رونمایی از ۵ مرحله مهم و الزامیِ ورود VAR /کمک داور ویدیویی «شاید» از نیم فصل دوم لیگ آینده در ایران

به گزارش خبرنگار گروه ورزشی خبرگزاری آنا، سطح اول مسابقات باشگاهی فوتبال ایران با چالش بزرگ مشکلات داوری مواجه شده و هر هفته از بازی‌های لیگ برتر یا هر مرحله از دیدارهای جام حذفی محل اعتراض به هر تصمیم تیم‌های داوری است. بگذریم که دامنه این اعتراضات به سطوح پایین‌تر هم کشیده شده اما کار در دیدارهایی که پخش تلویزیونی دارند به جایی رسیده که زمان زیادی از بسیاری دیدارها به اعتراض بازیکنان و عوامل روی نیمکت به قضاوت داوران اختصاص دارد و به نوعی امنیت روانی از تیم‌های داوری گرفته شده است.

سیستم کمک داور ویدیویی (VAR) که از جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه به طور رسمی از سوی فیفا در یک تورنمنت رسمی مورد استفاده قرار گرفت در حال حاضر در تمامی رقابت‌های معتبر استفاده می‌شود و یکی از ابزار‌های تیم‌های داوری هر مسابقه است، اما در سطح اول فوتبال ایران جای خالی آن وجود دارد. فقدان VAR باعث شده تا هر فردی فارغ از سرمربی، مربی، بازیکن، سرپرست و ... به زعم خود نسبت به تصمیم‌های داور معترض باشد و بازی را به جنجال بکشاند. هر چند با وجود VAR هم احتمال آنکه اعتراض‌ها تمام شود صفر است، اما داور اول به همراه کمک داور ویدئویی می‌تواند به اعتراضات استناد کند و اگر تردید دارد با بازبینی فیلم آن اتفاق نظر خود را تغییر دهد.

مراحل خرید، نصب و راه‌اندازی VAR

۵ مرحله برای برنامه کمک اجرایی و تأیید کننده فیفا برای استفاده از VAR تعریف شده است. هر کشوری برای نصب سیستم کمک داور ویدئویی باید تمامی مراحل را با رعایت دقیق جزئیات انجام دهد. مرحله اول که به نام «برنامه‌ریزی اولیه» است ۴۵ روز الی ۳ ماه زمان می‌برد که حداقل و حداکثر بازه زمانی دارد. این مرحله شامل ابلاغ دادن به تیم پروژه VAR است. در ایران هم باید تیم پروژه تعریف شود و به تک تک نفرات ابلاغ بدهند. ابلاغ به این صورت است که مهم‌ترین نفراتی که در این تیم هستند رهبر یا رهبران تیم VAR محسوب می‌شوند و مدرس یا مربی کمک داور ویدئویی و داوران، این دو نفر اصلی هستند و چند نفر دیگر هم در این تیم هستند.

بعد از آن جلسه (kick of meeting VAR) «شروع کار VAR» برگزار می‌شود. این جلسه یک کارگاه VAR است که این کارگاه باید توسط تیم VAR و فیفا به صورت آنلاین یا در مقر فیفا یا به روش‌های دیگر شکل بگیرد. کلیه کارهایی که در مورد برنامه‌ریزی اولیه است در این کارگاه انجام می‌شود که مربوط به قدم یا مرحله اول است.

مرحله دوم که بین یک الی ۲ ماه طول می‌کشد، نیازهای اداری برای پروژه VAR است. اینکه نیازهایی که برای برنامه (IAAP) لازم است از سوی فیفا تأیید می‌شود.

