و کمونیسم حاکم بود و انقلاب اسلامی یک ایدیولوژی جدیدی در مقابل این دو ایدیولوژی ارائه داد و ایران مقتدری حاکم شد، ایران قبل از انقلاب اسلامی ذلیل بود چرا که پادشاهش پس از ۲۶ سال حکومت جرات نداشت تاج پادشاهی را بر سر بگذارد، حتی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی طرح تجزیه ایران مطرح شد و بخشی از این طرح عملی و بحرین جدا شد و خلق عرب شکل گرفت کومله برای جدایی کردستان ایجاد شد و قرار بود ایران قبل از پیروزی انقلاب به چند کشور تقسیم شود. انقلاب اسلامی ایران نگذاشت این اتفاق بیفتد، انقلاب اسلامی ایران از تجزیه ایران جلوگیری کرد و حافظ امنیت و مرز‌های ایران شد.

وی اضافه کرد: انقلاب اسلامی ایران شعار‌های جهانی به دنیا عرضه کرد و اخلاق، معنویت، عدالت، استقلال، عقلانیت، برابری به‌عنوان موتور پیشرفت ایران مدنظر قرار گرفت، قبل از انقلاب مگر کسی جرات داشت نظریه‌پردازی و طرحی نو ایجاد کند، یا کشته می‌شد یا باید به آمریکا می‌رفت.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: اقتدار علمی و فناوری دستاورد انقلاب اسلامی است، ایجاد زیرساخت‌های اقتصادی و عمرانی به خاطر تلاش مدیریت جهادی بود که نمونه بارز این مدیریت جهادی شهید حاج قاسم سلیمانی است، که اگر صد رساله دکتری درباره‌اش بنویسیم کم است، شهید سلیمانی مظهر آیه شریفه ۴۱ سوره احزاب بود، قرآن می‌فرماید رمز ماندگاری اطاعت نکردن از منافقین و کفار را در توکل به خدا می‌داند، حاج قاسم دقیقا نشان داد که می‌توان اطاعت نکرد، اعتنا نکرد، آزار آنان را ترک کرد، حاج قاسم به خاطر توکل الهی که داشت، پیروز شد، هرکس اینگونه فکر کند مدیریت جهادی دارد، هرگاه گرفتار تساهل شدیم دشمن یک خاکریزی را از ما فتح می‌کند.

وی ادامه داد: وقتی خاکریز‌های جغرافیایی کشور ما را داعش و القاعده می‌گیرد، کسی مثل حاج قاسم می‌تواند تدبیر، اقدام و نابود کند، چون به توکل الله، عمل می‌کند، هرجا نتوانستیم، شک نکنید ایمان کافی نداشتیم. نتوانستن ما و تدبیر نکردن ما از ضعیف بودن ایمان ماست، هرجا بی‌تدبیری می‌کنیم از ضعیف بودن ایمان است.

خسروپناه ادامه داد: انقلاب اسلامی چیزی کم نگذاشته نظریه نظام انقلابی نظریه جامعی است، چرا حضرت آقا می‌فرماید اول خودسازی؟ اگر نماز شب، نافله‌ها و گریه‌های حاج قاسم نبود، اگر درد دل با خدا نبود اگر انس با اهل بیت نبود می‌توانست جامعه پردازی کند؟ اول باید در خودمان بنگریم، چقدر اهل تحجر و ناله هستیم، به‌همان اندازه که ناله و شب زنده‌داری کم می‌شود تدبیرمان در روز ضعیف می‌شود، بعد می‌گوییم نمی‌شود، گاهی بدتر از این است، برای اینکه چهار تا رای جمع کنیم تدبیر لازم نمی‌کنیم، غافل از اینکه اگر به فکر چهار تا رای باشیم خدا با کله ما را زمین می‌زند، آیا امام (ره) دنبال رای بود؟ آیا دنبال تشویق کردن عده‌ای بود؟ امام خدا را داشت و به‌همین خاطر مردم هم به سمتش آمدند.

وی افزود: روابط تکوینی و علمی را قبول داریم، اما روابط تکوینی اجتماعی که خدای سبحان و اهل بیت ارائه داده‌اند را قبول نداریم؟

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: حفظ تمامیت ارضی ایران، مشارکت آحاد، عدالت در توزیع امکانات کشور، توصیفی است که مقام معظم رهبری از نظریه نظام انقلابی بیان می‌کنند، البته می‌فرمایند که ما ضعف‌هایی داشتیم و به آن اعتراف داریم، با این حال رشد و بالندگی در نظام انقلابی نیز داشتیم و توسعه در روستا‌ها در آب برق و گاز کم نبوده است، مثلا در زلزله خوی دولتمردان دست به‌کار شدند و به سرعت نیاز‌های مردم را فراهم کردند، در صورتی که آمریکا برای یک توفان روز‌ها برق قطع می‌شود.

