باید در چارچوب منافع ملی، مذاکرات را به سرانجام برسانیم

ابوالقاسم دلفی، سفیر پیشین ایران در فرانسه در گفتگو با خبرنگار جهان خبرگزاری آنا، در خصوص اظهارات مقامات اروپایی و آمریکایی مبنی بر اینکه دیگر نیازی به برجام و تمرکزی روی آن ندارند و از طرفی ارسال پیام های غیرمستقیم آنها برای ایران، گفت: مذاکرات هسته‌ای وین شرایط خاصی را طی می‌کند. اظهارات علنی مقامات اروپایی و غربی حاکی از این است که موضوع مذاکرات هسته‌ای، اولویت اول آن‌ها نیست و موضوعات دیگری در قبال جمهوری اسلامی ایران که عمدتاً تحولات داخلی، اوضاع سیاسی و ناآرامی‌های داخل کشور می‌باشد، برای آن‌ها از اهمیت بیشتری برخوردار است.

وی افزود: از طرف دیگر طی یکسال و اندی که از شروع دولت سیزدهم گذشته است، در مراحل مختلفی مذاکرات بین دو طرف انجام شده، هر طرف مواضع خودش را اعلام کرده و در ادوار مختلف به نتیجه نرسیده و سرانجامش این است که امروز با آن رو به رو هستیم.

مدیر کل پیشین اروپای غربی وزارت امور خارجه همچنین بیان کرد: اروپایی‌ها و غربی‌ها، مخصوصا آمریکایی‌ها معتقدند که در آخرین دور مذاکراتی که انجام شد بعد از پیشنهاداتی که آقای بورل در مورد مذاکرات به طرفین ارائه کرد و ایران و آمریکا نظرات خود را در مورد پیشنهادات ارائه کردند به جا‌های خوبی رسیده بود و تقریباً متنی آماده شده بود که این متن مطالبات حداکثری دو طرف را برآورده می‌کرد و طرفین آماده بودند در ماه اکتبر به توافق برسند.

دلفی اضافه کرد: آمریکایی‌ها معتقدند که طرف ایرانی در آخرین لحظه خواسته‌های دیگری را مطرح کرده که تحقق این خواسته‌ها امکان پذیر نبوده و مذاکرات به سرانجام نرسید. در حالی که طرف ایرانی مدعی است که مذاکره کنندگان ایرانی تلاش می‌کنند و در صدد این هستند که به تفاهم برسند و منافع حداکثری کشور را تامین کنند.

وی تاکید کرد: به نظر می‌رسد اراده سیاسی و تمایل قطعی رسیدن به تفاهم در موضوع برجام و مذاکرات هسته‌ای، چه از طرف غربی‌ها و چه از طرف جمهوری اسلامی ایران به دلایل متفاوت هنوز محقق نشده است و علتش هم عوامل دیگری است که به موازات مذاکرات هسته‌ای در صحنه بین‌المللی و داخلی اتفاق افتاده که باید به آن‌ها توجه کنیم، زیرا عدم توجه به آن‌ها وضعیتی را پیش می‌آورد که در حال حاضر با آن روبرو هستیم.

سفیر سابق ایران در بروکسل افزود: شرایط بین‌المللی و شرایط منطقه‌ای، شرایط ایستایی نیست و تحولاتی در سطح بین‌المللی اتفاق افتاده که برموضوع مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب تاثیرگذار هستند.

دلفی گفت: طرف‌های غیر غربی گروه پنج به اضافه یک یعنی روس‌ها و چینی‌ها از ابتدای شروع مذاکرات هسته‌ای از سال ۲۰۱۲ به طور ضمنی و البته به صورت علنی تمایل چندانی به اینکه این مذاکرات به سرانجام قطعی برسد و مشکل جمهوری اسلامی ایران با دنیا حل شود، تحریم‌ها و فشار‌های بین‌المللی از بین رود، ندارند.

وی اضافه کرد: چرا که اگر جمهوری اسلامی ایران شرایط عادی و طبیعی پیدا می‌کرد علی‌الاصول، میزان وابستگی‌اش به این دو کشور کمتر می‌شد و طبیعتاً منافع نا معقولی را که آن‌ها از رهگذرِ در تحریم بودن جمهوری اسلامی ایران به دست می‌آوردند، عایدشان نمی‌شد.

سفیر سابق ایران درفرانسه بیان کرد: در دولت سیزدهم که ما موضوع نگاه به شرق را به عنوان راهبرد اصلی سیاست خارجی اعلام کردیم، این مسئله بیشتر نمود پیدا کرد و روس‌ها در موضوع هسته‌ای و مذاکرات هسته‌ای ما و غرب، خودشان را ذی‌نفع نشان دادند و مدعی شدند اگر این مذاکرات به سرانجام برسد، منافع اقتصادی روسیه نباید تحت تاثیر قرار گیرد.