مرحله سوم برای آماده‌سازی و آموزش است، این مرحله ۶ ماه طول می‌کشد که مهم‌ترین مرحله برنامه VAR است. در این برنامه طرف فیفا باید یک برنامه آموزشی در رابطه با آموزش داوران و کمک داوران ویدئویی تعریف کند. تقسیم‌بندی این قسمت به این صورت است که فیفا یک‌سری کمک داور ویدئویی و یک‌سری داور را به صورت مجزا تعیین کرده که باید جداگانه مورد آموزش قرار بگیرند. بخشی دیگر از این مرحله از برنامه ثبت (steepy) است. steepy شرکتی است که مشتری VAR با آن قرارداد می‌بندد و تمامی ابزار مربوط به VAR را از آن خریداری می‌کند. مثل هائوکای، ای وی اس، اسلومو یا هر شرکتی که فدراسیون با آن وارد مذاکره می‌شود.

مرحله چهارم یک ماه طول می‌کشد. مرحله‌ای که فیفا تأییدیه خود را صادر می‌کند. فیفا در این مرحله مواردی را که فدراسیون برای راه‌اندازی VAR ثبت کرده را باید مورد بررسی و بازبینی قرار دهد که به صورت درست ثبت شده باشد و سپس آن را تصویب می‌کند. فیفا آن را در پلتفرم VAR که نام کاربری و رمز عبور دارد مورد تأیید قرار می‌دهد و فقط کسانی می‌توانند وارد آن شوند که رابط بین فدراسیون یک کشور و فدراسیون جهانی فوتبال باشند. یعنی همان رهبر VAR و مدرس داوری، کسانی که از سوی فدراسیون به فیفا معرفی می‌شوند و تنها و تنها فیفا آنها را می‌شناسد و اطلاعات لازم را در میان می‌گذارد. تمام موارد را این اشخاص در همان پلتفرم طبق الگوریتمی که تعریف شده ثبت کنند یا اصلاحاً تیک بزنند.

در مرحله پنجم فیفا از لفظ «کانتینیو» یا پیوسته استفاده می‌کند. به این مرحله «مانیتورینگ» می‌گویند که به معنای نظارت کردن است. این مرحله باید به صورت مداوم روی پروژه VAR انجام شود. گزارش‌های نظارت پیوسته بر روی نحوه استفاده از VAR است که باید به طور مداوم به فیفا گزارش شود.

علی میرزابیگی کارشناس داوری، در خصوص اینکه اگر اقدامات لازم از سوی فدراسیون فوتبال ایران انجام شود چه زمانی تکنولوژی VAR در بالاترین سطح فوتبال کشور قابل استفاده می‌شود، به خبرنگار ورزشی آنا گفت: سازمان لیگ معمولا در ماه مرداد رقابت‌های لیگ برتر را آغاز می‌کند. اگر پروژه نصب VAR برای این رقابت‌ها از همین فردا آغاز شود و بدون وقفه مراحل خرید، نصب و راه‌اندازی آن ادامه یابد شاید در نیم‌فصل دوم فصل آینده لیگ برتر سیستم کمک داور ویدئویی در ایران مورد اجرا قرار بگیرد.

میرزابیگی در مورد هزینه‌های نصب VAR گفت: هزینه نصب این تکنولوژی را نمی‌توان به طور دقیق مشخص کرد چرا که ورزشگاه‌های تیم‌های لیگ برتر امکانات یکسانی را ندارند و این موضوع در سراسر لیگ‌های فوتبال وجود داشته است اما به طور میانگین برای یک لیگ از ۱.۵ تا ۶.۵ میلیون دلار باید هزینه کرد که با توجه به وضعیت ورزشگاه‌های برگزارکننده مسابقات قابل تشخیص است. 

به گزارش آنا، با این شرایط با توجه به ادعای مسئولان ورزش کشور و همچنین فدراسیون فوتبال مبنی بر اینکه از فصل بعد سیستم کمک داور ویدیویی در فوتبال ایران مورد استفاده قرار می گیرد، باید خوشبینانه منتظر باشیم VAR از نیم فصل دوم لیگ بیست و سوم در فوتبال کشور استفاده شود زیرا طی شدن مراحل مهم 5 گانه(در صورتی که ورزشگاه ها هیچ مشکلی نداشته باشند، که البته دارند) حداقل چندین ماه زمان می برد که نیم فصل از لیگ اینده هم شامل این زمان خواهد شد.