خسروپناه با اشاره به ساحت دوم بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی بیان کرد: مخاطب این بیانیه همه ملت ایران به‌ویژه جوانان مومن انقلابی هستند، در هر کاری که جوانان انقلابی وارد شدند موفق بوده‌اند، نسل اول و دوم انقلاب باید به جوانان انقلابی مشورت بدهند و جوانان مومن انقلابی را به کار بگیرند، چرا توان آنان را باور نمی‌کنید. چند سالی است که بحث جنگ شناختی مطرح شده، عده‌ای از جوانان انقلابی مشارکت کردند و بهترین و دقیق‌ترین تحلیل‌ها را درباره جنگ شناختی ارائه دادند، در سلول‌های بنیادی، زیست فناوری، هسته‌ای و نانو نسل سوم و چهارم بهتر از نسل اول و دوم کار می‌کنند البته اگر نسل اول و دوم اجازه بدهند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: نسل اول و دوم اعتقاد دارند که انقلاب با آن‌ها زنده است، نخیر این‌گونه نیست، البته استفاده از جوانان پیرزدایی نیست بلکه باید از تجربه آن‌ها استفاده شود، نسل جوان تحرک، ایده، جرات و جسارت دارد، وقتی سن بالا می‌رود محافظه کار می‌شویم، جوان مومن انقلابی با اینکه اندیشه رهبری را می‌داند، اما اهل حرکت و جنبش است. در سفری برای اربعین مسیر نجف تا کربلا را پیاده می‌رفتم جوانی گلایه کرد چرا علوم انسانی را اسلامی نمی‌کنید، بعد از یک ساعت صبحت کردن گفت که چرا چیزی نمی‌گویید؟ جوان‌ها انگیزه دارند باید به آن‌ها اعتماد کرد.

خسروپناه با اشاره به ساحت سوم بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی گفت: رویکرد این بیانیه هویت‌سازی و امیدبخشی است، ساحت چهارم حرکت عمومی مردمی و به کارگیری حلقه‌های میانی است، این بحث را حضرت آقا در خرداد ۹۸ در میان دانشجویان فرمودند. برای ایجاد تغییرات نمی‌توان از حلقه‌های میانی استفاده نکرد. برای تعالی در فرهنگ باید حلقه‌های میانی را به‌کار گرفت نه اینکه حلقه میانی فقط در خدمات اجتماعی باشند، باید در تنظیم‌گری و سیاست‌گذاری هم نقش داشته باشند. یعنی حلقه میانی باید در سه رکن حکمرانی که شامل خدمات، سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری است، نقش داشته باشد، این رویکرد روش است و حضرت آقا روش حفظ نظام اسلامی را در همین می‌دانند.

وی درباره ساحت آینده‌نگری بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی اضافه کرد: آخرین ساحت بیانیه آینده‌نگری است و محور‌های هفت‌گانه دارد. مثلا حوزه فرهنگ نمایش خانگی یا بازی‌ها باید متناسب با فرهنگ ما باشد، این‌ها مسئله است اگر مسئله شناسی نکنیم و نگاه حکمرانی به مسئله‌ها نداشته باشیم فقط حرف می‌زنیم و تمام می‌شود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با طرح این سوال که آیا بیانیه گام دوم را توانستیم اثربخش کنیم، تاکید کرد: متاسفانه در این زمینه موفق نبودیم و باعث شده که بیانیه کم کارآمد شود.

وی درباره چرایی کم کارآمدی بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی گفت: سه عامل مهم در کم‌کارآمدی نقش داشته است، اولین عامل مربوط به جبهه انقلاب است، متاسفانه جبهه انقلاب هویت جمعی ندارد و پراکنده است، جزیره‌ای عمل می‌کنند و از کار یکدیگر خبر ندارند، کار‌های تکراری موازی انجام می‌دهند، درحالی‌که دشمن در جنگ شناختی روی یک مسئله متمرکز می‌شود، دشمن هویت جمعی دارد، دشمن از نظر اندیشه‌ای هیچ چیزی ندارد و ایدئولوژی حکمی و فلسفی ندارد، اما هویت جمعی دارد، در اغتشاشات اخیر فقط روی زوال جمهوری اسلامی متمرکز شدند و جایگزینی را رها کردند، چون در آن اختلاف داشتند، جبهه انقلاب هویت جمعی‌اش ضعیف است، اما حاج قاسم توانست جریان مقاومت را هویت جمعی ببخشد، ما محتاج جبهه فرهنگی اجتماعی با هویت جمعی هستیم، این عامل ضعف و کارامدی بیانیه است که باید حل شود و اخوت، محبت و اراده تک تک ما را می‌طلبد.