دلفی افزود: این تحولات در شرایطی رخ داد که ما درکنار روس‌ها قرار گرفتیم و بسیاری از مواضع و دیدگاه‌هایمان به هم نزدیک‌تر شد و اتفاق ویژه‌ای که بیشتر نمود پیدا کرد، موضوع جنگ اوکراین و تهاجم روسیه بود که ما در این جنگ مواضع بعضاً مختلفی در زمان‌های مختلف داشتیم، به دلیل موضوع پهپاد‌ها و فرض حمایت نظامی از روس‌ها، ایران را به عنوان حامی تجاوز به اوکراین مطرح کرد و به سبب تاثیراتی که بحران اوکراین در اروپا از منظر امنیتی، اقتصادی و انرژی اروپا به جای گذاشت، بخشی از آن را به ما نسبت دادند.

وی گفت: همان طور که الان در رسانه‌ها در مورد سرانجام بحران اوکراین مطرح می‌شود، اگر بخواهند متجاوز، یعنی روسیه را تنبیه کنند و از هم اکنون که به دنبال پرونده‌سازی برای روسیه هستند، علی‌القاعده دنبال آن خواهند بود که حامیان روسیه در جنگ را در این موضوع همراه این روند کنند.

سفیر پیشین ایران در فرانسه، گفت: روس‌ها در این جنگ ما را با خودشان همراه کردند و مواضع ما تقریباً به شکلی مطرح شد که دنیا ما را حامی روسیه می‌داند و این نکته مهمی بود که تاثیر خودش را در مذاکرات هسته‌ای داشت و به تعبیری غربی‌ها از اینکه ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران، کشور مهمی در منطقه با ظرفیت بالای سیاسی، دارنده منابع عظیم انرژی نفت و گاز، همه ظرفیت‌هایمان را در کنار روسیه قرار دادیم و آن‌ها را به این سو کشاند که این موضوع را به ترتیبی با ما حل و فصل کنند.

دلفی با بیان این که اگرچه اروپایی‌ها در زمان‌هایی به سراغ ما آمدند و می‌خواستند ما را در موضع انرژی با خودشان شریک کنند و بعضی از مشکلات اروپا و غرب را از منظر انرژی حل کنند، اظهار داشت:، اما ما خیلی خود را راغب نشان ندادیم که وارد این روند شویم و لذا این موضوع یکی از مواردی بود که بر مشکلات ما و اروپایی‌ها اضافه کرد.

وی ادامه داد: ضمن اینکه موضوع تحولات داخلی و نا آرامی‌هایی که طی ماه‌های گذشته در کشور اتفاق افتاد، نتیجه‌اش این شد که پرونده حقوق بشر جمهوری اسلامی چه در شورای حقوق بشر و چه در مجمع عمومی، در دستور کار قرار گرفت و بر مشکلات ما افزود.

این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: علاوه بر موضوع اوکراین و موضوع تحولات داخلی به این نکته باید توجه کنیم که همچنان روابط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ما دچار نقیصه است و این نقیصه از جهت اینکه گفتگو‌ها و ادعا‌هایی که آژانس در مورد بعضی از مکان‌ها دارد و خواستار دسترسی به این مکان‌ها است هنوز راه حلی برای آن پیدا نشده و سفر گروسی به تهران برای بررسی این موضوع هم انجام نگرفته است.

دلفی ادامه داد: از منظر آژانس و بر اساس مصاحبه آخیر گروسی، آن‌ها ما را به عنوان کشوری که به موضوع سلاح هسته‌ای نزدیک می‌شود مورد اتهام قرار داده و قطعنامه‌هایی که شورای حکام و آژانس قبلا علیه ما صادر کردند به مشکلات پرونده مذاکراتی ما با غرب و اروپایی‌ها اضافه کرده است.

وی گفت: لذا در مجموع سه موضوع اوکراین، تحولات داخلی و بحث مشکلات ما و آژانس از جمله مسائلی هستند که مجموعه‌ طرف غربی مذاکرات هسته‌ای را به این راغب کرده که در شرایطی مذاکرات را به سرانجام برسانند که بتوانند همه این مسائل را با هم به سرانجام برسانند.

سفیر سابق ایران در بروکسل ادامه داد: اگرچه موضوع برجام و مذاکرات هسته‌ای از روز اول شروعش به این اختصاص داشته که فقط به مسئله هسته‌ای رسیدگی شود و دو طرف اذعان داشتند به اینکه وارد کردن بقیه موضوعات به مذاکرات مشکلی را حل نمی‌کند، ولی به زعم غربی‌ها و آنچه رسانه‌های غربی تصویر می‌کنند، شرایط فعلی ایران به‌گونه‌ای است که آن‌ها مدعی هستند می‌توانند با فشار و مواضعی که در قبال این سه موضوع دارند ما را وادار کنند تا به مذاکرات تن دهیم یا اینکه مذاکرات به سمت آنچه که آن‌ها می‌خواهند هدایت، تشویق و ترغیب شود.

دلفی گفت: با توجه به شرایطی که توضیح دادم؛ به نظر می‌رسد بخش زیادی از آینده مذاکرات علیرغم مواضعی که آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها در مورد اولویت داشتن یا نداشتن مذاکرات هسته‌ای اتخاذ می‌کنند، در دست ایران است. ما در مذاکرات هسته‌ای به دلیل راهبرد مذاکراتی و نوع مذاکراتی که تا به حال انجام دادیم، همواره تحت تحریم‌ها و شرایط تحریمی و فشار‌های بین‌المللی بودیم و از این منظر خسارت‌های زیادی را کشور تحمل کرده و می‌کند.

وی ادامه داد: لذا اگر بر اساس «منافع ملی» و شرایط جاری کشور به مذاکرات نگاه کنیم، باید این مذاکرات را به نوعی مدیریت کنیم که به عنوان دریچه‌ای قابل بهره برداری برای خروج کشور از شرایط فعلی وجود دارد و باید از آن استفاده واقعی کنیم. برای اینکه شرایط بین المللی به شکل بسیار تندی علیه جمهوری اسلامی ایران در موضوع جنگ اوکراین، مسائل حقوق بشری، تحولات بین‌المللی، موضوع همکاری و چگونگی رفتار ما با آژانس بین‌المللی اتمی وین در حال شکل گیری است و این‌ها شرایطی است که ما را علاوه بر اینکه تحت تحریم هستیم، تحت فشار‌های بیشتری هم قرار می‌دهد.

مدیر کل پیشین اروپای غربی وزارت امور خارجه با بیان اینکه جدای از اینکه مناسبات ما با مسکو و پکن چگونه است و آن‌ها به قطع و یقین، تمایلی برای اینکه ما مشکلاتمان را با غرب حل کنیم ندارند و به نفع آن‌ها نخواهد بود، عنوان کرد: ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران، علیرغم مشکلات زیادی که امروز با آن رو به رو هستیم و تمایل ظاهری کمتری که ممکن است غربی‌ها برای ادامه مذاکرات به دلیل اوضاع مختلف داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی داشته باشند، باید همت مان بر این باشد که مذاکرات را محور برای رسیدن به توافق قرار دهیم. 

دلفی تاکید کرد: اگر آنچه که در مورد پیام‌های خصوصی غربی‌ها و آمریکایی‌ها به ایران برای مذاکرات، گفته می‌شود، واقعی باشد، باید این واقعیت را عینیت ببخشیم و در چارچوب منافع ملی، مذاکرات را پیگیری و به سرانجام برسانیم؛ چرا که به سرانجام رسیدن این مذاکرات به معنی باز شدن بخشی از فضای بین‌المللی، کم شدن بخشی از فشار‌های بین‌المللی و تسهیل روند روابط بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران است که در حال حاضر عمده مشکلات داخلی، اقتصادی، سیاسی و بین المللی ما در مناسبات خارجی کشور ناشی از آن‌ها می‌باشد.

وی افزود: مناسبات خارجی کشور که در موضوع هسته‌ای و مذاکرات وین خلاصه شده می‌تواند با یک عقلانیت و محاسبه سود و زیان برای منافع ملی به شکلی مدیریت شود که رغبت در طرف مقابل ایجاد کرد به این معنی که ما به دنبال مذاکره هستیم، کشور مسئول هستیم، در قبال روند تغییرات بین‌المللی خودمان را مسئول می‌دانیم و می‌خواهیم مذاکرات به سرانجام برسد، زیر بنای حل بسیاری از معضلات خواهد بود.

سفیر پیشین ایران در فرانسه گفت: بنابراین تکلیف این مذاکرات و سرانجامش به نفع ایران و پرونده هسته‌ای است. اگرچه شرایط فعلی خیلی شرایط سهل و آسانی نیست که ما اراده کنیم و آنچه می‌خواهیم انجام شود، لیکن ما باید تلاش کنیم و امکاناتی که کشور در صحنه بین‌المللی و منطقه‌ای دارد را بکار گیریم تا به سرانجام مورد نظر برسیم.

دلفی در پایان خاطر نشان کرد: ضمن اینکه مقدم بر تمامی روندی که تشریح شد، داشتن حمایت مردمی از مذاکرات، در ترغیب بیشتر دنیا و مجامع بین‌المللی برای حل مشکل جمهوری اسلامی ایران در بخش هسته ای، بسیار موثر خواهد بود.