وی عامل دوم کم کارآمدی بیانیه گام دوم را غفلت از فناوری اجتماعی دانست و اضافه کرد: همانطور که در علوم تجربی و مهندسی، علوم پایه نظیر فیزیک و ریاضی وجود دارد و علوم پایه به فناوری نرم مانند مهندسی تبدیل می‌شود و بعد به فناوری سخت مانند کارخانه و امثالهم تبدیل می‌شود، ما در علوم انسانی هم این فرآیند را داریم آنچه در این سال‌ها و دو دهه اخیر تمرکز کردیم نظریه‌پردازی است، دنبال نظریه اسلامی رشد، شخصیت، هویت، جامعه، فرهنگ بودیم، کار‌های خوبی انجام شده، اما گام اول است تبدیل این نظریه‌ها به فناوری نرم باید مدنظر قرار گیرد، مثلا در تکنولوژی آموزشی شاهد تبدیل نظریه‌های علوم انسانی به تکنولوژی آموزشی بوده‌ایم.

خسروپناه ادامه داد: در دوره کنونی به فناوری نظریه‌پردازی، فناوری حکمرانی فناوری سیاست‌گذاری نیاز داریم. حال سوال این است که فناوری حکمرانی چیست؟ فناوری تنظیم‌گری چیست؟ متاسفانه شورا‌های عالی شکل می‌گیرد که با هم مشکل دارند، چون فناوری تنظیم‌گری وجود ندارد، فناوری تنظیم‌گری مهم است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: تا الان سراغ حکمی‌سازی و اسلامی سازی رفتیم، اما تبدیل آن‌ها به فناوری اجتماعی مهم است. اگر حضرت آقا دولت اسلامی را مدنظر دارند بدون فناوری اجتماعی امکانپذیر نیست، یکی از فناوری‌های مورد نیاز فناوری حکمرانی است، ضعف در تولید فناوری داریم، نظریه‌ها از جنس کشف هستند و کشف می‌شود، اما تبدیل نظریه به فناوری از جنس ساخت و تولید است.

خسروپناه عامل سوم کم کارآمدی بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی را ضعف در حکمرانی اسلامی قلمداد کرد و گفت: حکمرانی در قرآن به الحکم تعبیر می‌شود، حکمرانی غیر از حکومت‌داری است، حکمرانی سیاست‌گذاری، تنظیم‌گری و خدمات عمومی و بین المللی را شامل می‌شود، هریک از این ساحت‌ها فناوری خاص خودش را می‌خواهد، ما در مقوله‌های هفت گانه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی حکمرانی راه نینداختیم، مثلا حکمرانی علم و فناوری باید در وزارت علوم،   حکمرانی در حوزه معنویت و اخلاق باید در حوزه‌های علمیه، حکمرانی در حوزه اقتصاد از جمله امنیت غذایی باید در وزارت جهاد دنبال کنیم، در امنیت غذایی ضعف داریم عده‌ای نظریه نکاشت را به بهانه کمبود آب دنبال می‌کنند، این عده می‌خواهند ما را وابسته کنند البته عقلا حکما حواسشان جمع است و زیر بار این توطئه نمی‌روند. در مجموع نیاز داریم که راهکار‌های عملیاتی رفع این عوامل را بیابیم.

وی اضافه کرد: یکی از راهکار‌های شفاف مکتب شهید سلیمانی است چراکه مبانی، ارکان، اصول، اهداف و روش دارد و نتیجه بخش بوده است، شهید سلیمانی در مواجهه با داعش جبهه مقاومت را ایجاد کرد، مکتب حاج قاسم، چون دارای هدف و مبانی بود توانست جبهه مقاومت تشکیل بدهد و در مقابل داعش که زاییده استکبار جهانی بود، ایستادگی کند، ما دانش مدیریت مبتنی بر حاج قاسم را داریم می‌توانیم در دستگاه‌های حاکمیتی و جبهه مردمی از آن استفاده کنیم.